TIÊU CHUẨN NHÀ NƯỚC

TCVN 1756-75

THUỐC NHUỘM TRÊN VẢI SỢI PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH ĐỘ BỀN MÀU

Tiêu chuẩn này quy định một số phương pháp xác định độ bền màu của thuốc nhuộm hữu cơ trên vải, sợi sản xuất từ các dạng xơ, sợi dưới tác dụng cơ lý hóa gần với điều kiện vải sợi phải chịu đựng khi sử dụng.

Việc áp dụng tiêu chuẩn này phải được nêu trong các tài liệu kỹ thuật tương ứng.

1. KHÁI NIỆM CHUNG

Độ bền màu của thuốc nhuộm trên vải sợi được xác định không chỉ qua mức độ phai màu, mà còn được xác định qua mức độ dây màu sang vải trắng. Dùng bảng màu tiêu chuẩn, theo sự thỏa thuận của các bên hữu quan, để đánh giá mức độ phai hoặc dây màu.

2. QUY ĐỊNH CHUNG

2.1. Vải trắng dùng để kiểm tra độ dây màu phải bảo đảm các điều kiện sau đây:

dệt từ xơ bông;

kiểu dệt – vân điểm;

chi số sợi (dọc – ngang) – 54;

mật độ (dọc – ngang) – 300 – 310 sợi/10cm;

không hồ bóng;

không có chất tăng trắng, độ trắng trên 80%

độ mao dẫn 8 – 10cm.

2.2. Khi đánh giá độ bền màu của thuốc nhuộm trên vải sợi phải dùng:

Mẫu thử trước và sau khi thí nghiệm;

Mẫu vải trắng trước và sau khi thí nghiệm cùng với mẫu thử;

Bảng màu chuẩn theo sự thỏa thuận giữa các bên hữu quan. Nguồn sáng tiêu chuẩn gồm:

Nguồn sáng tự nhiên lúc 9 – 11 giờ hoặc từ 14 – 16 giờ. Nên hướng đến nguồn sáng phía bắc và với góc nghiêng 45⁰ khi trời trong xanh;

Nguồn sáng nhân tạo phải đảm bảo độ chiếu sáng khoảng 250 lux hay 450 cd/m².

2.3. Khi so sánh màu của mẫu thử với mẫu chuẩn, phải để chúng cách mắt 25 – 40cm. Trường hợp đánh giá độ dây màu, phải so sánh màu của hai mặt vải ép vào nhau với màu chuẩn. Trường hợp độ bền màu nằm giữa hai cấp màu, phải lấy độ bền màu của hai cấp. Đối với vải in hoa hoặc vải dệt từ sợi nhiều màu, lấy độ bền màu theo mẫu có cấp thấp nhất.

3. CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH

3.1. Xác định độ bền màu khi giặt xà phòng

Phương pháp này chỉ áp dụng cho vải sợi sản xuất từ xơ bông, xơ tổng hợp hỗn hợp với xơ bông, xơ sợi viscô.

3.1.1. Tiến hành lấy mẫu theo TCVN 1749 – 75.

3.1.2. Chuẩn bị mẫu

Cắt từ mẫu ban đầu ra hai mẫu thử mỗi mẫu có chiều ngang 4 cm và chiều dọc 10 cm, cân chính xác đến 0,01 g. Sau đó, áp mẫu thử vào miếng vải trắng có cùng kích thước. Dùng chỉ trắng khâu xung quanh và cuộn vào ống hình trụ có đường kính 2cm, cuối cùng, lấy chỉ trắng buộc lại. Khi cuộn, phải cho miếng vải màu ra ngoài. Nếu vải in hoặc nhuộm có nhiều màu, cắt mẫu phải có đủ màu để thử.

Khi thử độ bền màu của sợi màu tiến hành chuẩn bị mẫu theo một trong các phương pháp sau đây:

1. Đan hoặc dệt hai mảnh, mỗi mảnh có chiều rộng 4cm, chiều dài 10cm;

2. Quấn sợi vào hai miếng nhựa mỏng, trong suốt có chiều rộng 4cm và chiều dài 10cm.

Vải hoặc sợi màu có qua khâu xử lý đặc biệt như hồ bóng, là bóng v.v… làm ảnh hưởng đến màu, trước khi chuẩn bị mẫu thử, phải đem xử lý sơ bộ 15 phút trong nước mềm 40⁰C, sau đó, đem phơi khô trong phòng.

3.1.3. Dụng cụ và hóa chất

Cốc thủy tinh, dung tích 250 – 500ml.

Đèn.

Đũa thủy tinh.

Nhiệt kế đo được đến 100⁰C.

Nồi nấu.

Natri cacbonat (Na₂CO₃), dung dịch 2 g/l.

Xà phòng trung tính, dung dịch 4 g/l và 5 g/l.

3.1.4. Tiến hành thử

3.1.4.1. Giặt ở nhiệt độ 25⁰C và 40⁰C

Cho mẫu vào dung dịch xà phòn