Điều 27 Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia QCVN QTĐ-5: 2009/BCT về kỹ thuật điện - tập 5: kiểm định trang thiết bị hệ thống điện do Bộ Công thương ban hành

a) Thao tác đo chỉ tiến hành ở nhiệt độ cuộn dây từ 10 ^oC trở lên đối với các máy biến áp từ 150 kV trở xuống và từ 30 ^oC trở lên đối với các máy biến áp từ 220 kV trở lên;

b) Đối với các máy biến áp 110 kV, công suất 80.000 kVA trở lên hoặc điện áp 220 kV trở lên nên đo cách điện ở nhiệt độ sai khác không quá + 5 ^oC so với nhiệt độ khi nhà chế tạo đo Đối với các máy biến áp dưới 150 kV, công suất dưới 80.000 kVA sai khác nhiệt độ trên không quá ±10 ^oC;

Nếu nhiệt độ đo tại hiện trường sai khác so với nhà chế tạo thì cần quy đổi kết quả về cùng một nhiệt độ theo hệ số K₁ trong bảng 2-23-1;

Bảng 2-23-1. Hệ số quy đổi K₁

Trong trường hợp chênh lệch nhiệt độ không có trong bảng trên thì ta có thể tính ra bằng cách nhân các hệ số tương ứng;

Ví dụ: Chênh lệch nhiệt độ là 9 ^oC không có trong bảng 2-23-1;

K₉ = K₅K₄ = 1,22. 1,17 = 1,42

c) Nhiệt độ cuộn dây đối với các máy biến áp từ 35 kV trở xuống được coi là bằng nhiệt độ lớp dầu trên cùng, nhiệt độ cuộn dây đối với các máy biến áp trên 35 kV được coi là nhiệt độ cuộn dây cao áp pha “B” xác định bằng phương pháp điện trở một chiều theo công thức sau:

t_x = R_x / R₀ (235 + t₀ ) - 235

R₀ - Điện trở cuộn dây đo ở nhà chế tạo ở nhiệt độ t₀

R_x - Điện trở cuộn dây đo ở nhiệt độ t_x

d) Đối với các máy biến áp 110 kV trở lên trước khi đo điện trở cách điện cần tiếp địa cuộn dây cần đo không dưới 120 giây. Nếu kết quả cần kiểm tra lại thì trước khi đo lần tiếp theo cần tiếp địa lại cuộn dây cần đo không dưới 300 giây.

Nếu không có số liệu của nhà chế tạo để so sánh thì có thể tham khảo giá trị tối thiểu cho phép của điện trở cách điện theo bảng 2-23-2.

Bảng 2-23-2. Giá trị điện trở cách điện, MΩ

Nếu máy chưa đổ đầy dầu thì cho phép tiến hành đo R khi mức dầu cách mặt máy 150 - 200 mm, với điều kiện các phần cách điện chính của máy đã ngâm hoàn toàn trong dầu.

(2) Điện trở cách điện của các mạch điều khiển

Điện trở cách điện của các mạch điều khiển với đất phải được đo bằng mêgôm met có điện áp 500 V. Quy chuẩn của các điện trở cách điện phải lớn hơn 2 MΩ

(3) Đo tgδ

Đo tang góc tổn thất điện môi (tgδ) bắt buộc đối với máy biến áp từ 110 kV trở lên và máy biến áp từ 35 kV trở lên có công suất từ 10000 kVA trở lên.

Để đảm bảo kết quả chính xác cần theo các lưu ý a, b, c của mục (1). Cũng giống như R₆₀ trị số của tgδ không tiêu chuẩn hóa mà so sánh với số liệu xuất xưởng hoặc so với lần thí nghiệm trước. Tuy nhiên khi không có các số liệu này có thể tham khảo giá trị tối đa cho phép của tgδ %, cuộn dây máy biến áp tại bảng 2-23-3.

Bảng 2-23-3. Giá trị tgδ % cuộn dây máy biến áp

Trường hợp nhiệt độ khi đo sai khác với nhiệt độ nhà chế tạo đo lúc xuất xưởng, ta cần quy đổi về cùng một nhiệt độ theo hệ số K₂ trong bảng 2-23-4:

Bảng 2-23-4. Hệ số quy đổi K2

Nếu chênh lệch nằm ngoài bảng trên ta có thể tính ra bằng cách nhân các hệ số tương ứng như trong trường hợp với R₆₀ ở mục (1) phần b).

Đo tgδ cách điện cuộn dây chịu ảnh hưởng của dầu cách điện trong máy, nên để đánh giá đúng mức cách điện cuộn dây so sánh với nhà chế tạo cần loại trừ ảnh hưởng của dầu cách điện.

            tgδ _{cuộn dây} = tgδ _đo – K3 (tgδ _{dầu 2} - tgδ _{dầu 1})

            tgδ _{cuộn dây} là tgδ thực tế của cuộn dây máy biến áp lực

            tgδ _đo là giá trị đo được trong quá trình thí nghiệm

            tgδ _{dầu 1} là tgδ dầu cách điện trong máy khi xuất xưởng được quy đổi về nhiệt độ đo

            tgδ _{dầu 2} là dầu được đổ vào máy tại hiện trường được quy đổi về nhiệt độ đo

            K3 - Hệ số quy đổi phụ thuộc vào kết cấu máy có giá trị gần bằng hệ số trong bảng 2-23-5

            Việc quy đổi giá trị tgδ dầu theo nhiệt độ thực hiện nhờ hệ số K₃

Bảng 2-23-5. Hệ số quy đổi K3

Bất kể tgδ các cuộn dây đo được khi xuất xưởng là bao nhiêu nếu tgδ đo tại hiện trường nhỏ hơn hoặc bằng 1 % đều được coi là đạt tiêu chuẩn