UBND tỉnh đã ban hành các Quyết định quy định danh mục sự nghiệp công của các lĩnh vực như: Xây dựng (Quyết định số 1434/QĐ-UBND ngày 09/10/2020); Tài nguyên và Môi trường (Quyết định số 1701/QĐ-UBND ngày 02/12/2020); Lưu trữ (Quyết định số 293/QĐ-UBND ngày 08/4/2021); Thông tin và Truyền thông (Quyết định số 284/QĐ-UBND ngày 05/4/2021).

3. Đối với việc ban hành định mức kinh tế kỹ thuật

Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định số 18/2020/QĐ-UBND ngày 01/10/2020 về việc ban hành Định mức kinh tế kỹ thuật trong quản lý, khai thác công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.

4. Đối với việc thực hiện cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập

Thực tiễn thời gian qua cho thấy, việc triển khai giao quyền tự chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh đã mang lại một số kết quả tích cực, các đơn vị sự nghiệp công lập đã chủ động sử dụng nguồn kinh phí NSNN giao để thực hiện nhiệm vụ có hiệu quả; góp phần đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, đạt được những kết quả bước đầu quan trọng. Sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, tài sản, nguồn nhân lực để phát triển và nâng cao số lượng, chất lượng hoạt động cung cấp dịch vụ sự nghiệp công. Các đơn vị sự nghiệp đã tự chủ đã chủ động sắp xếp tổ chức bộ máy biên chế và sử dụng kinh phí ngân sách cấp hợp lý tiết kiệm từ đó đã tạo lập được các quỹ dự phòng ổn định thu nhập, quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi, quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp để có nguồn phân phối tăng thu nhập ổn định hàng tháng cho cán bộ viên chức, hỗ trợ cho cán bộ đi học nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao đời sống vật chất tinh thần đồng thời chủ động đầu tư tăng cường mua sắm, sửa chữa cơ sở vật chất để phát triển hoạt động sự nghiệp của đơn vị. Nguồn thu của các đơn vị sự nghiệp cùng với nguồn kinh phí tiết kiệm 10% chi hoạt động thường xuyên ngân sách nhà nước giao đã góp phần bảo đảm bù đắp một phần nhu cầu tiền lương tăng thêm do tăng lương cơ sở theo lộ trình của Chính phủ.

- Năm 2018: Số đơn vị sự nghiệp công lập đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án giao quyền tự chủ về tài chính 66 đơn vị (cấp tỉnh: 59 đơn vị; cấp huyện, thành phố: 07 đơn vị).

- Năm 2019, năm 2020: Số đơn vị sự nghiệp công lập đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án giao quyền tự chủ về tài chính 130 đơn vị.

5. Đối với việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập của từng ngành lĩnh vực theo Nghị quyết số 19-NQ-TW

6.1. Về biên chế, số lượng người làm việc được giao.

Ủy ban nhân dân tỉnh đã triển khai thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị khóa XI về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Trong đó xác định tỷ lệ tinh giản biên chế giai đoạn 2015-2020 đảm bảo giảm tối thiểu 10% so với tổng biên chế được giao năm 2015. Việc giao biên chế công chức và số lượng người làm việc cho các cơ quan, đơn vị thuộc và trực thuộc trên cơ sở vị trí việc làm theo chức năng, nhiệm vụ được giao, gắn với kế hoạch tinh giản biên chế hằng năm; không sử dụng biên chế, số lượng người làm việc vượt so với biên chế, số lượng người làm việc được Bộ Nội vụ giao, thẩm định.

Đến năm 2021, đã thực hiện giảm 1.707 người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập (bằng 10.18 % so với số giao năm 2015); Giải quyết chế độ theo Nghị định số 108/2014/NĐ-CP và Nghị định số 113/2018/NĐ-CP: 1.061 người).

6.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ, viên chức theo chức danh, vị trí việc làm

Về tuyển dụng công chức, viên chức: Từ năm 2016 đến nay, đã thực hiện tuyển dụng được 1.283 viên chức trong đơn vị sự nghiệp công lập); tiếp nhận 302 chỉ tiêu viên chức của các cơ quan, đơn vị. Hoàn thành tổ chức kiểm tra, sát hạch tiếp nhận 62 viên chức, cán bộ, công chức cấp xã vào làm công chức cấp huyện, cấp tỉnh.

Việc tuyển dụng công chức, viên chức được thực hiện bằng hình thức thi tuyển, xét tuyển theo đúng quy định của Luật cán bộ, công chức, Luật viên chức và các Nghị định của Chính phủ, các Thông tư hướng dẫn của Bộ, ngành Trung ương. Thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin vào việc thi tuyển đối với các môn điều kiện (ngoại ngữ, kiến thức chung) trên máy tính, qua đó đảm bảo công khai, minh bạch, đúng quy định, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính trong tuyển dụng, chặt chẽ, khách quan, khoa học.

Việc hoàn thiện cơ chế tài chính:

- Căn cứ quy định của Nhà nước, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 01/2016/QĐ-UBND ngày 28/01/2016 của UBND tỉnh ban hành Quy định chế độ miễn, giảm tiền thuê đất đối với cơ sở thực hiện xã hội hóa sử dụng đất tại đô thị trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang. Đây là căn cứ quan trọng để các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện chế độ miễn, giảm đối với cơ sở xã hội hóa trên địa bàn tỉnh. Chính sách miễn, giảm tiền thuê đất đối với cơ sở thực hiện xã hội hóa sử dụng đất tại đô thị được quy định tại Quyết định số 01/2016/QĐ-UBND ngày 28/01/2016 của UBND tỉnh đã thu hút được 06 dự án đầu tư thuộc lĩnh vực được khuyến khích, số tiền miễn giảm thu NSNN cho 06 dự án trong giai đoạn 2016 - 2020 là: 247,3 tỷ đồng (Tại Các dự án xã hội hóa đã được miễn toàn bộ tiền thuê đất như: Dự án của Công ty CP Bệnh viện đa khoa An Sinh (miễn 163,5 tỷ đồng); dự án của Công ty CP Đào tạo và Phát triển Tin học Tuyên Quang (miễn 34,1 tỷ đồng)... Kế thừa những kết quả đạt được của Quyết định số 01/2016/QĐ-UBND, tỉnh Tuyên Quang đang tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung Quyết định số 01/2016/QĐ-UBND để đảm bảo phù hợp với tính chất, đặc điểm xã hội hóa dịch vụ sự nghiệp công trong từng giai đoạn và phù hợp với các quy định hiện hành của nhà nước.

- Bên cạnh đó, ban hành nhiều chương trình, kế hoạch, đề án thúc đẩy xã hội hóa dịch vụ sự nghiệp công, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục, trong đó đã ban hành Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐND ngày 01/8/2019 của HĐND tỉnh về một số chính sách khuyến khích phát triển giáo dục mầm non ngoài công lập và đang rà soát, nghiên cứu các chính sách khuyến khích phát triển giáo dục phổ thông ngoài công lập.

Trong thời gian vừa qua, tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức phổ biến, triển khai thực hiện các văn bản của Trung ương và địa phương quy định cơ chế tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập đến các các cơ quan, đơn vị, UBND các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Các đơn vị đã kịp thời nắm bắt văn bản, chính sách, chế độ, chủ động tổ chức thực hiện mang lại những kết quả tích cực trong quản lý, tổ chức bộ máy, hoạt động và sử dụng các nguồn kinh phí. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình thực hiện còn một số tồn tại, vướng mắc phát sinh như sau:

1. Về cơ chế, chính sách, văn bản hướng dẫn đối với đơn vị sự nghiệp công lập:

Mặc dù hệ thống văn bản pháp luật về đơn vị SNCL đã từng bước được hoàn thiện nhưng nhiều văn bản ban hành chậm, chưa đồng bộ (đã ban hành Nghị định nhưng chưa ban hành Thông tư hướng dẫn, ban hành Nghị định khung nhưng các Bộ chủ quản chưa ban hành Nghị định riêng cho từng lĩnh vực như: Y tế, Giáo dục và Đào tạo…) hoặc chưa kịp thời sửa đổi bổ sung (ví dụ: Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo chưa có văn bản hướng dẫn định mức kinh tế - kỹ thuật, phương pháp xác định giá dịch vụ đối với các trường đại học công lập hoặc trong lĩnh vực y tế chưa có văn bản hướng dẫn định mức kinh tế - kỹ thuật, phương pháp xác định giá dịch vụ đối với các bệnh viện chỉnh hình và phục hồi chức năng,…) vì vậy, chưa có cơ sở xác định số lượng người làm việc

Về thực hiện cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cung ứng sản phẩm dịch vụ sự nghiệp công còn một số hạn chế:

- Số lượng danh mục sản phẩm, dịch vụ sự nghiệp công sử dụng NSNN áp dụng các phương thức đặt hàng hoặc đấu thầu còn hạn chế và chưa được quy định cụ thể, rõ ràng.

- Các định mức kinh tế - kỹ thuật còn thiếu, gây khó khăn trong việc xác định đơn giá cũng như triển khai trong phân bổ NSNN theo cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ, đấu thầu gắn với số lượng, chất lượng sản phẩm dịch vụ công.

Quy hoạch mạng lưới đơn vị SNCL của tất cả các lĩnh vực do các Bộ quản lý chuyên ngành ban hành chưa thể hiện rõ quy hoạch theo ngành, lĩnh vực, đặc điểm vùng miền và nhu cầu thực tế;

Chưa xây dựng được tiêu chuẩn dịch vụ và các tiêu chí đánh giá chất lượng dịch vụ sự nghiệp công để kiểm định chất lượng cung ứng dịch vụ làm cơ sở cấp kinh phí hoạt động cho đơn vị sự nghiệp công lập;

Việc chuyển đổi đơn vị SNCL thành Công ty cổ phần có nhiều bất cập do các văn bản quy phạm pháp luật có thay đổi trong thời gian thực hiện chuyển đổi ảnh hưởng tới việc áp dụng các quy định trong quá trình chuyển đổi đơn vị SNCL.

Chưa xây dựng và ban hành được nhiều các văn bản quy phạm pháp luật để thúc đẩy phát triển sự nghiệp công lập theo ngành, lĩnh vực.

2. Về tổ chức bộ máy

Hiện nay các Bộ, ngành trung ương chưa ban hành đầy đủ các hướng dẫn về vị trí việc làm, định mức số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập theo ngành, lĩnh vực theo Nghị định số 106/2020/NĐ-CP ngày 10/9/2020 của Chính phủ để làm cơ sở cho địa phương thực hiện quản lý và sử dụng biên chế theo quy định.

Đề án vị trí việc làm đã được triển khai và phê duyệt danh mục, tuy nhiên việc xác định cụ thể, mang tính chất định lượng đối với mỗi vị trí việc làm là khó, ngoài quy định pháp luật cần phải có cơ sở khoa học, nên công tác tuyển dụng, bố trí phân công công việc chưa thực sự sát với yêu cầu công việc.

Việc rà soát, quy định chức năng, nhiệm vụ và sắp xếp bộ máy của một số đơn vị sự nghiệp công lập còn chậm. Việc thực hiện mục tiêu giảm tối thiểu 10% số lượng đơn vị sự nghiệp công trên địa bàn tỉnh chưa đảm bảo tỷ lệ, thực hiện tinh giản biên chế, hợp đồng lao động theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP còn gặp nhiều khó khăn.

Việc cơ cấu lại đội ngũ, cán bộ, viên chức theo cơ cấu hợp lý và tinh gọn, nâng cao chất lượng đội ngũ, cán bộ, viên chức còn hạn chế.

Các đơn vị sự nghiệp công lập quy mô còn nhỏ, chất lượng, hiệu quả dịch vụ thấp. Số lượng đơn vị sự nghiệp công tự đảm bảo chi thường xuyên còn ít; chậm thực hiện xã hội hóa trong một số lĩnh vực sự nghiệp. Chi tiêu ngân sách nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp công lập còn lớn, chưa thực sự tiết kiệm NSNN.

Chất lượng cán bộ, công chức, viên chức của các Sở, ngành, cơ quan, đơn vị chưa thật sự đồng đều, một số ít công chức, viên chức, người lao động chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu công việc được giao đã ảnh hưởng đến việc thực hiện tăng cường chất lượng cung cấp dịch vụ sự nghiệp công của các đơn vị.

3. Về thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao

Nhiều đơn vị SNCL được giao quyền tự chủ, tuy nhiên, mới chỉ được tự chủ một phần về tài chính, chưa được tự chủ về nhân sự (việc hợp đồng lao động ngoài chỉ tiêu biên chế được giao), do đó chưa kích thích các đơn vị SNCL mạnh dạn trong tổ chức thực hiện phương án tự chủ một cách đồng bộ, thực chất, hiệu quả.

Việc thực hiện xã hội hóa lĩnh vực dịch vụ sự nghiệp công còn chậm. Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước còn hạn chế. Công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, giám sát và xử lý sai phạm trong hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập còn bất cập.

Áp lực từ phía người lao động trong mỗi đơn vị đều mong muốn được nhận thu nhập tăng thêm (dù nhiều hay ít) để cải thiện đời sống do mức lương theo ngạch, bậc chưa đáp ứng được các nhu cầu trong cuộc sống, do vậy, nhiều đơn vị mới chỉ chú trọng đến phân phối thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, trong khi đó chưa chấp hành nghiêm việc trích lập các quỹ theo quy định (như Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, quỹ khen thưởng, quỹ phúc lợi…).

Một số đơn vị thuộc sự nghiệp y tế có số kinh phí chênh lệch thu chi lớn nhưng thực chất là chưa tính đủ và chi trả các chi phí phẫu thuật, thủ thuật làm thêm giờ theo đúng quy định vào chi phí trong năm. Mặt khác, nguồn thu của các đơn vị này chủ yếu từ nguồn BHYT nên việc chi trả các khoản chi phụ thuộc nhiều vào nguồn bảo hiểm y tế do cơ quan bảo hiểm xã hội tạm ứng hoặc thanh quyết toán. Bên cạnh đó việc quyết toán của cơ quan bảo hiểm xã hội còn chậm và kéo dài nhiều năm gây khó khăn cho đơn vị trong việc xác định doanh thu của đơn vị sự nghiệp công lập, việc xác định doanh thu không tương ứng với chi phí phát sinh, nên việc xác định nguồn thu để đảm bảo các hoạt động chi của đơn vị còn chưa phù hợp.

Thực hiện cơ chế tự chủ tài chính còn bị động, hình thức, việc chuyển đổi từ phí sang giá và lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ sự nghiệp công chưa kịp thời.

Việc chấp hành chế độ báo cáo theo quy định của một số cơ quan, đơn vị đơn vị sự nghiệp còn chưa nghiêm túc, không đầy đủ mẫu biểu, không kịp thời, không phản ánh đúng thực trạng của đơn vị ảnh hưởng tới quá trình tổng hợp, đánh giá, phân tích để đưa ra các kế hoạch, giải pháp đối với đơn vị sự nghiệp công lập.

4. Nguyên nhân

4.1. Nguyên nhân khách quan

Điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh còn gặp nhiều khó khăn, ngân sách còn phụ thuộc vào trung ương hỗ trợ, khả năng xã hội hóa một số dịch vụ sự nghiệp công còn hạn chế, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Việc thể chế hóa các chủ trương của Đảng, Nhà nước về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị SNCL còn chậm, chưa khoa học, chưa đồng bộ và chưa phù hợp với tình hình thực tiễn.

Việc quy hoạch mạng lưới hệ thống các đơn vị SNCL từ trung ương đến các địa phương chưa được quan tâm đúng mức, việc chậm triển khai công tác này ở cả các Bộ, ngành Trung ương và cả địa phương dẫn đến có nơi thừa, nơi thiếu đơn vị SNCL thực hiện cung cấp các dịch vụ công cho người dân.

Theo quy định tại Nghị định số 16/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ Quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập thì các đơn vị SNCL được tự chủ về thực hiện nhiệm vụ, tự chủ về tổ chức bộ máy, tự chủ về nhân sự, tự chủ về tài chính. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai thực hiện các đơn vị SNCL mới chỉ được tự chủ về tài chính.

Việc ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung định mức kinh tế - kỹ thuật; tiêu chí, tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ sự nghiệp công; cơ chế giám sát, đánh giá, kiểm định chất lượng dịch vụ sự nghiệp công, hiệu quả hoạt động của đơn vị SNCL của các Bộ, ngành đối với nhiều lĩnh vực đến nay chưa có hoặc có nhưng chưa kịp thời, dẫn đến việc thiếu căn cứ pháp lý để các địa phương tổ chức triển khai thực hiện đối với các đơn vị SNCL thuộc phạm vi quản lý trên địa bàn.

Việc thực hiện lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp công sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước của nhiều lĩnh vực chưa đảm bảo theo tiến độ được quy định tại Nghị định số 16/2015/NĐ-CP (đến năm 2020: Tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý và chi phí khấu hao tài sản cố định), dẫn đến chưa giảm được kinh phí cấp từ ngân sách nhà nước cho các đơn vị SNCL thực hiện cung cấp các dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước.

Một số khoản thu phí, lệ phí trước đây được chuyển sang thực hiện theo cơ chế giá dịch vụ, nhưng các Bộ, ngành chưa có hướng dẫn phương pháp thực hiện một cách đầy đủ và rõ ràng; Định mức kinh tế - kỹ thuật một số lĩnh vực chưa được sửa đổi, bổ sung do đó, không có cơ sở để thực hiện việc đặt hàng dịch vụ sự nghiệp công; Danh mục dịch vụ sự nghiệp công ở Trung ương nhiều Bộ chưa trình Thủ tướng Chính phủ ban hành, do đó địa phương thiếu cơ sở để xây dựng và ban hành theo thẩm quyền.

Mặt khác, một số khoản thu khi chuyển sang cơ chế giá dịch vụ đối của một số lĩnh vực Trung ương chỉ đạo địa phương giữ nguyên mức giá như cũ để tránh tác động đến chỉ số giá tiêu dùng, hoặc chưa được tính đầy đủ chi phí vào giá dịch vụ theo lộ trình điều chỉnh giá, do vậy cũng làm ảnh hưởng đến nguồn thu, dẫn đến việc cắt giảm ngân sách khó khăn. (Tại khoản 2 Công văn số 12425/BTC-QLG ngày 07/9/2016 của Bộ Tài chính yêu cầu: “Trong quá trình xây dựng, thẩm định và ban hành giá dịch vụ này, đề nghị chỉ đạo rà soát các khoản thu phí đang thực hiện, căn cứ kết quả hoạt động, tình hình cân đối thu - chi, đánh giá mức độ bù đắp các chi phí phát sinh để cung ứng dịch vụ từ số tiền thu phí (tính 100% tiền thu phí) theo mức phí hiện hành để xây dựng phương án giá và đề xuất mức thu giá dịch vụ hoặc giữ ổn định như mức thu phí hiện hành đối với các dịch vụ này cho phù hợp với pháp luật hiện hành, tình hình tại địa phương, tránh gây biến động lớn...”).

- Số đơn vị SNCL do ngân sách đảm bảo toàn bộ chi thường xuyên chiếm tỷ lệ lớn (chủ yếu là các trường học thuộc cấp huyện quản lý); nguyên nhân chủ yếu là do: Học phí thu theo quy định, mức thu học phí được xây dựng theo nguyên tắc chia sẻ giữa nhà nước và người học, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của từng địa bàn; nguồn thu của nhiều đơn vị sự nghiệp nhóm này không ổn định hoặc không có nguồn thu.

4.2. Nguyên nhân chủ quan:

Công tác tuyên truyền, quán triệt chủ trương, cơ chế, chính sách, pháp luật về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị SNCL chưa thường xuyên, chưa sâu sát, chưa cụ thể;

Nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị đặc biệt là người đứng đầu nhận thức chưa đầy đủ, thiếu quyết tâm chính trị, thiếu quyết liệt và chưa đồng bộ trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện đổi mới, sắp xếp lại, quản lý biên chế các đơn vị sự nghiệp công lập; chưa chủ động xây dựng phương án tự chủ về tài chính của đơn vị trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ từ NSNN (về biên chế, kinh phí) của nhiều đơn vị sự nghiệp công lập vẫn còn khá nặng nề, dẫn đến thiếu sự năng động, sáng tạo, giảm sức cạnh tranh. Nhiều đơn vị chưa tích cực trong việc khai thác nguồn thu, tiết kiệm chi và thực hiện chế độ tự chủ nhằm tăng thu nhập và đời sống của người lao động trong đơn vị.

Sau khi Luật Phí và Lệ phí năm 2015 và Nghị định số 120/2016/NĐ-CP ngày 23/8/2016 của Chính phủ có hiệu lực thi hành, theo đó có 12 khoản phí được chuyển sang cơ chế giá thị trường mà Nhà nước không định giá (Phí đấu thầu, đấu giá; phí giới thiệu việc làm; phí kiểm nghiệm trang thiết bị y tế, phí kiểm nghiệm chất lượng động vật, thực vật...), tức là các đơn vị SNCL cung cấp dịch vụ đối với 12 khoản phí này sẽ thực hiện cung cấp dịch vụ theo cơ chế giá thị trường, nhưng hầu hết các đơn vị chưa tích cực xây dựng giá dịch vụ để triển khai thực hiện.

Mặt khác, đối với nhiều khoản thu dịch vụ của các đơn vị SNCL (như cho thuê phòng họp hội nghị, hội thảo, phòng học, giá dịch vụ đào tạo, giá dịch vụ truyền thông ...) chưa được xác định giá dịch vụ một cách phù hợp. Nguyên nhân chính là do bản thân các đơn vị SNCL chưa chủ động, chưa tích cực triển khai xây dựng giá các loại dịch vụ công để khai thác nguồn thu dịch vụ, từ đó có điều kiện để nâng cao đời sống của viên chức, người lao động và đầu tư thêm trang thiết bị, công cụ, dụng cụ thiết yếu; mặt khác, cơ quan chủ quản còn thiếu sự chỉ đạo kịp thời, quyết liệt.

UBND các huyện, thành phố (UBND cấp huyện) chưa tổng hợp đầy đủ để phân loại đơn vị SNCL và tính toán, xác định mức độ tự chủ của từng đơn vị SNCL do cấp huyện quản lý, trong thời gian qua UBND cấp huyện báo cáo đã thực hiện giao tự chủ tài chính, tuy nhiên đều chưa đạt yêu cầu đề ra (tổng hợp thiếu đơn vị SNCL, phân loại không có cơ sở, không xác định được mức đảm bảo chi thường xuyên của từng đơn vị là bao nhiêu %...).

PHẦN THỨ BA

MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP

I. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ ÁN

1. Mục tiêu chung

Tiếp tục rà soát sắp xếp, tổ chức lại để thu gọn đầu mối trong các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh.

Đổi mới cơ chế, chuyển đổi mô hình hoạt động đối với đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng tăng cường tự chủ, tự chịu trách nhiệm, mở rộng xã hội hóa.

Nâng cao chất lượng dịch vụ, phục vụ trong các lĩnh vực sự nghiệp công, đặc biệt là lĩnh vực giáo dục và y tế, tăng cường xã hội hóa ở vùng có điều kiện, nhà nước đảm bảo vai trò điều tiết cho đối tượng chính sách và khu vực khó khăn để người dân được thụ hưởng tốt nhất các dịch vụ.

2. Mục tiêu cụ thể

(1) Thực hiện chuyển đổi đơn vị SNCL thành công ty cổ phần theo Kế hoạch số 158/KH-UBND ngày 22/8/2022 của UBND tỉnh về việc thực hiện chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần giai đoạn 2022 - 2025. Trong đó đảm bảo thực hiện chuyển đổi Trung tâm Dạy nghề - Sát hạch lái xe; Đoạn Quản lý và Sửa chữa đường bộ theo lộ trình đã đề ra.

(2) Tiếp tục thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập để giảm hợp lý số lượng đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh, giảm đầu mối theo quy định tại Nghị định số 120/2020/NĐ-CP ngày 07/10/2020 của Chính phủ. phấn đấu đến năm 2025 giảm 10% đơn vị sự nghiệp công lập so với năm 2021.

(3) Đẩy mạnh và nâng cao mức độ tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập, cụ thể:

Các đơn vị SNCL có tỷ lệ tự đảm bảo chi thường xuyên từ 90% trở lên sẽ chuyển từ đơn vị SNCL tự chủ 1 phần chi thường xuyên sang đơn vị SNCL tự đảm bảo toàn bộ chi thường xuyên.

Các đơn vị SNCL tự đảm bảo 1 phần chi thường xuyên phải nâng mức độ tự chủ tài chính lên nhóm cao hơn liền kề theo quy định tại khoản 4 Điều 35 Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ. Hằng năm, thực hiện giảm tối thiểu 2,5% chi hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước.

(4) Đảm bảo lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp công theo quy định của Chính phủ:

Trường hợp các đơn vị sự nghiệp của các lĩnh vực được cấp có thẩm quyền ban hành giá dịch vụ đã tính đủ chi phí bao gồm cả khấu hao tài sản cố định thì sẽ chuyển sang loại hình đơn vị SNCL tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư.

Trường hợp các đơn vị sự nghiệp của các lĩnh vực được cấp có thẩm quyền ban hành giá dịch vụ đã tính đủ chi phí nhưng chưa bao gồm chi phí khấu hao tài sản cố định thì sẽ chuyển sang loại hình đơn vị SNCL tự bảo đảm chi thường xuyên.

(5) Đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích các thành phần tham gia phát triển, cung cấp dịch vụ công trong một số ngành dịch vụ như y tế, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa, thể thao.

II. NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU

1. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền

Tiếp tục chú trọng công tác tuyên truyền phổ biến, quán triệt các Nghị quyết của Trung ương, các Nghị định, Nghị quyết của Chính phủ và các Thông tư hướng dẫn thi hành của các bộ, ngành trung ương về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị SNCL.

Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về mục tiêu, ý nghĩa, yêu cầu, nội dung đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính và tổ chức lại hệ thống các đơn vị SNCL nhằm nâng cao nhận thức, tạo đồng thuận ở các ngành, các cấp, các đơn vị sự nghiệp và toàn xã hội.

2. Đẩy mạnh việc giao quyền tự chủ đồng bộ trong thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, nhân sự và tài chính.

2.1. Về sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập

Rà soát, hoàn thiện quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập theo định hướng ngành, lĩnh vực. Tiếp tục rà soát, kiện toàn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của toàn bộ hệ thống các đơn vị sự nghiệp trên địa bàn tỉnh theo tinh thần Nghị quyết số 19/NQ-TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII, Nghị định số 60/2021/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành, đảm bảo các nguyên tắc:

- Trường hợp cần thiết phải thành lập mới đơn vị SNCL (kể cả đơn vị SNCL thuộc đơn vị SNCL) thì đơn vị đó phải tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư (trừ trường hợp phải thành lập mới để cung ứng dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu);

- Một đơn vị SNCL có thể cung ứng nhiều dịch vụ sự nghiệp công cùng loại nhằm giảm mạnh đầu mối, khắc phục chồng chéo, dàn trải, trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ;

- Cơ cấu lại hoặc sáp nhập, giải thể các đơn vị SNCL hoạt động không hiệu quả;

- Đẩy mạnh xã hội hóa, chuyển các đơn vị sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác đủ điều kiện thành công ty cổ phần và phù hợp quy hoạch mạng lưới đơn vị SNCL, danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước thuộc lĩnh vực quản lý đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Rà soát, tổ chức lại cơ cấu tổ chức bộ máy bên trong các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng tinh gọn, hiệu quả, sắp xếp, thu gọn đầu mối trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, tiêu chí hoạt động bảo đảm nâng cao hiệu quả hoạt động của đơn vị. Duy trì, nhân rộng mô hình hoạt động của các đơn vị SNCL đang hoạt động hiệu quả. Nghiên cứu phương án thay đổi tổ chức bộ máy đối với những đơn vị SNCL quy mô nhỏ, không phục vụ quản lý nhà nước hoặc hoạt động trong lĩnh vực đã xã hội hóa cao (giải thể, sáp nhập, chuyển đổi loại hình,...). Việc chuyển đổi sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp công lập phải gắn với lộ trình thực hiện của từng cơ quan tổ chức và lĩnh vực đã được ban hành tại các Quyết định quy hoạch mạng lưới các đơn vị SNCL và các Đề án, kế hoạch phát triển cụ thể của từng cơ quan tổ chức và lĩnh vực đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Nghiên cứu xây dựng ban hành quy chế phối hợp hoạt động giữa tổ chức khoa học công nghệ với cơ sở giáo dục đào tạo, giáo dục nghề nghiệp để thúc đẩy gắn kết giữa nghiên cứu với đào tạo.

2.2. Đổi mới việc quản lý số lượng người làm việc, nhân sự

Trên cơ sở định hướng quản lý biên chế, số lượng người làm việc của Trung ương, thực hiện xây dựng, hoàn thiện vị trí việc làm và cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp; xác định và giao số lượng người làm việc gắn với vị trí việc làm, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ, khả năng tự chủ của đơn vị và tinh giản biên chế. Đối với các đơn vị SNCL tự đảm bảo một phần chi thường xuyên xác định và giao số người làm việc theo hướng giảm số người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước, chuyển dần sang giao người hưởng lương từ nguồn thu sự nghiệp. Đối với các đơn vị sự nghiệp công cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, tự bảo đảm chi thường xuyên hoặc tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư do người đứng đầu đơn vị sự nghiệp quyết định phê duyệt vị trí việc làm và cơ cấu viên chức theo chức năng nghề nghiệp của đơn vị đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao và quỹ tiền lương của đơn vị theo cơ chế tính đủ, tính đúng giá dịch vụ sự nghiệp hoặc giao định mức kinh phí cho từng bộ phận thực hiện nhiệm vụ phục vụ. Nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng viên chức.

Quy định và thực hiện nghiêm về số lượng lãnh đạo cấp phó theo quy định. Đổi mới cơ chế, phương thức tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức (bao gồm cả viên chức quản lý), có cơ chế điều tiết số lượng biên chế giữa các đơn vị đảm bảo phù hợp với thực tế và các quy định của pháp luật.

Đối với người làm việc tại các cơ sở giáo dục, trên cơ sở quy định của Trung ương về định mức học sinh/lớp và giáo viên/lớp, triển khai thực hiện đảm bảo phù hợp với số lượng biên chế được giao để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông gắn với điều kiện thực tế tại từng khu vực trên địa bàn.

2.3. Đổi mới về cơ chế tài chính thông qua việc xác định dịch vụ công sử dụng NSNN; Cơ chế tính giá dịch vụ sự nghiệp công; Cơ chế thực hiện tự chủ tài chính đối với đơn vị SNCL.

Xác định dịch vụ công sử dụng NSNN thông qua việc xây dựng danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng NSNN theo nguyên tắc đối với các dịch vụ thiết yếu thì Nhà nước bảo đảm kinh phí, đối với các dịch vụ cơ bản thì Nhà nước hỗ trợ kinh phí để thực hiện; đối với các dịch vụ mang tính đặc thù của một số ngành, lĩnh vực thì thực hiện theo cơ chế đặt hàng hoặc đấu thầu để tạo điều kiện cho các cơ sở ngoài công lập cùng tham gia; đối với các dịch vụ khác thì đẩy mạnh thực hiện theo cơ chế xã hội hóa, huy động sự tham gia cung ứng của các thành phần kinh tế.

Cơ chế tính giá sử dụng dịch vụ công theo hướng đối với dịch vụ sự nghiệp công có sử dụng NSNN, đơn vị cần hạch toán đầy đủ các khoản chi phí cung cấp từng dịch vụ sự nghiệp công của đơn vị để xác định định mức kinh tế - kỹ thuật của mỗi dịch vụ, làm cơ sở xác định giá dịch vụ sự nghiệp công và lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp công sử dụng NSNN; đối với dịch vụ sự nghiệp không sử dụng NSNN, đơn vị chủ động tính toán xác định giá dịch vụ sự nghiệp công theo cơ chế thị trường, được quyết định các khoản thu, mức thu bảo đảm bù đắp chi phí hợp lý, có tích lũy theo quy định của pháp luật đối với từng lĩnh vực (trừ giá dịch vụ đào tạo tại cơ sở giáo dục - đào tạo thì thực hiện theo quy định của pháp luật về giá).

Cơ chế thực hiện tự chủ tài chính đối với đơn vị SNCL cần căn cứ quy định về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị SNCL trong từng ngành, lĩnh vực để chỉ đạo các đơn vị SNCL xây dựng phương án tự chủ tài chính theo quy định để xem xét, phân loại mức độ tự chủ tài chính sau khi có ý kiến của cơ quan tài chính và ý kiến của các cơ quan, đơn vị có liên quan. Nâng cao năng lực quản trị, hoàn thiện cơ chế tài chính của đơn vị SNCL theo hướng đẩy mạnh việc phân cấp, giao quyền tự chủ cho các đơn vị SNCL và phân định rõ việc quản lý nhà nước với quản trị đơn vị SNCL và việc cung ứng dịch vụ sự nghiệp công. Từng bước đổi mới cơ chế hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước sang đặt hàng, giao nhiệm vụ hoặc đấu thầu cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, đặc biệt là lĩnh vực giáo dục đào tạo, y tế, văn hóa, thể thao.

3. Xây dựng lộ trình xã hội hóa dịch vụ sự nghiệp công; nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, giảm dần chi ngân sách nhà nước

Tăng cường xã hội hóa việc cung ứng các dịch vụ sự nghiệp công trên cơ sở hoàn thiện cơ chế chính sách và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng trong việc cung cấp dịch vụ công giữa các đơn vị, tổ chức thuộc các thành phần kinh tế khác nhau, trong việc tiếp cận nguồn kinh phí NSNN cho phát triển dịch vụ sự nghiệp công. Đồng thời, tăng cường hoạt động quản lý của nhà nước đối với các dịch vụ công đã được xã hội hóa nhằm đảm bảo việc cung ứng dịch vụ công đảm bảo chất lượng, đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập, xây dựng kế hoạch và lộ trình cụ thể để tổ chức thực hiện.

Đẩy mạnh thực hiện các mục tiêu về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý; nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập theo các Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6, Khóa XII; nhanh chóng cải thiện môi trường kinh doanh, đặc biệt là chất lượng các dịch vụ giáo dục - đào tạo, y tế và hiệu quả, hiệu lực bộ máy nhà nước.

Thực hiện tính đúng, tính đủ giá dịch vụ công theo lộ trình, đảm bảo công khai, minh bạch; chuyển một số loại phí, lệ phí sang giá dịch vụ, đồng thời thực hiện chính sách NSNN hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng chính sách, người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số. Chuyển mạnh cơ chế cấp phát theo dự toán sang cơ chế thanh toán theo đặt hàng, giao nhiệm vụ gắn với số lượng, chất lượng sản phẩm dịch vụ, giá cung cấp dịch vụ và nhu cầu sử dụng. Tăng cường phân cấp và tăng tính tự chủ tự chịu trách nhiệm trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ, sử dụng nguồn nhân lực và nguồn lực tài chính gắn với yêu cầu nâng cao trách nhiệm giải trình về kết quả của các đơn vị cung ứng dịch vụ sự nghiệp công.

Đẩy mạnh triển khai thực hiện Nghị định số 32/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019 của Chính phủ; Quyết định 18/2021/QĐ-UBND ngày 29/10/2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh về giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công sử dụng NSNN từ nguồn kinh phí chi thường xuyên cho các đơn vị SNCL trên địa bàn tỉnh.

Xây dựng phương án tự chủ tài chính trong giai đoạn ổn định 05 năm (theo mẫu quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP), phù hợp với giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội do Chính phủ quy định; dự toán thu, chi năm đầu thời kỳ ổn định và đề xuất phân loại mức độ tự chủ tài chính của đơn vị, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao, báo cáo cơ quan quản lý cấp trên thẩm định và phê duyệt theo đúng quy định.

Xây dựng chỉ tiêu phấn đấu vượt tỷ lệ tự chủ đã được phê duyệt. Đẩy mạnh việc xác định giá trị và giao tài sản nhà nước cho đơn vị sự nghiệp công lập quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng, giảm chi NSNN, bổ sung nguồn lực cho đầu tư phát triển.

Đẩy mạnh cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn; nâng cao hiệu quả hoạt động, sử dụng vốn của các doanh nghiệp nhà nước.

Các đơn vị sự nghiệp công lập xây dựng và ban hành đề án về thu dịch vụ từ việc cho thuê tài sản theo đúng Quy định tại Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Nghị định số 151/2017/NĐ-CP ngày 26/12/2017 về quy định một số điều về Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Các đơn vị SNCL cần chủ động trong việc xây dựng kế hoạch, lộ trình tìm kiếm, khai thác và phát triển các hoạt động sự nghiệp nhằm tăng nguồn thu sự nghiệp thông qua việc đẩy mạnh các hoạt động tạo nguồn thu trên cơ sở nâng cao chất lượng dịch vụ, thực hiện cơ chế giá dịch vụ, tăng cường hoạt động liên doanh, liên kết,…