TIÊU CHUẨN VIỆT NAM

TCVN 5581:1991

(ISO 6322-3: 1989)

BẢO QUẢN NGŨ CỐC VÀ ĐẬU HẠT

KIỂM TRA SỰ XÂM NHẬP CỦA VẬT GÂY HẠI

Storage of cereals and pulses

Control of attack by pests

TCVN 5581-1991 phù hợp với ISO 6322-3: 1989.

TCVN 5581-1991 do Hội Tiêu chuẩn Việt Nam biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn - Đo lường- Chất lượng đề nghị và được Uỷ Ban Khoa học nhà nước ban hành theo quyết định số 691/QĐ ngày 12 tháng 11 năm 1991.

Tiêu chuẩn này giới thiệu các biện pháp kiểm tra sự xâm nhập của vật gây hại đối với ngũ cốc và đậu đỗ trong quá trình bảo quản.

Tiêu chuẩn này phù hợp với ISO 6322-3:1989.

1. Đối với vật gây hại có xương sống

1.1. Qui định chung

Khả năng ăn ngũ cốc của chim, chuột đồng, chuột nhà và các loài gặm nhấm khác không bị hạn chế bởi chất lượng hay tình trạng của ngũ cốc, mà chỉ bị hạn chế bởi khả năng tiếp cận của chúng với ngũ cốc.

Hậu quả của sự xâm nhập của chim, chuột đồng, chuột nhà và các loại gặm nhấm khác gây ra là ngũ cốc bị nhiễm bẩn, vương vãi, khối lượng hao hụt, chất lượng giảm sút. Ngũ cốc nhiễm bẩn có thể dẫn tới hiệu quả là không thể dùng chúng để xay bột vì trong bột thành phẩm sẽ lẫn khá nhiều lông của loài gặm nhấm đó.

Những biện pháp đề phòng chủ yếu là ở sự quan tâm về vệ sinh kho tàng, và tăng cường khả năng phòng chống sự tiếp cận của chuột bọ, mặc dù hàng ngày người ta vẫn dùng các loại bả chuột thuộc nhóm thuốc chống đông (ví dụ: bả vafarin) để diệt trừ chuột đồng và chuột nhà. Trong trường hợp phát hiện có hiện tượng kháng chống đông thuốc ở chuột thì việc dùng loại thuốc độc mạnh hơn có thể được xem là cần thiết.

Cần xua đuổi chim chóc khỏi kho chứa ngũ cốc bằng các biện pháp đánh bắt. Có thể bẫy, bắn hoặc đánh bả chim, tuy nhiên ở một số nước có sự hạn chế đáng kể đối với các biện pháp diệt trừ chim muông do có các luật bảo vệ chim và dư luận xã hội gây ra.

1.2. Diệt trừ

Có thể diệt trừ chuột đồng và chuột nhà bằng bẫy hoặc bằng bả độc có tác dụng ngay trong vòng vài phút sau khi chuột ăn phải (loại chất độc tác dụng nhanh) hoặc bằng bả độc có tác dụng sau một thời gian (loại chất độc tác dụng chậm) hoặc bằng cách xông hơi. Biện pháp xông hơi thường chỉ được dùng như một phần trong cả hệ thống diệt trừ tổng hợp vì nó thường không có tác dụng kéo dài.

Biện pháp xông hơi diệt trừ các loại gặm nhấm thường được thực hiện với liều lượng nhỏ hơn, thời gian xông hơi ngắn hơn so với trường hợp diệt trừ sâu mọt. Từ đó suy ra rằng việc xông hơi diệt trừ sâu mọt cũng có tác dụng diệt trừ loài gặm nhấm. Các biện pháp diệt trừ có xông khói hoặc dùng chất độc tác dụng nhanh chỉ được thực hiện bởi các cán bộ kỹ thuật đã được đào tạo theo quy định của nhà nước.

2. Đối với vật hại không xương sống

2.1. Đại cương

Sự xâm nhập của côn trùng và bọ ve chịu ảnh hưởng bởi khả năng tiếp cận với ngũ cốc và đậu hạt cũng như chủng loại và tình trạng của hạt.

Sự xâm nhập không những có thể gây hao hụt về khối lượng và nhiễm bẩn mà còn có thể làm thay đổi tình trạng và phẩm chất của hạt.

Trường hợp ngũ cốc bị cả hai loại sâu bọ hại trong kho và sâu bọ hại ngoài đồng xâm nhập. Ví dụ: Thysanoptera hoặc Lepidoptera/ ví dụ: Apamea Sordens (Hufn.)/ có thể dẫn đến sự nhiễm bẩn bột thành phẩm bởi xác sâu bọ.

2.2. Giai đoạn đầu của sự xâm nhập

2.2.1. Đậu hạt

Trong thời kỳ đang phát triển, đậu có thể bị xâm nhập bởi các loài sâu và mọt cánh cứng khác nhau (Lapidoptera và Coleoptera)/ ví dụ: Druchus pisorum (L.) (mọt đậu)/ bằng cách đẻ trứng vào quả đậu đang lớn. ấu trùng sẽ chui vào hạt và tiếp tục phát triển trong hạt đậu khô sau khâu thu hoạch, bọ trưởng thành sẽ chui