TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 8244-2:2010

ISO 3534-2:2006

THỐNG KÊ HỌC - TỪ VỰNG VÀ KÝ HIỆU - PHẦN 2: THỐNG KÊ ỨNG DỤNG

Statistics - vocabulary and symbols - Part 2: Applied statistics

Lời nói đầu

TCVN 8244-2:2010 hoàn toàn tương đương với ISO 3534-2:2006;

TCVN 8244-2:2010 do Ban kỹ thuật Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN/TC 69 Ứng dụng các phương pháp thống kê biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Bộ TCVN 8244 gồm các phần dưới đây có tên chung “Thống kê học - Từ vựng và ký hiệu”:

- TCVN 8244-1:2010 (ISO 3534-1:2006), Phần 1: Thuật ngữ chung về thống kê và thuật ngữ dùng trong xác suất

- TCVN 8244-2:2010 (ISO 3534-2:2006), Phần 2: Thống kê ứng dụng

Bộ ISO 3534 còn có phần dưới đây có tên chung “Statistics - Vocabulary and symbols”:

- Part 3: Design of experiments

THỐNG KÊ HỌC - TỪ VỰNG VÀ KÝ HIỆU - PHẦN 2: THỐNG KÊ ỨNG DỤNG

Statistics - vocabulary and symbols - Part 2: Applied statistics

Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định các thuật ngữ về thống kê ứng dụng và thể hiện chúng dưới dạng khái niệm theo quy định của ISO. Các thuật ngữ được sắp xếp theo chủ đề. Tiêu chuẩn có chỉ mục theo bảng chữ cái. Ngoài ra, tiêu chuẩn này còn quy định các ký hiệu và chữ viết tắt chuẩn hóa.

Tiêu chuẩn này đã được chấp nhận trong lĩnh vực thống kê ứng dụng như một phương tiện nhằm cải thiện tính hiệu lực và hiệu quả của các tổ chức khi gặp phải vướng mắc bởi tính phức tạp và nhầm lẫn do sự mâu thuẫn trong thiết kế và sử dụng các thuật ngữ, định nghĩa, chữ viết tắt và các ký hiệu.

Hai mục đích chính của tiêu chuẩn này là thiết lập một từ vựng chung để sử dụng trong toàn bộ các tiêu chuẩn của Ban kỹ thuật TC 69, cùng với mục đích lớn hơn là tăng cường tính chính xác, rõ ràng và nhất quán trong việc sử dụng/áp dụng thống kê ứng dụng nói chung. Trình độ toán học được duy trì ở mức thấp để nội dung có thể dễ hiểu với phần đông độc giả.

Tiêu chuẩn này và TCVN 8244-1 tương thích nhau. Tuy nhiên, thuật ngữ trong TCVN 8244-1 sử dụng trong xác suất và thống kê là các thuật ngữ cơ bản; do vậy được trình bày ở mức độ toán học phức tạp hơn so với tiêu chuẩn này. Vì người sử dụng tiêu chuẩn này trong thống kê ứng dụng thường có thể tham khảo TCVN 8244-1 đối với các thuật ngữ nhất định, nên các chú thích và ví dụ giống như trong TCVN 8244-1 cho các thuật ngữ được chọn cũng đưa ra giải thích thông thường về các thuật ngữ chính thức.

1. Tạo lập và thu thập dữ liệu

1.1. Hệ giá trị tham chiếu đối với các đặc trưng

1.1.1. Đặc trưng

Đặc điểm phân biệt.

CHÚ THÍCH 1: Một đặc trưng có thể là vốn có hoặc được ấn định.

CHÚ THÍCH 2: Một đặc trưng có thể là định tính hoặc định lượng.

CHÚ THÍCH 3: Có nhiều loại đặc trưng, ví dụ như:

- tự nhiên (ví dụ: cơ, điện, hóa, sinh);

- cảm quan (ví dụ: liên quan đến khứu giác, xúc giác, vị giác, thị giác, thính giác);

- ứng xử (ví dụ: lịch sự, trung thực, thành thực);

- thời thức (ví dụ: đúng lúc, tin cậy, sẵn có);

- ergonomi (ví dụ: đặc trưng tâm lý hoặc liên quan đến an toàn của con người);

- tính năng (ví dụ: tốc độ tối đa của máy bay).

[TCVN ISO 9000:2007, 3.5.1]

1.1.2. Đặc trưng chất lượng

đặc trưng (1.1.1) vốn có của một sản phẩm (1.2.32), quá trình (2.1.1) hoặc hệ thống liên qua