Thuật ngữ pháp lý

Chuyển quyền sở hữu thương phiếu cho người khác để lấy tiền mặt hay thanh toán một nghĩa vụ.

Người chuyển nhượng thương phiếu là chủ sở hữu thương phiếu. Người nhận chuyển nhượng thương phiếu là người có nhu cầu sở hữu thương phiếu hay nhận chuyển nhượng thương phiếu để thanh toán nợ với người chuyển nhượng thương phiếu. Thương phiếu được chuyển nhượng khi người sở hữu hợp pháp kí vào mặt sau thương phiếu và chuyển giao thương phiếu cho người được chuyển nhượng. Kể từ thời điểm việc chuyển giao thương phiếu được hoàn thành, người được chuyển nhượng trở thành chủ sở hữu thương phiếu, có quyền hưởng số tiền ghi trên thương phiếu (gọi là người thụ hưởng). Thương phiếu không được chuyển nhượng khi trên thương phiếu có ghi cụm từ "Không chuyển nhượng”. Theo quy định của Pháp lệnh thương phiếu (số 17/1999/PL- UBTVQH10) do ủy ban thường vụ Quốc hội thông qua ngày 24.12.1999, việc chuyển nhượng thương phiếu có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau: chuyển nhượng toàn bộ số tiền ghi trên thương phiếu; ghi đầy đủ các yếu tố theo quy định của pháp luật; được người bị ký phát kí chấp nhận toàn bộ (đối với hối phiếu).

Việc chuyển nhượng thương phiếu do các ngân hàng thực hiện gọi là chiết khấu hoặc tái chiết khấu (Xt. Chiết khấu; Tái chiết khấu).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, chiết khấu được quy định tại khoản 19 Điều 4 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010: ” Chiết khấu là việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của người thụ hưởng trước khi đến hạn thanh toán”; tái chiết khấu được quy định tại khoản 20 Điều 4 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010: ”Tái chiết khấu là việc chiết khấu các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác đã được chiết khấu trước khi đến hạn thanh toán” do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 16 tháng 06 năm 2015.

(Cá nhân, tổ chức có quyền sử dụng đất hợp pháp) chuyển quyền sử dụng đất của mình cho cá nhân, tổ chức.

Việc chuyển quyền sử dụng đất của tổ chức, cá nhân cho tổ chức, cá nhân khác phải được thực hiện thông qua hợp đồng chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, góp vốn, thế chấp hoặc để lại thừa kế và phải tuân theo các quy định của Bộ luật dân sự và pháp luật về đất đai.

Chuyển đổi một tác phẩm (thường là tác phẩm văn học, nghệ thuật) sang loại hình nghệ thuật khác trên cơ sở đảm bảo nội dung của tác phẩm gốc (tác phẩm văn học thành kịch bản điện ảnh...).

Việc chuyển thể tác phẩm phải được tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm cho phép và phải trả thù lao cho tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm gốc, phải ghi tên tác phẩm và tác giả tác phẩm gốc. Nếu chuyển thể mà có sự thay đổi nội dung tác phẩm gốc thì phải được tác giả tác phẩm gốc cho phép.

(Hành vi của người đã thành niên) tạo điều kiện về ăn, ở cho người chưa thành niên để họ hoạt động phạm pháp.

Chứa chấp người chưa thành niên phạm pháp là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm trật tự quản lý xã hội cũng như sự phát triển bình thường của người chưa thành niên.

Trong Bộ luật hình sự năm 1985, khi cơ cấu của Bộ luật còn có nhóm tội phạm đối với người chưa thành niên trong chương Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân, gia đình và các tội phạm đối với người chưa thành niên, hành vi chứa chấp người chưa thành niên phạm pháp được quy định là tội phạm thuộc nhóm tội phạm đối với người chưa thành niên (cùng một điều luật với hành vi dụ dỗ người chưa thành niên phạm pháp).

Trong Bộ luật hình sự năm 1999, hành vi chứa chấp người chưa thành niên phạm pháp được quy định là tội phạm thuộc nhóm tội xâm phạm trật tự công cộng thuộc Chương Các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng (cùng một điều luật với hành vi dụ dỗ và hành vi ép buộc người chưa thành niên phạm pháp).

Hành vi chứa chấp người chưa thành niên phạm pháp cấu thành tội chứa chấp người chưa thành niên phạm pháp khi có hành vi tạo điều kiện (cho thuê hoặc cho nhờ địa điểm) cho người chưa thành niên để họ hoạt động phạm pháp. Cũng hành vi đó nhưng thỏa mãn dấu hiệu đồng phạm thì sẽ cấu tội phạm khác. Nếu hành vi phạm pháp của người chưa thành niên và hành vi chứa chấp thỏa mãn các dấu hiệu về đồng phạm thì bị coi là đồng phạm về tội mà người chưa thành niên thực hiện.

Hình phạt chính được quy định cho tội này có mức tối đa là 12 năm tù. Hình phạt bổ sung có thể là phạt tiền, quản chế.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, chứa chấp người chưa thành niên phạm pháp được quy định tại Điều 325 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

(Hành vi) cất giấu hoặc tạo điều kiện cho việc cất giấu những tài sản mình biết rõ là tài sản do hành vi phạm tội của người khác mà có (do trộm cắp, tham ô, cướp...).

Chứa chấp tài sản do người khác phạm tội mà có là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm trật tự xã hội, khuyến khích việc thực hiện tội phạm cũng như gây khó khăn cho hoạt động tư pháp trong điều tra, truy tố, xét xử tội phạm.

Trong luật hình sự Việt Nam, hành vi này đã được quy định là tội phạm trước khi có Bộ luật hình sự năm 1985. Trong Pháp lệnh trừng trị các tội xâm phạm tài sản xã hội chủ nghĩa và Pháp lệnh trừng trị các tội xâm phạm tài sản riêng của công dân năm 1970 đều có điều luật quy định về tội này. Trong Bộ luật hình sự năm 1985 và năm 1999, tội này được quy định thuộc nhóm tội xâm phạm trật tự công cộng cùng với hành vi tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có.

Đối tượng tác động của tội này là tài sản do (người khác) phạm tội mà có. Đó có thể là bất kỳ tội phạm nào được quy định trong Bộ luật hình sự mà kết quả trực tiếp của nó là chủ thể có được tài sản một cách bất hợp pháp.

Lỗi của người phạm tội là cố ý, thể hiện ở chỗ là chủ thể phải biết rõ tính chất của tài sản mà mình chứa chấp (tài sản do hành vi phạm tội mà có).

Cần chú ý, hành vi chứa chấp... ở tội này được thực hiện không có sự hứa hẹn trước với người có tài sản do phạm tội mà có. Do vậy, có thể nói, hành vi chứa chấp không có tác động đến việc thực hiện tội phạm của người có tài sản do phạm tội mà có. Đây là điểm khác so với hành vi giúp sức trong đồng phạm. Hành vi chứa chấp... mà có sự hứa hẹn trước là hành vi có tác động trực tiếp đến việc thực hiện tội phạm của người có tài sản do phạm tội mà có và bị coi là hành vi giúp sức trong đồng phạm.

Hình phạt chính được quy định cho tội này có mức tối đa là 15 năm tù. Hình phạt bổ sung của tội này có thể là phạt tiền hoặc tịch thu tài sản.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, chứa chấp tài sản do người khác phạm tội mà có được quy định tại Điều 323 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.

Phương diện, mặt hoạt động chủ yếu của một thiết chế (cơ quan, tổ chức).

Theo nghĩa Hán Việt, chức là việc phần mình; năng là sức làm được.

Từ đó, chức năng cũng còn được hiểu là hoạt động chủ yếu của một cơ quan, tổ chức đó. Chức năng của Tòa án nhân dân là xét xử, nhân danh Nhà nước đưa ra các phán xét, phán quyết đối với các vụ án theo quy định của pháp luật. Chức năng cơ bản của Quốc hội là lập pháp, làm luật và sửa đổi luật.

Là vai trò cơ bản của gia đình mà vai trò đó làm cơ sở cho toàn bộ sự hoạt động và phát triển của gia đình.

Gia đình là tế bào của xã hội, là nơi nuôi dưỡng mỗi con người, có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của mỗi con người. Theo Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam thì gia đình có ba chức năng cơ bản: chức năng sinh đẻ, chức năng giáo dục, chức năng kinh tế. Chức năng sinh đẻ nhằm tái sản xuất ra con người, nhằm duy trì và phát triển nòi giống. Nhờ có chức năng sinh đẻ của gia đình mà xã hội không thể bị diệt vong. Chức năng giáo dục nhằm trang bị cho con người những tri thức cần thiết để phục vụ cuộc sống, phục vụ cho sự phát triển của đất nước. Chức năng kinh tế của gia đình nhằm tạo ra những gia đình ấm no. Kinh tế gia đình phát triển thì nền kinh tế quốc gia mới hưng thịnh. Trong các chức năng trên, chức năng giáo dục đóng vai trò quan trọng. Ngoài ra, gia đình Việt Nam còn có chức năng quan tâm, chăm sóc, bảo vệ người cao tuổi.

Phương hướng hoạt động chủ yếu của Nhà nước thể hiện bản chất, vai trò, sứ mệnh xã hội và mục tiêu của Nhà nước.

Chức năng của Nhà nước có mối quan hệ mật thiết với nhiệm vụ của Nhà nước. Nhiệm vụ, công việc phải làm, vì một mục đích và trong một thời gian nhất định, là sự cụ thể hóa chức năng - phương hướng hoạt động của nhà nước trong từng giai đoạn phát triển của Nhà nước trên từng lĩnh vực quan hệ, sinh hoạt xã hội nhất định. Do chức năng của Nhà nước xuất phát từ bản chất giai cấp, vai trò, sứ mệnh xã hội của Nhà nước nên chức năng là một phạm trù tồn tại thường trực, và có tính lâu dài. Một kiểu nhà nước đang tồn tại thì các chức năng của nó vẫn hoạt động, vận hành. Nhiệm vụ cụ thể hóa chức năng của Nhà nước trên từng giai đoạn phát triển của Nhà nước thì có thể thay đổi, khi nhiệm vụ lịch sử được đặt ra trước nhà nước đã hoàn thành. Đối với nhà nước xã hội chủ nghĩa chẳng hạn, có chức năng tổ chức, phát triển, quản lý nền kinh tế xã hội được cụ thể hóa thành nhiệm vụ có tính chiến lược, lịch sử là tiến hành công nghiệp hóa đối với một giai đoạn phát triển nhất định, có thể kéo dài nhiều thập kỷ, nhưng vẫn là chỉ ở một giai đoạn phát triển nhất định.

Chức năng của Nhà nước có thể được phân chia thành chức năng đối nội và chức năng đối ngoại. Chức năng đối nội là những hoạt động chủ yếu của Nhà nước về mặt đối nội như chức năng chính trị, chức năng kinh tế, chức năng quản lý văn hóa, giáo dục, chức năng quản lý khoa học, kỹ thuật và công nghệ, chức năng bảo vệ các quyền công dân và quyền con người; chức năng bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường. Chức năng đối ngoại là những hoạt động chủ yếu của Nhà nước trong quan hệ với các quốc gia, các dân tộc và các tổ chức quốc tế như phòng thủ đất nước, thiết lập các quan hệ ngoại giao và hợp tác quốc tế, đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ và dân chủ trên phạm vi toàn thế giới.

Là những phương diện, mặt hoạt động chủ yếu của pháp luật thể hiện bản chất giai cấp và ý nghĩa xã hội của pháp luật.

Pháp luật có các chức năng sau: 1) Thể hiện ý chí và bảo vệ quyền lợi của các chủ thể nắm quyền lực nhà nước. Các chủ thể nắm quyền lực nhà nước trong các giai đoạn lịch sử khác nhau có thể là giai cấp chủ nô, vua, quan và các tầng lớp quý tộc phong kiến, giai cấp tư sản hoặc tất cả các tầng lớp nhân dân lao động trong xã hội; 2) Quy định chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của các cơ quan nhà nước, các thiết chế chính trị - xã hội, quyền và nghĩa vụ của công dân và con người; 3) Điều chỉnh các quan hệ trong xã hội nhằm thiết lập và duy trì một trật tự xã hội nhất định; 4) Giáo dục các công dân và cá nhân trong xã hội.

Khi thực hiện chức năng điều chỉnh các quan hệ xã hội nhằm thiết lập một trật tự xã hội nhất định, pháp luật có thể tác động lên ý thức của con người bằng các biện pháp khuyến khích các hành vi có ích cho xã hội (như quy định về việc tặng thưởng các danh hiệu cao quý), trừng phạt các hành vi vi phạm pháp luật (như quy định các hình phạt tiền, cấm cư trú, trục xuất, quản thúc, lao động cải tạo, phạt tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình...) qua đó pháp luật giáo dục con người thành các công dân và cá nhân tốt cho xã hội. Như vậy, ngoài các chức năng đã trình bày trên, pháp luật còn có chức năng giáo dục con người.

Những người có chức vụ và phẩm hàm trong giới quan trường (văn và võ), có bằng cấp trong giới khoa trường hoặc có phẩm hàm do vua phong và những người có chức vị trong một số tổ chức tôn giáo.

Dưới thời Pháp thuộc, theo Dụ ngày 14.8.1898 của vua Thành Thái, diện chức sắc được mở rộng bao gồm cả các viên chức làm việc tại các công sở của Pháp và các cha cố. Danh hiệu này phải được Bộ Lễ xét và công nhận, tùy theo thâm niên và cống hiến. Khi việc ban cấp phẩm hàm bị chính quyền thuộc địa của Pháp thâu tóm thì những ai được phẩm hàm đều do khâm sứ hoặc thống sứ toàn quyền ban cấp. Các chức sắc được miễn hoàn toàn thuế thân.

Đơn vị mang tính tổ chức – cơ cấu của cơ quan nhà nước được thiết lập trên cơ sở văn bản pháp luật của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, xác định vị trí phục vụ và vai trò lao động xã hội của người lao động, quyền và nghĩa vụ cũng như những yêu cầu đối với trình độ chuyên môn của họ.

Các nhóm chức vụ gắn với nhau bởi quan hệ phân công lao động hợp thành các bộ phận cơ cấu còn tổng thể của chúng hợp thành cơ quan nhà nước.

1. Văn bằng chính thức chứng nhận do cơ quan giáo dục có thẩm quyền cấp về một trình độ học vấn nhất định, có giá trị pháp lý lâu dài.

2. Giấy chứng nhận trình độ văn hóa cho người đã học xong lớp, bậc đào tạo mở rộng, có hiệu lực giá trị pháp lý hạn chế, như chứng chỉ ngoại ngữ do các trung tâm, lớp, cơ quan có khi là tổ chức xã hội cấp ngoài kế hoạch đào tạo chính quy của Nhà nước. Theo Nghị định số 90/CP ngày 24.11.1993 còn có các chứng chỉ như: chứng chỉ nghề cho đào tạo nghề dưới 1 năm sau tiểu học; chứng chỉ đại học đại cương sau khi hoàn thành giai đoạn 1 đào tạo đại học.

3. Trong lĩnh vực nông nghiệp, có chứng chỉ kiểm dịch thực vật là văn bằng chính thức mang tính bắt buộc đối với các lô hàng thực vật được đưa từ nơi này qua nơi khác do các cơ quan kiểm dịch thực vật của Nhà nước cấp.

Văn bản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc hội nghề nghiệp cấp cho cá nhân có đủ trình độ chuyên môn và kinh nghiệm nghề nghiệp theo quy định của pháp luật để hoạt động trong một ngành, nghề nhất định nào đó.

Tùy thuộc tính chất của ngành nghề và nhu cầu quản lý, Nhà nước xác định cụ thể những ngành, nghề mà người hoạt động trong ngành, nghề ấy phải có chứng chỉ hành nghề. Thông thường những ngành, nghề kinh doanh cần có chứng chỉ hành nghề là những ngành, nghề mà việc tiến hành hoạt động kinh doanh trong các ngành, nghề ấy có liên quan mật thiết đến lợi ích công cộng. Hiện nay, ở Việt Nam, các ngành, nghề kinh doanh phải có chứng chỉ hành nghề bao gồm: dịch vụ pháp lý; dịch vụ khám, chữa bệnh và kinh doanh dược phẩm; dịch vụ thú y và kinh doanh thuốc thú y; dịch vụ thiết kế công trình; dịch vụ kiểm toán; dịch vụ môi giới chứng khoán; sản xuất, gia công, sang chai, đóng gói, mua bán thuốc bảo vệ thực vật; dịch vụ thiết kế phương tiện vận tải; mua bán di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.

Doanh nghiệp kinh doanh các ngành, nghề theo quy định phải có chứng chỉ hành nghề; đối với công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần thì một trong những người quản lý, điều hành doanh nghiệp phải có chứng chỉ đó. Đối với công ty hợp danh, tất cả thành viên hợp danh phải có chứng chỉ hành nghề. Đối với doanh nghiệp tư nhân, chủ doanh nghiệp hoặc giám đốc quản lý doanh nghiệp phải có chứng chỉ hành nghề.

Người có chứng chỉ hành nghề chỉ được đăng ký trong hồ sơ đăng ký kinh doanh của một cơ sở kinh doanh và phải chịu trách nhiệm về việc tuân thủ đúng các quy định về chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động kinh doanh của cơ sở đó.

Chứng từ có giá dài hạn hoặc bút toán ghi sổ xác nhận các quyền, lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với vốn hoặc tài sản của tổ chức phát hành.

Chứng khoán là hàng hóa của thị trường chứng khoán. Chứng khoán có giá là hình thức biểu hiện của tư bản giả, bản thân không có giá trị độc lập, là những bản sao bằng giấy tờ của tư bản thực. Những chứng khoán có giá mang lại thu nhập cho người sở hữu nên nó cũng là đối tượng mua bán và có giá cả. Thông thường trên chứng khoán có giá không ghi tên người sở hữu, do đó, có thể chuyển nhượng tự do từ người này sang người khác mà không cần có chữ ký của người chuyển nhượng. Trong lịch sử phát triển thị trường chứng khoán, lúc đầu chứng khoán được in bằng giấy nhưng dần dần được thể hiện dưới hình thức phi vật thể thông qua nghiệp vụ ghi chép kế toán bằng phương tiện điện tử.

Chứng khoán có các thuộc tính sau: thứ nhất, chứng khoán có tính thanh khoản, nghĩa là chứng khoán có thể được chuyển đổi thành tiền mặt; thứ hai, chứng khoán có tính sinh lời, nghĩa là chứng khoán có khả năng tạo thu nhập cho chủ sở hữu; thứ ba, chứng khoán có tính rủi ro, nghĩa là việc sở hữu, mua bán chứng khoán có thể làm giảm thu nhập của chủ sở hữu.

Quy định của pháp luật các nước về các loại chứng từ có giá là chứng khoán không hoàn toàn giống nhau. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, chứng khoán bao gồm: cổ phiếu; trái phiếu; chứng chỉ quỹ đầu tư; các loại chứng khoán khác.

Quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu chứng khoán đối với vốn hoặc tài sản của tổ chức phát hành phụ thuộc vào loại chứng khoán. Ví dụ: Người sở hữu cổ phiếu vừa có quyền hưởng lợi vừa có quyền sở hữu chủ đối với tổ chức phát hành còn người sở hữu trái phiếu chỉ có quyền hưởng lợi (thu nhập) từ tổ chức phát hành.

Chứng khoán phát hành ra công chúng có thể ghi danh (có ghi tên người sở hữu) hoặc vô danh (không ghi tên người sở hữu).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, chứng khoán được quy định tại Luật chứng khoán năm 2019 do Quốc hội khóa 14 ban hành ngày 26 tháng 11 năm 2019.

Chứng khoán do ngân khố quốc gia phát hành để huy động vốn cho ngân sách nhà nước.

Kho bạc nhà nước là tổ chức thay mặt cho Chính phủ phát hành nhiều loại chứng chỉ nhận nợ, để huy động vốn cho ngân sách nhà nước dưới nhiều hình thức như công trái, công phiếu kho bạc... gọi chung là công trái. Nhưng chỉ có những loại có ghi rõ thời hạn trên một năm và được phép lưu hành trên thị trường chứng khoán mới được xem là chứng khoán thương khố.

Chứng khoán thương khố được phát hành dưới hình thức chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ, ghi nhận khoản tiền nhà nước vay, thời hạn trả nợ và lãi suất để tính lãi cho người sở hữu. Hiện nay, khái niệm chứng khoán thương khố không được sử dụng trong đời sống pháp lý. Đối với các loại trái phiếu chính phủ do kho bạc nhà nước phát hành nếu được lưu thông trên thị trường chứng khoán thì được quy định rõ trong các văn bản pháp luật (Xt.Trái phiếu Chinh phủ).

Thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng cứ để xác định tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội.

Đấu tranh chống tội phạm là nhiệm vụ của các cơ quan tiến hành tố tụng nên trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan này. Cơ quan tiến hành tố tụng phải áp dụng các biện pháp do Bộ luật tố tụng hình sự quy định để xác định sự thật vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ, kết luận bị can, bị cáo phạm tội hay không phạm tội.

Đối với bị can, bị cáo, pháp luật quy định có quyền đưa ra chứng cứ để chứng minh sự vô tội hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của mình nhưng không buộc phải chứng minh là mình vô tội. Vì thế, trong những trường hợp bị can, bị cáo không đưa ra chứng cứ thì cơ quan tiến hành tố tụng cũng không được buộc họ phải chứng minh là họ vô tội hoặc trường hợp bị can, bị cáo đưa ra chứng cứ nhưng chưa đủ để chứng minh là vô tội thì cũng không vì thế mà có thể coi là họ phạm tội. Muốn xác định bị can, bị cáo có phạm tội hay không, các cơ quan tiến hành tố tụng phải dùng những chứng cứ của vụ án làm căn cứ để chứng minh tội phạm. Khi điều tra, truy tố, xét xử vụ án hình sự, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án phải chứng minh: 1) Có hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi phạm tội; 2) Ai là người thực hiện hành vi phạm tội; có lỗi hay không có lỗi, do cố ý hay vô ý, có năng lực trách nhiệm hình sự hay không, mục đích, động cơ phạm tội; 3) Những tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo và những đặc điểm về nhân thân của bị can, bị cáo; 4) Tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra.

Việc xác định nghĩa vụ chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng là để các cơ quan này đề cao trách nhiệm trong việc thu thập, kiểm tra và đánh giá chứng cứ chứng minh tội phạm, tránh bỏ sót tội phạm và làm oan người vô tội, vì chính các cơ quan đó là người khởi tố, buộc tội, xét xử bị can, bị cáo.

Hoạt động tố tụng của chủ thể tố tụng theo quy định của pháp luật tố tụng trong việc làm rõ các sự kiện, tình tiết của vụ việc dân sự.

Chứng minh trong tố tụng dân sự bao gồm các hoạt động tố tụng như cung cấp, thu thập, nghiên cứu, đánh giá chứng cứ, vv... Chứng minh được các chủ thể tố tụng thực hiện trong suốt quá trình giải quyết vụ việc dân sự. Các chủ thể chứng minh trong tố tụng dân sự bao gồm các đương sự, người đại diện, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, cá nhân, cơ quan, tổ chức khởi kiện bảo vệ lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước hoặc yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác. Trong đó, các đương sự là chủ thể chứng minh chủ yếu. Theo Điều 79 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004, đương sự có yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình phải đưa ra chứng cứ dể chứng minh cho yêu cầu đó là có căn cứ và hợp pháp; đương sự phản đối yêu cầu của người khác đối với mình phải chứng minh sự phản đối đó là có căn cứ và phải đưa ra chứng cứ để chứng minh; đương sự có nghĩa vụ đưa ra chứng cứ để chứng minh mà không đưa ra được chứng cứ hoặc không đưa ra đủ chứng cứ thì phải chịu hậu quả của việc không chứng minh được hoặc chứng minh không đầy đủ đó.

Các tình tiết, sự kiện phải chứng minh trong vụ việc dân sự bao gồm: tình tiết, sự kiện mà quan hệ pháp luật giữa các bên đương sự phụ thuộc vào nó và các tình tiết, sự kiện khác có ý nghĩa cho việc giải quyết vụ việc dân sự. Các tình tiết, sự kiện không phải chứng minh trong vụ việc dân sự bao gồm: tình tiết, sự kiện rõ ràng mà mọi người đều biết; những tình tiết, sự kiện đã được xác định trong các bản án, quyết định của Tòa án hoặc quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã có hiệu lực pháp luật; những tình tiết, sự kiện đã được ghi trong văn bản và được công chứng, chứng thực hợp pháp (Điều 80 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004).

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, nghĩa vụ chứng minh được quy định tại Điều 91 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.

Việc xác nhận có tính pháp lý của cơ quan tài nguyên và môi trường có thẩm quyền khi người sử dụng đất có nhu cầu trích lục bản đồ địa chính.

Tài liệu phản ánh sự kiện kinh tế được lập theo hình thức và thủ tục luật định, dùng làm căn cứ để ghi vào sổ sách kế toán và là tài liệu thông tin ban đầu của quản lý, các thông tin trong chứng từ được biểu hiện bằng các thước đo: hiện vật, lao động, giá trị.

Chứng từ có thể bằng giấy tờ hoặc bằng sự ghi nhận của các phương tiện điện tử. Chứng từ gồm nhiều loại, có thể có giá và chuyển nhượng được (gọi là chứng từ có giá) hoặc chỉ phản ánh hoạt động kinh tế của một chủ thể mà không có giá trị chuyển nhượng. Chứng từ phải được lập theo trình tự, thủ tục do pháp luật về kế toán - thống kê quy định. Việc ghi chép sổ sách kế toán nhất thiết phải dựa vào chứng từ lập theo mẫu quy định và các yếu tố cần thiết: tên chứng từ, ngày tháng năm lập, nội dung tóm tắt của sự việc phản ánh, đối tượng tài sản được phản ánh và thước đo sử dụng; chữ ký và họ tên của người lập chứng từ, người duyệt chứng từ. Chứng từ được lập thành nhiều bản và luân chuyển qua các bộ phận liên quan để xác nhận, sử dụng theo chức năng. Tùy thuộc vào loại chứng từ mà chủ thể quản lý phải bảo quản, lưu trữ trong thời hạn do pháp luật quy định.

Giấy tờ mà người được hưởng lợi có thể chuyển giao quyền lợi của mình cho người khác bằng cách chuyển giấy tờ này theo thủ tục pháp lý nhất định.

Trong giao dịch thương mại quốc tế, việc chuyển giao các loại giấy tờ có thể lưu thông được từ người này sang người khác được tiến hành theo lệnh của người được hưởng lợi hoặc bằng các kí hậu đối với loại giấy tờ đó.Ví dụ: Vận đơn đường biển là loại chứng từ có thể lưu thông được (có thể được mua bán, cầm cố, chuyển nhượng) . Việc lưu thông vận đơn có thể tiến hành thông qua việc ký hậu vận đơn.

Giấy tờ, vật mang tin phản ánh nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh và đã hoàn thành, dùng làm căn cứ để thực hiện các khoản chi trả.

Chứng từ thanh toán phải được lập, quản lý và việc sử dụng phải theo đúng quy định của pháp luật kế toán (xt. Chứng từ). Chứng từ thanh toán là cơ sở để thực hiện các quyền, nghĩa vụ của các bên thanh toán. Trong quan hệ thanh toán qua trung gian thanh toán (ngân hàng, kho bạc nhà nước) chứng từ thanh toán là cơ sở để các trung gian thanh toán thực hiện các ủy nhiệm thu, chi cho chủ tài khoản (Xt. Chủ tài khoản).

Giấy tờ liên quan đến hoạt động thương mại.

Chứng từ thương mại gồm hóa đơn bán hàng, chứng từ vận chuyển, các giấy tờ liên quan tới quyền sở hữu đối với hàng hóa và các loại giấy tờ khác không phải là chứng từ tài chính. Chứng từ thương mại là loại giấy tờ cần thiết trong thanh toán quốc tế (Xt. Chứng từ; Chứng từ thanh toán).

Cơ quan giúp việc của Đại hội đồng Liên hợp quốc thực hiện chương trình trợ giúp kỹ thuật và đầu tư cho các nước đang phát triển.

UNDP được thành lập theo kiến nghị của Hội đồng kinh tế - xã hội phù hợp với Nghị quyết "Thống nhất vì tiến bộ" số 2029 (XX) của Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 22.11.1965, trên cơ sở chương trình giúp đỡ kỹ thuật mở rộng và quỹ đặc biệt Liên hợp quốc, có nhiệm vụ phối hợp các hoạt động, lập kế hoạch hợp tác kỹ thuật được thực hiện trong hệ thống khuôn khổ Liên hợp quốc. Lãnh đạo cơ quan UNDP là Hội đồng quản lý, có nhiệm kỳ 3 năm. Hội đồng quản lý họp một năm hai lần. Trụ sở UNDP đặt tại New York (Mỉ). Việt Nam đã tham gia cơ quan này (1977).

UNDP là kênh chủ yếu và rộng lớn nhất đảm bảo giúp đỡ kỹ thuật đa phương và đầu tư cho các nước đang phát triển có thu nhập thấp. Trong hoạt động của mình, UNDP đã các tổ chức quốc tế và nhiều quốc gia trên thế giới.

UNDP có nhiệm vụ: chuyển giao những tài liệu và phương tiện tối thiểu cho các nước đang phát triển theo kế hoạch giúp đỡ kỹ thuật; tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng nhân lực và vật lực ở các nước được đầu tư phát triển; thúc đẩy việc đưa các chương trình phát triển của Liên hợp quốc vào chương trình phát triển chung của khu vực hoặc từng nước; trình báo cáo công tác và kiến nghị của mình trước Hội đồng kinh tế - xã hội...

Tập hợp các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đồng bộ về kinh tế, xã hội, khoa học công nghệ, môi trường, cơ chế chính sách, tổ chức để thực hiện một hoặc một số mục tiêu đã được xác định trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội chung của đất nước trong một thời gian nhất định.

Một chương trình quốc gia gồm nhiều dự án khác nhau để thực hiện các mục tiêu của chương trình. Ví dụ: Chương trình quốc gia về an toàn giao thông và các biện pháp đảm bảo giao thông đường bộ thông suốt, an toàn; Chương trình quốc gia về việc làm; Chương trình quốc gia về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, vv.

Chương trình cắt giảm thuế quan trong quan hệ thương mại nội bộ giữa các nước ASEAN xuống còn 0 - 5% trong vòng 10 năm, bắt đầu từ ngày 01.01.1993 và hoàn thành vào ngày 01.01.2003.

Chương trình thuế ưu đãi có hiệu lực chung được đưa ra trong Hiệp định chương trình thuế quan có hiệu lực chung (CEPT) được ký kết vào ngày 28.01.1992 giữa các nước thành viên ASEAN để thành lập khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA). Theo chương trình này, phạm vi sản phẩm được đưa ra và áp dụng gồm: tất cả các sản phẩm chế tạo kể cả sản phẩm cơ bản, chế biến và những sản phẩm nằm ngoài định nghĩa "hàng nông sản" được quy định trong Hiệp định. Nông sản sẽ được loại trừ khỏi chương trình CEPT.

Về tiến trình thực hiện, CEPT được thực hiện theo hai bước cơ bản như sau: giảm các mức thuế quan hiện nay xuống còn 20% trong thời hạn 5 - 8 năm, kể từ ngày 01.01.1993 tùy thuộc vào chương trình cắt giảm thuế quan do từng quốc gia thành viên quy định và sẽ được thông báo khi được công bố vào lúc bắt đầu chương trình; tiếp đó, giảm mức thuế 20% hoặc thấp hơn trong thời hạn 7 năm. Mức cắt giảm tối thiểu là 5% lượng được cắt giảm.

Chương trình xác định kế hoạch, thứ tự ưu tiên trong việc sửa đổi, bổ sung và xây dựng mới các luật của Quốc hội, pháp lệnh của ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ở Việt Nam, Quốc hội là cơ quan duy nhất có thẩm quyền quyết định chương trình xây dựng luật, pháp lệnh. Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh thường được Quốc hội thảo luận và quyết định cho cả nhiệm kỳ hoặc từng năm vào đầu nhiệm kỳ của Quốc hội bằng việc ra nghị quyết; trong các kỳ họp tiếp theo, Quốc hội có thể sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung chương trình đó cho phù hợp với thực tế.

Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.

Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận cũng là con chung của vợ chồng.

Trong trường hợp cha hoặc mẹ không thừa nhận nhưng có chứng cứ để Tòa án căn cứ ra quyết định xác định là con của hai người thì cũng là con chung của vợ chồng.

Con được sinh ra mà cha mẹ không có đăng ký kết hôn, không sống chung với nhau như vợ chồng trên thực tế thì vẫn là con chung của hai người và thường được gọi là con ngoài giá thú.

Con nuôi do vợ chồng cùng nhận nuôi cũng là con chung của vợ chồng.

Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam không thừa nhận sự phân biệt đối xử giữa các con, giữa con trai và con gái, con đẻ và con nuôi, con trong giá thú và con ngoài giá thú.

Con có cha mẹ không phải là vợ chồng.

Thông thường con ngoài hôn nhân được người mẹ thụ thai và sinh ra trong khoảng thời gian người mẹ không tồn tại quan hệ hôn nhân (không có chồng). Trong một số trường hợp, con ngoài hôn nhân được người mẹ có thai hoặc sinh ra trong thời kỳ hôn nhân (đang có chồng), nhưng người chồng đã chứng minh được trước Tòa án và được Tòa án quyết định người chồng không phải là cha của người con đó. Nhà nước và xã hội không thừa nhận sự phân biệt đối xử giữa con trong hôn nhân và con ngoài hôn nhân. Người cha, người mẹ có con ngoài hôn nhân phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đối với người con đó như đối với con trong hôn nhân. Con ngoài hôn nhân có quyền yêu cầu Tòa án xác định cha, mẹ cho mình, kể cả trong trường hợp người được xác định là cha, mẹ đã chết. Tòa án xác định cha, mẹ cho con dựa trên những sự kiện pháp lý nhất định (Xt. Xác định cha, mẹ cho con).

Người được trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục bởi cha, mẹ nuôi theo quy định của pháp luật.

Theo Luật hôn nhân và gia đình, quan hệ giữa con nuôi với cha, mẹ nuôi được xác lập bởi sự kiện nuôi con nuôi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận. Con nuôi và cha, mẹ nuôi có các nghĩa vụ và quyền giữa cha mẹ và con theo quy định của pháp luật như quyền và nghĩa vụ phát sinh từ quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha mẹ nuôi với nhau theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2005. Một người chỉ có thể làm con nuôi của một người (cá nhân) hoặc của cả hai người là vợ chồng. Những đứa trẻ sẽ không được coi là con nuôi khi được chăm sóc, nuôi dưỡng bởi người giám hộ, cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội theo quy định của Bộ luật dân sự.

Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, các quy định về con nuôi được quy định tại Luật nuôi con nuôi năm 2010 do Quốc hội khóa 12 ban hành ngày 17 tháng 6 năm 2010.