TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 8971:2011

THỰC PHẨM - XÁC ĐỊNH CESI-134 VÀ CESI-137 BẰNG PHƯƠNG PHÁP ĐO PHỔ GAMMA

Foodstuffs - Determination of cesium-134 and cesium-137 by gamma-ray spectrometric method

CẢNH BÁO - Khi áp dụng tiêu chuẩn này có thể cần phải sử dụng các vật liệu, thiết bị và các thao tác nguy hiểm. Tiêu chuẩn này không đề cập đến các vấn đề an toàn khi sử dụng chúng. Người sử dụng tiêu chuẩn này phải tự thiết lập các thao tác an toàn thích hợp và xác định khả năng áp dụng các giới hạn quy định trước khi sử dụng tiêu chuẩn.

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định phương pháp xác định các nuclid phóng xạ cesi có chu kì phân rã trong thực phẩm ở mức lớn hơn 100 Bq/kg hoặc lớn hơn 100 Bq/I.

Phương pháp này cũng áp dụng cho các loại thực phẩm mà các sản phẩm phân hạch mới (ví dụ: bari-140, lantan-140, iot-131...) đã phân rã.

Phương pháp này không áp dụng cho các loại thực phẩm chưa biết rõ thành phần các nuclid phóng xạ và/hoặc các pic chưa tách tốt. Phương pháp này cũng không thích hợp để xác định Cs-134 nếu tỷ lệ hoạt độ phóng xạ giữa Cs-137 và Cs-134 lớn hơn 10.

Tham khảo Phụ lục A về kết quả thử liên phòng thử nghiệm.

2. Nguyên tắc

Đặt phần mẫu thử vào detector nhấp nháy natri iodua (Nal) đã hoạt hóa bằng tali (TI) và được che chắn. Detector được nối với máy đo phổ gamma đa kênh. Các photon được đếm trong thể tích đã biết. Sau khi xác định được các dải năng lượng photon đối với Cs-134 (pic cực đại 796 keV) và Cs-137 (pic cực đại 662 keV), tính diện tích cho từng nuclid phóng xạ đo được rồi tính nồng độ hoạt độ của Cs-134 và Cs-137.

3. Thuốc thử

Chỉ sử dụng thuốc thử loại tinh khiết phân tích và nước đã khử khoáng hoặc nước máy không chứa radon và các sản phẩm phân rã, trừ khi có quy định khác.

3.1. Dung dịch chuẩn gốc Cs-134 1⁾

Dung dịch chuẩn này có chứa hoạt độ phóng xạ gamma đã biết. Thành phần, nồng độ và tính ổn định theo quy định của nhà sản xuất. Bảo quản dung dịch này trong chai kín khí và tránh làm bay hơi nước.

3.2. Dung dịch chuẩn gốc Cs-137¹⁾

Dung dịch chuẩn này có chứa hoạt độ phóng xạ gamma đã biết. Thành phần, nồng độ và độ ổn định theo quy định của nhà sản xuất. Bảo quản dung dịch này trong chai kín khí và tránh làm bay hơi nước.

3.3. Dung dịch chuẩn đối chứng tia gamma ¹⁾

Dung dịch của các nuclid phóng xạ có chu kỳ bán rã tương đối dài, ví dụ, Cs-137, Co-60 hoặc Y-88, có chứa hoạt độ phóng xạ khoảng 185 kBq để hiệu chuẩn năng lượng detector. Thành phần, nồng độ và độ ổn định theo quy định của nhà sản xuất. Bảo quản dung dịch này trong chai kín khí và tránh làm bay hơi nước.

3.4. Dung dịch HCI-CsCI, có chứa 100 mg CsCI/ml (đồng vị Cs bền làm chất mang) trong dung dịch axit clohydric 0,1 M có chứa 100 mg CsCI/ml.

Hòa tan tất cả các chuẩn trong dung dịch HCI-CsCI này.

4. Thiết bị, dụng cụ

Sử dụng các thiết bị, dụng cụ của phòng thử nghiệm thông thường và các thiết bị, dụng cụ sau đây:

4.1. Máy đo phổ gamma đa kênh, được trang bị 4096 kênh và bộ khuếch đại chuyển đổi kỹ thuật số (ADC)2⁾.

4.2. Detector nhấp nháy Nal, được hoạt hóa bằng TI và được che chắn, ví dụ loại có kích thước (3 x 3) inch.

4.3. Buồng chì, dày 5 cm, đường kính ngoài 22 cm, đường kính trong 12 cm.

4.4. Cốc đếm, bằng chất dẻo, dung tích tối đa 520 ml.

5. Lấy mẫu

Mẫu gửi đến phòng thử nghiệm phải đúng là mẫu đại diện. Mẫu không bị hư hỏng hoặc thay đổi trong suốt quá trình vận chuyển hoặc bảo quản.

Việc lấy mẫu không được quy định trong tiêu chuẩn này, nên lấy mẫu theo các tiêu chuẩn cụ thể có liên quan.

<