Thuật ngữ pháp lý

Sự bảo hộ thông qua cơ quan đại diện ngoại giao hay lãnh sự của một quốc gia đối với công dân nước mình ở nước ngoài, khi các quyền lợi dân sự, lao động, hôn nhân và gia đình... của họ bị vi phạm.

Bảo hộ ngoại giao có hai nội dung chủ yếu: 1) Thu thập thông tin về tình trạng vi phạm quyền của công dân nước mình hoặc về những nguyên nhân và cơ sở pháp lý mà chính quyền sở tại dựa vào để thực hiện hành vi nhằm chống lại công dân của nước có cơ quan đại diện ngoại giao hoặc lãnh sự; 2) Tiến hành bảo hộ, phản đối việc bắt giữ trái phép, yêu cầu thả người bị bắt giữ, tìm người bảo hộ về quyền lợi cho đương sự (thuê luật sư) trước cơ quan tư pháp của nước sở tại...

Bảo vệ khỏi sự xâm hại quyền của người sáng tạo các sản phẩm của trí tuệ và ngăn chặn một cách có hiệu quả với sự xâm phạm cũng như để xây dựng và hoàn thiện cơ chế sử dụng các sáng tạo trí tuệ đạt hiệu quả xã hội cao nhất.

Bảo hộ quốc tế quyền sở hữu trí tuệ là một chế độ pháp lý của tư pháp quốc tế, bao gồm việc bảo hộ quốc tế đối với quyền tác giả và các quyền sở hữu công nghiệp.

Bảo vệ khỏi sự xâm hại quyền của tác giả là công dân nước này tại nước khác.

Quyền tác giả về tác phẩm văn học nghệ thuật, khoa học cũng như quyền sở hữu công nghiệp đều mang tính chất lãnh thổ: Quyền tác giả phát sinh theo pháp luật nước nào thì chỉ có hiệu lực trong phạm vi lãnh thổ nước đó. Nguyên tắc lãnh thổ cho phép quyền tác giả được bảo đảm thi hành trong phạm vi nước mà nó được bảo hộ. Không quốc gia nào có thể thông qua pháp luật của mình áp đặt việc bảo hộ quyền tác giả ở quốc gia khác.

Để bảo hộ quyền lợi chính đáng của tác giả ở nước ngoài, các quốc gia thường áp dụng các phương thức sau: 1) Ký kết, gia nhập điều ước quốc tế đa phương về quyền tác giả (Ví dụ: Công ước Berne 1886, Công ước Giơnevơ 1952); 2) Ký kết điều ước quốc tế song phương về cùng bảo hộ quyền tác giả; 3) Bảo hộ quyền tác giả theo nguyên tắc có đi có lại; 4) Pháp điển hóa pháp luật trong nước về quyền tác giả.

Cùng với việc chuẩn bị gia nhập các công ước quốc tế đa phương về quyền tác giả, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đang từng bước xúc tiến ký kết các điều ước song phương với các quốc gia về cùng bảo hộ quyền tác giả.

Nhà nước Việt Nam bảo hộ quyền tác giả của tác giả nước ngoài, pháp nhân nước ngoài đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học lần đầu tiên được công bố, phổ biến tại Việt Nam hoặc được sáng tạo và thể hiện dưới hình thức nhất định tại Việt Nam, trừ trường hợp tác phẩm không được bảo hộ theo quy định của Bộ luật dân sự Việt Nam. Tác giả là người nước ngoài, pháp nhân nước ngoài được bảo hộ quyền tác giả theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015. Trong trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập có quy định khác thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế.

Bảo hộ sản phẩm trí tuệ, quyền, lợi ích hợp pháp của các chủ thể quyền sở hữu công nghiệp.

Chủ thể quyền sở hữu công nghiệp có thể là tác giả, chủ văn bằng bảo hộ hoặc người sử dụng hợp pháp đối tượng quyền sở hữu công nghiệp.

Bộ luật dân sự Việt Nam quy định đối tượng của bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp bao gồm: sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp nhãn hiệu hàng hóa, quyền sử dụng đối với tên gọi xuất xứ hàng hóa và các đối tượng khác được pháp luật quy định. Muốn đối tượng được bảo hộ thì chủ sở hữu đối tượng sở hữu công nghiệp phải nộp đơn yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp văn bằng bảo hộ. Những đối tượng sở hữu công nghiệp trái với lợi ích xã hội, trật tự công cộng, nguyên tắc nhân đạo và đối tượng khác mà pháp luật về sở hữu công nghiệp có quy định không được bảo hộ thì không được Nhà nước cấp văn bằng bảo hộ.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp được quy định tại Phần thứ ba Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 do Quốc hội khóa 11 ban hành ngày 29 tháng 11 năm 2005.

Bảo vệ khỏi sự xâm hại quyền sở hữu công nghiệp của cá nhân, pháp nhân nước ngoài tại Việt Nam.

Cá nhân, pháp nhân nước ngoài thuộc các trường hợp sau có quyền yêu cầu bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp của mình tại Việt Nam theo quy định của pháp luật Việt Nam, được hưởng quyền và gánh chịu nghĩa vụ như đối với chủ thể Việt Nam: 1) Cá nhân, pháp nhân được hưởng quyền theo Công ước Pari, Thỏa ước Madrid, Hiệp ước PCT; 2) Cá nhân hoặc pháp nhân thuộc nước cùng kí với Việt Nam thỏa thuận về việc bảo hộ lẫn nhau về sở hữu công nghiệp hoặc cùng Việt Nam chấp nhận nguyên tắc có đi có lại trong việc bảo hộ sở hữu công nghiệp cho công dân, pháp nhân của nhau. Muốn được hưởng quyền sở hữu công nghiệp, các chủ thể nước ngoài nêu trên phải nộp đơn yêu cầu cấp văn bằng bảo hộ (Xt. Văn bằng bảo hộ) cho Cục sở hữu công nghiệp. Cá nhân nước ngoài thường trú tại Việt Nam, pháp nhân nước ngoài có đại diện hợp pháp tại Việt Nam có thể trực tiếp hoặc ủy quyền cho tổ chức dịch vụ đại diện sở hữu công nghiệp thực hiện việc nộp đơn yêu cầu cấp văn bằng bảo hộ và tiến hành các thủ tục liên quan.

Cá nhân nước ngoài không thường trú tại Việt Nam, pháp nhân nước ngoài không có đại diện hợp pháp không có cơ sở hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam chỉ có thể nộp đơn yêu cầu cấp văn bằng bảo hộ và tiến hành các thủ tục liên quan thông qua việc ủy quyền cho tổ chức dịch vụ đại diện quyền sở hữu công nghiệp thực hiện.

Tổng hợp các chế định pháp lý nhằm bảo hộ bằng pháp luật quyền, lợi ích hợp pháp của tác giả chủ sở hữu tác phẩm đối với toàn bộ hoặc một phần tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học.

Nhà nước không bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm có nội dung chống lại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phá hoại khối đoàn kết toàn dân, tuyên truyền bạo lực, chiến tranh xâm lược, gây thù hận giữa các dân tộc và nhân dân các nước; truyền bá tư tưởng, văn hóa phản động, lối sống dâm ô trụy lạc; các hành vi tội ác, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, phá hoại thuần phong mỹ tục; tiết lộ bí mật Nhà nước, xuyên tạc lịch sử, phủ nhận các thành tựu cách mạng; xúc phạm vĩ nhân, anh hùng dân tộc; vu khống hoặc xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo hộ quyền tác giả được quy định tại Phần thứ hai Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 do Quốc hội khóa 11 ban hành ngày 29 tháng 11 năm 2005.

Việc người thứ ba cam kết với bên có quyền sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ, nếu khi đến thời hạn mà bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ. Các bên cũng có thể thỏa thuận về việc bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ khi bên được bảo lãnh không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình.

Việc bảo lãnh phải được thành lập văn bản, có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính. Trong trường hợp pháp luật có quy định thì văn bản bảo lãnh phải được công chứng hoặc chứng thực.

Bên bảo lãnh có thể cam kết bảo lãnh một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ cho bên được bảo lãnh.

Khi nhiều người cùng bảo lãnh một nghĩa vụ thì họ phải liên đới thực hiện việc bảo lãnh, trừ trường hợp có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định bảo lãnh theo các phần độc lập; bên có quyền có thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người được bảo lãnh liên đới phải thực hiện toàn bộ nghĩa vụ.

Khi một người trong số những người bảo lãnh liên đới đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh thì có quyền yêu cầu những người bảo lãnh còn lại phải thực hiện phần nghĩa vụ của họ đối với mình.

Việc bảo lãnh chấm dứt trong các trường hợp sau đây; nghĩa vụ được bảo đảm bằng bảo lãnh chấm dứt; việc bảo lãnh được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác; bên bảo lãnh đã thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh theo thỏa thuận của các bên.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo lãnh được quy định tại Điều 335 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015:“1. Bảo lãnh là việc người thứ ba (sau đây gọi là bên bảo lãnh) cam kết với bên có quyền (sau đây gọi là bên nhận bảo lãnh) sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ (sau đây gọi là bên được bảo lãnh), nếu khi đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.

2. Các bên có thể thỏa thuận về việc bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh trong trường hợp bên được bảo lãnh không có khả năng thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh.”.

Loại hình bảo đảm thực hiện nghĩa vụ bằng tài sản của bên thứ ba, theo đó, tổ chức, cá nhân (bên bảo lãnh) cam kết với bên có quyền (bên nhận bảo lãnh) sử dụng tài sản thuộc sở hữu của mình hoặc doanh nghiệp nhà nước sử dụng tài sản được giao để trả nợ thay cho bên có nghĩa vụ (bên được bảo lãnh), nếu đến hạn mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ.

Bảo lãnh bằng tài sản của bên thứ ba áp dụng trong trường hợp người có nghĩa vụ cần sự bảo đảm bằng tài sản của bên thứ ba. Trong quan hệ bảo đảm nghĩa vụ có bên bảo lãnh, xuất hiện hai quan hệ hợp đồng; quan hệ hợp đồng giữa bên bảo lãnh (bên thứ ba) với bên có quyền (bên nhận bảo lãnh) và quan hệ hợp đồng giữa bên có quyền (bên nhận bảo lãnh) với bên có nghĩa vụ (bên được bảo lãnh). Việc bảo lãnh bằng tài sản của bên thứ ba được thực hiện bằng biện pháp cầm cố, thế chấp tài sản. Việc cầm cố, thế chấp để thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh của bên bảo lãnh được áp dụng theo các quy định của pháp luật về cầm cố, thế chấp. Văn bản ghi nhận sự thỏa thuận giữa bên nhận bảo lãnh và bên bảo lãnh gọi là hợp đồng bảo lãnh. Hợp đồng bảo lãnh có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính.

Ở Việt Nam, các quy định của pháp luật về bảo lãnh có ở Bộ luật dân sự, các văn bản pháp luật về kinh tế - thương mại, tín dụng ngân hàng.

Dùng uy tín về phương diện xã hội của tổ chức chính trị - xã hội để bảo đảm cho việc thực hiện nghĩa vụ dân sự như của người bảo lãnh đối với người được bảo lãnh.

Bảo lãnh bằng tín chấp của tổ chức chính trị - xã hội quy định tại Điều 376 Bộ luật dân sự năm 1995, Điều 372 và Điều 373 Bộ luật dân sự năm 2005 và được tiếp tục quy định tại Điều 344 và 345 Bộ luật dân sự năm 2015.

Bảo lãnh bằng tín chấp của tổ chức chính trị - xã hội có đặc điểm sau: người bảo lãnh là những tổ chức chính trị - xã hội tại cơ sở; bên nhận bảo lãnh sẽ là ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng; phạm vi bảo lãnh bằng tín chấp hẹp hơn bảo lãnh thông thường, chỉ bảo đảm cho việc vay một khoản tiền nhỏ của cá nhân, hộ gia đình nghèo tại ngân hàng với mục đích sản xuất, kinh doanh, làm dịch vụ theo quy định của Chính phủ; hình thức bảo lãnh bằng tín chấp nhất thiết phải được lập thành văn bản có ghi rõ số tiền vay, mục đích vay, thời hạn vay, lãi suất vay; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên trong hợp đồng.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo lãnh bằng tín chấp của tổ chức chính trị - xã hội được quy định tại Điều 344 và Điều 345 Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

Loại hình bảo lãnh bằng việc tổ chức tín dụng (bên bảo lãnh) cam kết với bên có quyền (bên nhận bảo lãnh) về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng (bên được bảo lãnh), nếu đến hạn thực hiện nghĩa vụ mà khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nghĩa vụ.

Bảo lãnh ngân hàng là hình thức cấp tín dụng của tổ chức tín dụng. Tổ chức tín dụng được bảo lãnh bằng uy tín và khả năng tài chính của mình đối với người nhận bảo lãnh dưới các hình thức như bảo lãnh vay, bảo lãnh thanh toán, bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh dự thầu... Người được bảo lãnh có thể là tổ chức hoặc cá nhân.

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, chỉ có tổ chức tín dụng được ngân hàng nhà nước cấp phép mới được cấp bảo lãnh với tính chất là một hoạt động kinh doanh.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo lãnh ngân hàng được quy định tại khoản 1 Điều 3 Thông tư 07/2015/TT-NHNN do Ngân hàng nhà nước Việt Nam ban hành 25 tháng 06 năm 2015: “1. Bảo lãnh ngân hàng là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên bảo lãnh cam kết với bên nhận bảo lãnh về việc sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho bên được bảo lãnh khi bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận bảo lãnh; bên được bảo lãnh phải nhận nợ và hoàn trả cho bên bảo lãnh.”.

Cam kết bao tiêu một phần hoặc toàn bộ chứng khoán của tổ chức phát hành khi phát hành chứng khoán.

Để bảo đảm khả năng bán chứng khoán ra công chúng, tổ chức phát hành cần có sự bảo lãnh của một hoặc một số tổ chức bảo lãnh phát hành. Nếu tổ chức phát hành chứng khoán là một doanh nghiệp nhỏ và số lượng phát hành không lớn thì chỉ cần một tổ chức bảo lãnh phát hành, nếu ngược lại, có thể phải cần đến sự bảo lãnh của một số tổ chức đồng bảo lãnh - trong đó có một tổ chức bảo lãnh chính và một số tổ chức bảo lãnh thành viên, có ba phương thức bảo lãnh phát hành chứng khoán. Bảo lãnh với cam kết chắc chắn: tổ chức bảo lãnh cam kết mua toàn bộ hoặc một phần chứng khoán phát hành để bán trên thị trường hoặc cam kết mua lại toàn bộ số chứng khoán không được phân phối hết. Bảo lãnh với cố gắng cao nhất, tổ chức bảo lãnh cam kết phân phối chứng khoán đến mức tối đa, số chứng khoán không phân phối hết được trả lại cho tổ chức phát hành. Bảo lãnh tương đối (không chắc chắn): tổ chức bảo lãnh cam kết phân phối toàn bộ hoặc một phần chứng khoán cho tổ chức phát hành nhưng được trả lại nếu không phân phối hết chứng khoán.

Ở Việt Nam, theo Nghị định số 144/2003/NĐ-CP ngày 28.11.2003 của Chính phủ về chứng khoán và thị trường chứng khoán thì chỉ áp dụng phương thức bảo lãnh với cam kết chắc chắn.

Tổ chức bảo lãnh phát hành chứng khoán ra công chúng phải là công ty chứng khoán đáp ứng các điều kiện sau; 1) Có giấy phép bảo lãnh phát hành chứng khoán; 2) Không phải là tổ chức có liên quan với tổ chức phát hành (công ty mẹ và công ty con; công ty và những người quản lý công ty; có thỏa thuận bằng hợp đồng phối hợp để thâu tóm công ty, chi phối việc ra quyết định của công ty; quan hệ cha, mẹ, vợ, chồng, con hay anh, chị, em ruột); 3) Thực hiện việc bảo lãnh phù hợp với khả năng tài chính theo quy định của pháp luật.

Ngoài việc bảo lãnh phát hành chứng khoán cho tổ chức phát hành, tổ chức bảo lãnh phát hành có thể thực hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán giúp tể chức phát hành.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo lãnh chứng khoán được quy định tại khoản 3 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật chứng khoán năm 2010 do Quốc hội khóa 12 ban hành 24 tháng 11 năm 2010: “Bảo lãnh phát hành chứng khoán là việc cam kết với tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, nhận mua một phần hay toàn bộ chứng khoán của tổ chức phát hành để bán lại hoặc mua số chứng khoán còn lại chưa được phân phối hết của tổ chức phát hành hoặc hỗ trợ tổ chức phát hành phân phối chứng khoán ra công chúng.”.

Giữ lại như cũ; giữ lại ý kiến riêng của mình tuy ý kiến đó khác với ý kiến của đa số để làm rõ đúng sai trong những lần sau.

Bảo lưu là cách tránh sự áp đặt ý kiến của đa số về một vấn đề hoặc một số vấn đề cụ thể. Người bảo lưu ý kiến vẫn phải phục tùng và hành động theo quyết định của đa số và không được chống lại quyết định của đa số (xt. Dân chủ).

Bảo lưu trong pháp luật điều ước quốc tế được hiểu là hành động đơn phương (bất kể cách viết hoặc gọi tên như thế nào) của một nước đưa ra khi ký, phê duyệt, phê chuẩn hoặc gia nhập một điều ước quốc tế nhiều bên nhằm qua đó loại trừ hoặc thay đổi hiệu lực của một hoặc một số quy định của điều ước quốc tế đó trong việc áp dụng chúng đối với nước bảo lưu này (xt. Bảo lưu điều ước quốc tế).

Loại trừ hoặc thay đổi hiệu lực của một số điều khoản nhất định của điều ước quốc tế trong việc áp dụng chúng đối với chủ thể đó. Bảo lưu điều ước quốc tế là hành động đơn phương do chủ thể luật quốc tế thực hiện khi ký, phê chuẩn, phê duyệt hoặc gia nhập điều ước quốc tế đa phương.

Công ước Viên 1969 về luật điều ước quốc tế xác nhận bảo lưu là quyền của các quốc gia tham gia ký kết điều ước. Nhưng quyền này bị hạn chế bởi những trường hợp sau: điều ước quốc tế cấm bảo lưu; bảo lưu không phù hợp với đối tượng và mục đích của điều ước; điều ước quốc tế chỉ cho phép bảo lưu một số điều khoản nhất định. Các thành viên khác của điều ước quốc tế có quyền phản đối bảo lưu. Chủ thể luật quốc tế cũng có quyền tuyên bố rút bảo lưu vào bất cứ thời điểm nào nếu xét thấy cần thiết. Tuyên bố bảo lưu, tuyên bố rút bảo lưu, tuyên bố phản đối bảo lưu phải được thể hiện bằng văn bản.

Bảo lưu trong thực tiễn đã nâng cao đáng kể tính linh hoạt trong việc áp dụng điều ước và tạo điều kiện thuận lợi cho việc gia tăng số lượng các thành viên điều ước trong trường hợp việc đạt được sự nhất trí chung về toàn bộ các vấn đề của điều ước là rất khó.

Điều 2 của Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế được Quốc hội thông qua năm 2005 có quy định bảo lưu của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đối với điều ước quốc tế là tuyên bố của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khi ký, phê chuẩn, phê duyệt hoặc gia nhập điều ước quốc tế nhiều bên nhằm loại trừ hoặc thay đổi hiệu lực pháp lý của một hoặc một số quy định trong điều ước quốc tế đó khi áp dụng đối với nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Chương IV của Luật này có quy định chi tiết nội dung các vấn đề cơ bản của pháp luật Việt Nam liên quan đến bảo lưu điều ước quốc tế nhiều bên.

Điều 54 của Luật quy định: cơ quan đề xuất có trách nhiệm nêu rõ kiến nghị đưa ra bảo lưu đối với điều ước quốc tế nhiều bên, yêu cầu, nội dung, thời điểm tuyên bố bảo lưu trong tờ trình Chính phủ về việc ký, phê chuẩn, phê duyệt hoặc gia nhập điều ước quốc tế nhiều bên được phép bảo lưu và có điều khoản mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cần tuyên bố bảo lưu; cơ quan đề xuất có trách nhiệm nêu rõ kiến nghị chính thức khẳng định lại bảo lưu đối với điều ước quốc tế nhiều bên mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tuyên bố khi ký điều ước quốc tế đó trong tờ trình Chính phủ về việc phê chuẩn hoặc phê duyệt điều ước quốc tế nhiều bên; cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định ký, phê chuẩn, phê duyệt hoặc gia nhập điều ước quốc tế nhiều bên có quyền quyết định việc bảo lưu điều ước quốc tế đó.

Điều 55 của Luật quy định về việc thông báo về bảo lưu của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, theo đó cơ quan đề xuất phối hợp với Bộ Ngoại giao thông báo cho cơ quan lưu chiểu điều ước quốc tế nhiều bên về bảo lưu của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khi ký điều ước quốc tế đó. Bộ Ngoại giao thông báo cho cơ quan lưu chiểu điều ước quốc tế nhiều bên về bảo lưu của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày nhận được quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc phê chuẩn, phê duyệt hoặc gia nhập điều ước: quốc tế có điều khoản mà Việt Nam tuyên bố bảo lưu hoặc phải khẳng định lại bảo lưu đã tuyên bố khi ký điều ước quốc tế đó và thông báo cho các cơ quan nhà nước hữu quan về ngày có hiệu lực của tuyên bố bảo lưu của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đối với điều ước quốc tế trong thời hạn mười lăm ngày, kể từ ngày nhận được thông báo của cơ quan lưu chiểu điều ước quốc tế nhiều bên.

Luật này cũng quy định việc chấp nhận hoặc phản đối bảo lưu của bên ký kết nước ngoài, thẩm quyền quyết định chấp nhận hoặc phản đối bảo lưu của bên ký kết nước ngoài, trình tự, thủ tục trình, quyết định chấp nhận hoặc phản đối bảo lưu của bên ký kết nước ngoài, thông báo về việc chấp nhận hoặc phản đối bảo lưu của bên ký kết nước ngoài và việc rút bảo lưu hoặc rút phản đối bảo lưu.

Đối với việc rút bảo lưu hoặc rút phản đối bảo lưu, Luật quy định: cơ quan đề xuất có trách nhiệm trình Chính phủ về việc rút bảo lưu hoặc rút phản đối bảo lưu sau khi lấy ý kiến bằng văn bản của Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp và các cơ quan, tổ chức hữu quan; cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định bảo lưu hoặc phản đối bảo lưu có quyền quyết định rút bảo lưu hoặc rút phản đối bảo lưu đó.

Việc rút bảo lưu hoặc rút phản đối bảo lưu phải được thể hiện bằng văn bản và theo thủ tục, trình tự quy định của Luật.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo lưu điều ước quốc tế được quy định tại Chương III Luật điều ước quốc tế năm 2016 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 01 tháng 07 năm 2016.

Giữ gìn giá trị chứng minh của chứng cứ.

Bảo quản chứng cứ bảo đảm việc giải quyết vụ án dân sự được đúng đắn. Chứng cứ được bảo quản trong suốt quá trình giải quyết vụ việc dân sự, không để bị thất lạc, mất hoặc giảm giá trị chứng minh. Theo Điều 95 Bộ luật tố tụng dân sự, người đang lưu giữ chứng cứ đó có trách nhiệm bảo quản chứng cứ, nếu chứng cứ đã được giao nộp tại Tòa án thì việc bảo quản chứng cứ đó do Tòa án chịu trách nhiệm. Người có trách nhiệm bảo quản chứng cứ mà để chứng cứ bị mất hoặc cố ý huỷ hoại chứng cứ thì có thể bị xử lý về hành chính hoặc hình sự.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo quản chứng cứ được quy định tại Điều 107 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.

Giữ gìn tài sản kê biên không bị mất, hư hỏng hoặc hao hụt.

Bảo quản tài sản kê biên bảo đảm việc thi hành án, bảo đảm được quyền lợi của các đương sự.

Tài sản kê biên được giao cho người phải thi hành án, người thân thích của họ hoặc người đang sử dụng bảo quản; cá nhân, tổ chức có điều kiện bảo quản hoặc bảo quản tại kho cơ quan thi hành án. Người được giao bảo quản tài sản được thanh toán chi phí thực tế, hợp lý để bảo quản tài sản, trừ trường hợp là người phải thi hành án, người thân thích của họ hoặc người đang sử dụng bảo quản. Chi phí bảo quản do người phải thi hành án chịu. Người được giao bảo quản tài sản gây hư hỏng, đánh tráo, làm mất hay hủy hoại tài sản thì phải bồi thường và tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Giữ cho vật chứng nguyên vẹn như khi nó được thu thập.

Theo quy định tại Điều 57 Bộ luật tố tụng hình sự năm 1988 và Điều 75 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 thì vật chứng phải được bảo quản nguyên vẹn, không để mất mát, lẫn lộn và hư hỏng.

Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 quy định việc niêm phong, bảo quản vật chứng được thực hiện như sau: a) Đối với vật chứng cần được niêm phong thì phải niêm phong ngay sau khi thu thập. Việc niêm phong, mở niêm phong phải được tiến hành theo quy định của pháp luật và phải lập biên bản để đưa vào hồ sơ vụ án; b) Vật chứng là tiền, vàng, bạc, kim khí quý, đá quý, đồ cổ, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ phải được giám định ngay sau khi thu thập và phải chuyển ngay để bảo quản tại ngân hàng hoặc các cơ quan chuyên trách khác; c) Đối với vật chứng không thể đưa về cơ quan tiến hành tố tụng để bảo quản thì cơ quan tiến hành tố tụng giao vật chứng đó cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp đồ vật, tài sản hoặc người thân thích của họ hoặc chính quyền địa phương, cơ quan, tổ chức nơi có vật chứng bảo quản; d) Đối với vật chứng là hàng hóa mau hỏng hoặc khó bảo quản, nếu không thuộc trường hợp Bộ luật có quy định khác thì cơ quan có thẩm quyền có thể quyết định bán theo quy định của pháp luật và chuyển tiền đến tài khoản tạm giữ của cơ quan có thẩm quyền tại kho bạc nhà nước để quản lý; đ) Đối với vật chứng đưa về cơ quan tiến hành tố tụng bảo quản thì cơ quan công an có trách nhiệm bảo quản vật chứng trong giai đoạn điều tra, truy tố; cơ quan thi hành án có trách nhiệm bảo quản vật chứng trong giai đoạn xét xử và thi hành án.

Người có trách nhiệm bảo quản vật chứng mà để mất mát, hư hỏng, phá hủy niêm phong, tiêu dùng, chuyển nhượng, đánh tráo, cất giấu hoặc hủy hoại vật chứng của vụ án thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 310 Bộ luật hình sự năm 1999; trong trường hợp thêm, bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy, làm hư hỏng vật chứng của vụ án nhằm làm sai lệch hồ sơ vụ án thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 300 Bộ luật hình sự năm 1999; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo quản vật chứng được quy định tại Điều 90 và Điều 375 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.

Hoạt động của cơ quan công an thông qua sử dụng những biện pháp nghiệp vụ hành chính công khai nhằm ngăn chặn những tác động làm thay đổi tình trạng hiện trường, dấu vết vật chứng hoặc ghi nhận những thông tin về thay đổi hiện trường có liên quan đến vụ, việc xảy ra, tạo điều kiện cho việc khám nghiệm hiện trường được tiến hành thuận lợi, khách quan.

Việc bảo vệ hiện trường đòi hỏi công an cấp cơ sở (công an xã, phường, thị trấn) phải có mặt ngay tại địa điểm xảy ra vụ, việc, chỉ đạo và cùng với các lực lượng có trách nhiệm khác tiến hành bảo vệ kịp thời, không để cho người không có trách nhiệm vào phạm vi hiện trường, đề phòng súc vật hoặc mưa, gió làm thay đổi, xáo trộn tình trạng ban đầu của hiện trường. Trong bảo vệ hiện trường, cần thực hiện ngay các biện pháp để ngăn chặn thiệt hại đang diễn ra như cấp cứu người bị nạn, bị hại hoặc giải tỏa ách tắc giao thông, chữa cháy nhưng phải hạn chế tới mức thấp nhất sự xáo trộn hiện trường. Hoạt động bảo vệ hiện trường chỉ kết thúc khi cán bộ khám nghiệm hiện trường tiến hành xong công việc khám nghiệm.

Giữ gìn và cải thiện môi trường sống của con người và các hệ sinh thái.

Trong các lĩnh vực địa lý, lý học, sinh học, y học..., bảo vệ môi trường được hiểu là tập hợp các biện pháp giữ gìn, sử dụng hoặc phục hồi một cách hợp lí sinh giới (vi sinh vật, thực vật, động vật) và môi sinh (đất, nước, không khí, lòng đất, khí hậu...), nghiên cứu thử nghiệm thiết bị sử dụng tài nguyên thiên nhiên, áp dụng công nghệ không có hoặc ít có phế liệu... nhằm tạo ra một không gian tối ưu cho con người.

Với tư cách là thuật ngữ pháp lý, bảo vệ môi trường được hình thành vào giữa thế kỷ XX, ở các nước có nền công nghiệp phát triển. Thời gian đầu, bảo vệ môi trường chỉ được hiểu đồng nghĩa với bảo tồn, sau đó nội dung được mở rộng bao gồm cả việc khai thác, sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên và cải thiện môi trường sống của con người và hệ sinh vật.

Ngày nay, các nhà khoa học còn cho rằng, môi trường không chỉ được hiểu là môi trường tự nhiên mà còn bao gồm cả môi trường xã hội - là các điều kiện về tinh thần và văn hóa... phục vụ cho cuộc sống con người được thoải mái. Tuy nhiên, pháp luật môi trường hiện hành chỉ điều chỉnh các quan hệ xã hội trong lĩnh vực bảo vệ môi trường tự nhiên, bao gồm: các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất, sự tồn tại và phát triển của con người và thiên nhiên.

Tại Luật bảo vệ môi trường năm 2005, hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động nhằm làm cho môi trường trong lành, sạch đẹp; phòng ngừa, hạn chế tác động xấu đối với môi trường, ứng phó sự cố môi trường; khắc phục ô nhiễm, suy thoái; phục hồi và cải thiện môi trường; khai thác, sử dụng hợp lí và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ đa dạng sinh học. Như vậy, bảo vệ môi trường vừa được hiểu là bảo vệ chất lượng môi trường nói chung, vừa bảo vệ chất lượng của từng thành phần môi trường như bảo vệ đất, bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo vệ đa dạng sinh học...

Bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung của tất cả mọi người và của mọi quốc gia, không phân biệt hình thức chính thể, chế độ chính trị và trình độ phát triển kinh tế - xã hội của mỗi nước.

Bảo vệ môi trường được thực hiện bằng việc áp dụng tổng hợp các biện pháp khác nhau như biện pháp tổ chức - chính trị, biện pháp kinh tế, biện pháp khoa học - công nghệ, biện pháp tuyên truyền, giáo dục, biện pháp pháp lý...

Bảo vệ môi trường có thể tiến hành theo nhiều cấp độ khác nhau, gồm: cấp cá nhân, cấp cộng đồng, cấp địa phương, vùng, cấp quốc gia, cấp tiểu khu vực, khu vực và toàn cầu.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo vệ môi trường được quy tại khoản 3 Điều 3 Luật bảo vệ môi trường năm 2014 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 23 tháng 6 năm 2014:“Hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động giữ gìn, phòng ngừa, hạn chế các tác động xấu đến môi trường; ứng phó sự cố môi trường; khắc phục ô nhiễm, suy thoái, cải thiện, phục hồi môi trường; khai thác, sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên nhằm giữ môi trường trong lành.”

(Nhà nước và chủ sở hữu) sử dụng phương thức, biện pháp phù hợp với quy định của pháp luật bảo đảm quyền của chủ sở hữu đối với tài sản khi quyền này bị xâm phạm.

Quyền sở hữu được bảo vệ bằng các quy định của nhiều ngành luật khác nhau nhưng chủ yếu là pháp luật hành chính, pháp luật hình sự và pháp luật dân sự.

Bảo vệ quyền sở hữu bằng pháp luật dân sự được thể hiện ở chỗ: chủ sở hữu có thể tự mình thực hiện các biện pháp bảo vệ phù hợp, ngăn cản nhằm chấm dứt các hành vi xâm phạm quyền sở hữu của mình, truy tìm, đòi lại tài sản; hoặc thông qua tòa án, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác đòi lại tài sản của mình đang bị người khác chiếm hữu, sử dụng, định đoạt không có căn cứ pháp luật nếu người đó không tự nguyện trả lại tài sản.

Bảo vệ quyền sở hữu còn có thể được thực hiện bằng việc loại trừ mọi hành vi cản trở chủ sở hữu trong việc thực hiện các quyền năng đối với tài sản. Chủ sở hữu có quyền yêu cầu loại trừ mọi sự vi phạm quyền của mình, dù những vi phạm đó không tước quyền chiếm hữu hoặc yêu cầu bồi thường thiệt hại nếu có thiệt hại xảy ra.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo vệ quyền sở hữu được quy định tại Mục 2 Chương XI Bộ luật dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2015.

Nhà nước, các tác giả, chủ sở hữu tác phẩm sử dụng phương thức, biện pháp phù hợp với quy định của pháp luật chống lại mọi sự thay đổi nội dung cũng như hình thức của tác phẩm.

Chỉ khi có sự đồng ý của tác giả, thì mới được sửa đổi nội dung tác phẩm, sửa chữa, thay đổi tác phẩm gốc.

Trong trường hợp có đồng tác giả thì phải có sự đồng ý của tất cả các đồng tác giả, trừ khi tác phẩm có thể tách ra những phần riêng biệt của từng tác giả, được sử dụng độc lập hoặc các đồng tác giả có thỏa thuận khác.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm được quy định tại khoản 4 Điều 19 Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 do Quốc hội khóa 11 ban hành 29 tháng 11 năm 2005:“Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.”