TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 11698-1:2016

ISO 20282-1:2006

TÍNH DỄ VẬN HÀNH CỦA CÁC SẢN PHẨM HÀNG NGÀY - PHẦN 1: YÊU CẦU THIẾT KẾ ĐỐI VỚI TÌNH HUỐNG SỬ DỤNG VÀ ĐẶC TÍNH NGƯỜI SỬ DỤNG

Ease of operation of everyday products - Part 1: Design requirements for context of use and user characteristics

Lời nói đầu

TCVN 11698-1:2016 hoàn toàn tương đương với ISO 20282-1:2006.

TCVN 11698-1:2016 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 159 Ecgônômi biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Bộ tiêu chuẩn TCVN 11698 (ISO 20282) gồm các phần sau:

- TCVN 11698-1:2016 (ISO 20282-1:2006), Tính dễ vận hành của các sản phẩm hàng ngày - Phần 1: Yêu cầu thiết kế đối với tình huống sử dụng và đặc tính người sử dụng;

- TCVN 11698-2:2016(ISO/IS 20282-2:2013), Tính khả dụng của sản phẩm tiêu dùng và các sản phẩm sử dụng công cộng - Phần 2: Phương pháp kiểm tra tổng thể.

Lời giới thiệu

Số lượng ngày càng tăng các sản phẩm hàng ngày có sử dụng công nghệ điện toán đang làm cho những sản phẩm này ngày càng trở nên phức tạp. Người sử dụng cần hiểu được cách thức vận hành các sản phẩm nhằm hưởng lợi từ chức năng mà nó đem lại, do đó tính khả dụng là nhân tố chủ chốt trong việc xác định sự thành công của một sản phẩm. Khi độ phức tạp của sản phẩm tăng lên, thách thức dành cho người sử dụng trong việc hiểu được cách sử dụng các chức năng khác nhau cũng tăng theo, và đối với nhà sản xuất có thể sẽ khó khăn hơn để thiết kế được các sản phẩm có khả năng sử dụng phù hợp.

Các sản phẩm có tính khả dụng thấp thường yêu cầu sự hỗ trợ của người khác để sử dụng được, và điều này có thể làm người sử dụng nản lòng cũng như tăng thêm chi phí cho nhà sản xuất và người bán. Nhiều công ty đã nhận thức được tầm quan trọng của tính khả dụng đối với sản phẩm của mình và tuyển dụng các chuyên gia về tính khả dụng làm việc trong các phòng thí nghiệm về tính khả dụng. Nhiều các tổ chức kiểm nghiệm đưa tính khả dụng vào trong các thủ tục đánh giá của mình.

Tiêu chuẩn TCVN 11698 (ISO 20282) dựa trên TCVN 7318-11 (ISO 9241-11) là tiêu chuẩn cung cấp các hướng dẫn về đặc điểm và phép đo tính khả dụng nói chung. TCVN 11698 (ISO 20282) áp dụng tiêu chuẩn TCVN 7318-11 (ISO 9241-11) cho các giao diện người sử dụng của các sản phẩm hàng ngày. Việc tập trung vào các sản phẩm hàng ngày phản ánh thực tế là nhiều sản phẩm hiện hữu quanh chúng ta theo một chuẩn mực thông thường vẫn phải chịu những vấn đề về tính khả dụng cơ bản. Việc tập trung vào các giao diện người sử dụng phản ánh thực trạng là trong khi có nhiều các yếu tố có những ảnh hưởng quan trọng đối với tính khả dụng, thì tất cả những sản phẩm tương tác đều có một giao diện người sử dụng mà chất lượng có thể có những tác động tích cực và tiêu cực đáng kể trong việc tạo điều kiện hoặc cản trở việc sử dụng sản phẩm.

Các sản phẩm hàng ngày bao gồm các sản phẩm tiêu dùng và các sản phẩm có thể sử dụng ngay không cần đào tạo. Đối với các sản phẩm hàng ngày, điều quan trọng mấu chốt là bảo đảm giao diện cho phép người sử dụng đạt được mục tiêu chính. Việc tập trung vào mục tiêu chính phản ánh được đầu ra mà tất cả người sử dụng, hoặc phần đông trong số họ, mong muốn đạt được, ví dụ: sử dụng điện thoại để gọi hay nhận một cuộc gọi, sử dụng máy bán vé tự động để mua vé tàu, sử dụng một chiếc TV (ti vi) để xem một chương trình truyền hình. Thuật ngữ “dễ vận hành” chỉ một phần về khái niệm này của tính khả dụng và các biện pháp cụ thể được sử dụng để hỗ trợ người dùng trong việc đạt được mục tiêu chính của họ.

Các sản phẩm hàng ngày được thiết kế dự kiến cho người sử dụng phổ thông, nên nói chung được giả định bao gồm một phạm vi rộng các đặc điểm của người sử dụng. Tiêu chuẩn này mô tả các đặc điểm người sử dụng được tính tới trong thiết kế sản phẩm sử dụng hàng ngày. Khi dân số người cao tuổi trên thế giới ngày càng tăng, cần tính đến cả nhu cầu của đối tượng người sử dụng này1).

TCVN 7318-11 (ISO 9241-11) cho thấy tính khả dụng đề cập tới phạm vi mà người sử dụng sản phẩm có thể sử dụng chúng một cách hiệu quả, đạt được hiệu suất và sự thỏa m