TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 5473:2007

VẬT LIỆU DỆT - PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH ĐỘ BỀN MÀU - PHẦN N01: ĐỘ BỀN MÀU VỚI TẨY TRẮNG: HYPOCLORIT

Textiles - Tests for colour  fastness - Part N01: Colour fastness to bleaching: Hypochlorite

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định phương pháp xác định độ bền màu của tất cả các loại vật liệu dệt đối với tác dụng của dung dịch tẩy trắng có chứa natri hypoclorit hoặc lithi hypoclorit ở nồng độ thường sử dụng trong tẩy trắng trên thị trường. Phương pháp này được áp dụng chủ yếu cho các vật liệu xenlulo thiên nhiên và xenlulo tái sinh.

2. Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm ban hành thì áp dụng bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm ban hành thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi.

TCVN 4536:2002 (ISO 105-A01:1994), Vật liệu dệt - Phương pháp xác định độ bền màu - Phần A01:Qui định chung.

TCVN 4537-1:2002 (ISO 105-C01:1989), Vật liệu dệt - Phương pháp xác định độ bền màu - Phần C01: Độ bền màu với giặt: Phép thử 1.

TCVN 5466:2002 (ISO 105-A02:1993), Vật liệu dệt - Phương pháp xác định độ bền màu - Phần A02: Thang màu xám để đánh giá sự thay đổi màu.

3. Nguyên tắc

Mẫu thử vật liệu dệt được lắc trong dung dịch natri hypoclorit hoặc lithi hypoclorit, giũ sạch bằng nước, khuấy trong dung dịch hydro peroxit hoặc dung dịch natri hydro sunfit, sau đó giũ sạch và làm khô. Sự thay đổi màu được đánh giá theo thang màu xám.

4. Dụng cụ và thuốc thử

4.1. Cốc thủy tinh hoặc sứ tráng men, có nắp đậy kín để chứa mẫu và dung dịch tẩy trắng.

4.2. Dung dịch hypoclorit

Sử dụng một trong hai dung dịch quy định trong 4.2.1 và 4.2.2.

4.2.1. Dung dịch natri hypoclorit (NaOCl), chứa khoảng 2g clo hoạt tính trong 1 lít, được đệm đến pH 11 ± 0,2 bằng 10g natri cacbonat khan (Na₂CO₃) trong 1 lít ở nhiệt độ 20^oC ± 2^oC.

Để chuẩn bị thuốc thử này, sử dụng dung dịch natri hypoclorit có sẵn trên thị trường. Dung dịch này có các thành phần sau:

- clo hoạt tính: 140g/l đến 160g/l.

- natri clorua (NaCl): 120g/l đến 170g/l.

- natri hydroxit (NaOH): tối đa 20g/l.

- natri cacbonat (Na₂CO₃): tối đa 20g/l.

- sắt (Fe): tối đa 0,01g/l.

Pha loãng 20,0 ml dung dịch natri hypoclorit này thành 1 lít bằng nước loại 3 (4.6).

Lấy 25 ml dung dịch vừa pha loãng thêm một lượng dư kali iot (KI) và axit clohyđric (HCl) và chuẩn độ lượng iot giải phóng bằng dung dịch natri thiosunphat c(Na₂S₂O₃) = 0,1 mol/l, sử dụng chỉ thị hồ tinh bột.

Đặt thể tích dung dịch natri thiosunphat tiêu tốn là V ml.

Đối với mỗi lít dung dịch làm việc ở pH 11 ± 0,2 sử dụng:

14 100/V ml dung dịch natri hypocorit đã pha loãng;

10g natri cacbonat khan.

Pha loãng đến 1 lít.

Tất cả dung dịch natri hypoclorit chỉ được chuẩn bị ngay trước khi sử dụng.

4.2.2. Dung dịch lithi hypoclorit (LiOCl), chứa khoảng 2g clo trong 1 lít, được đệm đến pH 11 ± 0,2 bằng 10g natri cacbon khan (Na₂CO₃) trong một lít ở nhiệt độ 20^oC ± 2^oC.

Để chuẩn bị thuốc thử này, sử dụng lithi hypoclorit rắn chứa xấp xỉ 300g LiOCl trên kilogam. Hòa tan khoảng 10g lithi hypoclorit rắn trong một lít nước loại 3 (4.6) để thu được dung dịch có nồng độ như trên xấp xỉ 2g clo hoạt tính trên lít.

Chuẩn bị dung dịch lithi hypoclorit như mô tả trong 4.2.1 đối với natri hypocorit.

4.3. Dung dịch hydro peroxit, chứa 2,5ml hydro peroxit [30%