KẾT LUẬN

CỦA BỘ CHÍNH TRỊ TIẾP TỤC THỰC HIỆN NGHỊ QUYẾT SỐ 39-NQ/TW, NGÀY 16/8/2004 CỦA BỘ CHÍNH TRỊ KHÓA IX NHẰM ĐẨY MẠNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ BẢO ĐẢM QUỐC PHÒNG, AN NINH VÙNG BẮC TRUNG BỘ VÀ DUYÊN HẢI TRUNG BỘ ĐẾN NĂM 2020

Tại phiên họp ngày 05/7/2012, sau khi xem xét Báo cáo kết quả tổng kết thực hiện Nghị quyết số 39-NQ/TW, ngày 16/8/2004 của Bộ Chính trị khóa IX “Về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2010” của Ban Chỉ đạo tổng kết, Bộ Chính trị đã thảo luận và kết luận:

1- Về tình hình thực hiện Nghị quyết

Nghị quyết số 39-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX đã đánh giá đúng đặc điểm, vị trí quan trọng, tiềm năng, lợi thế, những khó khăn và xác định hướng phát triển của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ. Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương kịp thời cụ thể hóa thành Chương trình hành động và Kế hoạch cụ thể; ban hành một số cơ chế, chính sách, tập trung chỉ đạo thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của vùng. Các tỉnh ủy, thành ủy đã tổ chức nghiên cứu, quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 39-NQ/TW, lồng ghép với việc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội X và các nghị quyết khác của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, nghị quyết đại hội đảng bộ tỉnh, thành phố. Đã huy động được sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, sự nỗ lực của toàn dân, sự năng động của cộng đồng doanh nghiệp, có sự phối hợp giữa các bộ, ngành, các địa phương để tập trung thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ chủ yếu của Nghị quyết; đã đạt được kết quả quan trọng:

- Kinh tế toàn vùng đạt mức tăng trưởng khá cao (vượt mục tiêu Nghị quyết đề ra), cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực (giảm dần tỉ trọng nông nghiệp, tăng dần tỉ trọng công nghiệp và dịch vụ). Các ngành, lĩnh vực đều có bước phát triển; đã có một số sản phẩm, dịch vụ mới có chất lượng với hàm lượng công nghệ cao. Kim ngạch xuất khẩu tăng bình quân 18%/năm; thu ngân sách tăng cao (tăng 20,5%/năm). Thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài đạt kết quả khá, tổng nguồn vốn đầu tư phát triển toàn xã hội ngày càng tăng. Kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hệ thống giao thông trong vùng được đầu tư mở rộng theo hướng hiện đại. Nhiều công trình, dự án trọng điểm ghi trong Nghị quyết đã và đang được triển khai thực hiện. Kinh tế biển, đảo đã được chú trọng, góp phần tích cực bảo vệ chủ quyền và quyền chủ quyền trên biển của Tổ quốc.

- Văn hóa – xã hội có bước phát triển và đạt được những kết quả tích cực; giáo dục – đào tạo, y tế phát triển nhanh; công tác xóa đói, giảm nghèo, giải quyết việc làm, bảo đảm an sinh xã hội có nhiều tiến bộ; đời sống nhân dân trong vùng từng bước được cải thiện.

- Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị không ngừng được củng cố và kiện toàn; chính trị, xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được đảm bảo, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.

Tuy nhiên, so với mục tiêu, yêu cầu của Nghị quyết vẫn còn những hạn chế, yếu kém:

- Kinh tế tăng trưởng cao, nhưng chưa bền vững, chất lượng và năng lực cạnh tranh còn thấp, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế chậm, công nghiệp gia công, lắp ráp còn chiếm tỉ trọng lớn trong giá trị sản xuất công nghiệp của vùng; công nghiệp phụ trợ, chế biến sâu nông – lâm – thủy sản chậm phát triển. Chất lượng, hiệu quả sản xuất nông nghiệp chưa cao; quản lý, sử dụng tài nguyên thiên nhiên hiệu quả thấp; kinh tế biển, đảo phát triển chậm; chất lượng dịch vụ còn thấp. Công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch còn nhiều yếu kém. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển nhanh, bền vững. Không gian kinh tế vùng chưa được hình thành rõ nét, chưa phát huy được liên kết để phát triển.

- Văn hóa, giáo dục, y tế, khoa học, công nghệ, bảo vệ môi trường còn nhiều hạn chế, yếu kém, có mặt không theo kịp yêu cầu, có mặt không theo kịp yêu cầu của cuộc sống gây bức xúc xã hội. Kết quả giảm nghèo chưa thực sự bền vững, khoảng cách chênh lệch giàu nghèo giữa các vùng miền còn lớn.

- Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ở một số tổ chức đảng chưa được chú trọng đúng mức. Chỉ đạo điều hành, tổ chức thực hiện của một số cơ quan chính quyền còn chưa hiệu quả; cải cách thủ tục hành chính, quy trình giải quyết công việc trên một số lĩnh vực còn chậm. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở một số địa bàn trọng điểm và khu vực nông thôn còn tiềm ẩn nhiều nhân tố phức tạp, khó lường, nhất là vấn đề tôn giáo, dân tộc; tranh chấp, khiếu kiện còn diễn ra ở nhiều nơi.

Những hạn chế, yếu kém nói trên có nguyên nhân khách quan. Song, chủ yếu vẫn là nguyên nhân chủ quan:

- Việc nghiên cứu, quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết 39-NQ/TW ở một số địa phương chưa được quan tâm đầy đủ, sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền chưa sâu sát, chặt chẽ; mục tiêu đề ra khá cao trong khi nguồn lực còn hạn chế và chưa có dự báo chính xác những hệ lụy của cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu để từ đó có các giải pháp khắc phục kịp thời, hiệu quả.

- Một số bộ, ngành chưa nghiêm túc thực hiện các nhiệm vụ nêu trên trong Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết của Chính phủ. Cơ chế liên kết vùng chưa được quan tâm xây dựng, hoàn thiện và còn nhiều bất cập; quy hoạch vùng, quy hoạch ngành chưa thực sự trở thành cơ sở định hướng cho việc xây dựng các quy hoạch của địa phương gây nên tình trạng cát cứ và đầu tư theo phong trào, làm lãng phí các nguồn lực. Chất lượng các quy hoạch còn thấp, quản lý quy hoạch còn nhiều hạn chế, chưa có sự đồng bộ giữa quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội với quy hoạch ngành, thiếu sự thống nhất, gắn kết giữa các mục tiêu phát triển vùng trong cùng một thời kỳ.

- Quản lý, giám sát của Trung ương về quy hoạch, đầu tư công, khai thác tài nguyên chưa chặt chẽ, có chỗ, có nơi còn buông lỏng để nảy ra tình trạng “xé rào” về cơ chế, chính sách, phá vỡ quy hoạch, đầu tư dàn trải giữa các địa phương... đã tác động không nhỏ đến chất lượng phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái.

2- Tư tưởng chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu

Để tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ của Nghị quyết 39-NQ/TW nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm an ninh, quốc phòng vùng Bắc Trung bộ và duyên hải Trung Bộ từ nay đến năm 2020, Bộ Chính trị yêu cầu các tỉnh ủy, thành ủy trong vùng, các đảng đoàn, ban cán sự đảng và đảng ủy trực thuộc Trung ương cần tập trung chỉ đạo, thực hiện tốt một số vấn đề chủ yếu sau đây:

2.1- Về tư tưởng chỉ đạo

Tiếp tục quán triệt để nhận thức rõ vị trí, vai trò của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, nhất là bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia trên biển, đảo của đất nước. Phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ tác động trực tiếp và to lớn đến quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển nhanh và bền vững đất nước. Trên cơ sở đó, bảo đảm được tính hợp lý, hiệu quả trong sự bố trí lực lượng sản xuất, phát huy tối đa lợi thế của toàn vùng cho phát triển.

2.2- Về mục tiêu đến năm 2020

Trên cơ sở những thành tựu đạt được trong thực hiện Nghị quyết 39-NQ/TW và vận dụng sáng tạo Nghị quyết Đại hội XI, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 của đất nước, tiếp tục đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ với tốc độ nhanh và bền vững, trở thành vùng phát triển năng động, một đầu cầu quan trọng của cả nước trong giao lưu hợp tác quốc tế; giữ vững ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế biển gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền biển, đảo của đất nước. Cải thiện căn bản đời sống vật chất, văn hoa, tinh thần của nhân dân, đẩy mạnh công tác xóa đói, giảm nghèo, nhất là đối với đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào ở các xã đặc biệt khó khăn, vùng căn cứ kháng chiến; tăng cường công tác bảo vệ và nâng cao sức khỏe của người dân. Hạn chế tối đa ảnh hưởng của thiên tai lũ bão, hạn hán, bảo vệ môi trường sinh thái; ứng phó có hiệu quả với biến đổi khí hậu, đặc biệt là nước biển dâng.

Phấn đấu giai đoạn 2011-2020 tạo việc làm cho khoảng 400.000 lao động/năm; giảm tỉ lệ hộ nghèo từ 2-3%/năm (theo chuẩn mới); nâng cao sức khỏe người dân, tăng tuổi thọ bình quân lên 75 tuổi, giảm tỉ lệ trẻ em suy dinh dưỡng xuống còn 10% vào năm 2020; nâng độ che phủ của rừng từ 47,8% năm 2010 lên khoảng 58% vào năm 2020.

2.3- Về nhiệm vụ

Gắn thực hiện các định hướng đã nêu trong Nghị quyết 39-NQ/TW về phát triển kinh tế với tổ chức thực hiện các quan điểm, chủ trương về đổi mới mô hình tăng trưởng cơ cấu lại nền kinh tế phát triển nhanh và bền vững, nâng cao chất lượng hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng. Chú trọng việc đẩy mạnh sử dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại, tăng nhanh hàm lượng công nghệ, giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của các sản phẩm, của doanh nghiệp trong vùng. Giảm nhanh tỉ trọng xuất khẩu các sản phẩm thô, không qua chế biến; tăng sản phẩm xuất khẩu, sản phẩm có hàm lượng khoa học, công nghệ cao. Kinh tế biển phải trở thành ngành kinh tế quan trọng, được đầu tư trang bị, công nghệ hiện đại đảm bảo phát triển sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh tế, giữ vững chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc. Hình thành được một số sản phẩm chủ lực của vùng trên các lĩnh vực: ô tô, điện tử, vật liệu xây dựng, chế biến dược và nông – thủy sản mang thương hiệu Việt Nam, có khả năng cạnh tranh quốc tế; ưu tiên phát triển và hiện đại hóa các dịch vụ du lịch, khách sạn, cơ sở nghỉ dưỡng, vận tải, đào tạo, y tế.

Phát triển văn hóa, xã hội hài hòa với phát triển kinh tế. Trọng tâm là đẩy mạnh giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực , nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Tiếp tục đầu tư xây dựng các trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa học, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển y tế chuyên sâu đạt trình độ khu vực và quốc tế; hướng hoạt động khoa học, công nghệ vào phục vụ phát triển kinh tế biển, đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển kinh tế tri thức. Tăng cường công tác ngăn ngừa, khắc phục ô nhiễm, khôi phục và bảo vệ môi trường sinh thái; chủ động phòng, tránh, giảm nhẹ tác hại thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng. Thực hiện có hiệu quả chương trình quốc gia về giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo bền vững; chú trọng giải quyết tốt đời sống, việc làm cho người nông dân bị thu hồi đất.

Tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; giữ vững ổn định chính trị, trật tự xã hội, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội. Gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội, nhất là phát triển kinh tế biển, đảo với bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, hải đảo của Tổ quốc, bảo đảm quốc phòng, an ninh ngay từ khi xác định chủ trương, hình thành tự dự án, công trình cụ thể.

2.4- Về giải pháp

- Sớm hoàn thành việc xây dựng và phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2020. Trên cơ sở đó rà soát, điều chỉnh và hoàn thiện quy hoạch ngành, lĩnh vực của toàn vùng theo hướng: khai thác tối đa mọi tiềm năng, thế mạnh của từng tỉnh, thành phố và của cả vùng; bảo đảm sự phát triển gắn kết, hài hòa giữa các tỉnh, thành phố tạo thành không gian kinh tế vùng liên hoàn, hợp lý.

- Tiếp tục cụ thể hóa và thực hiện cho được các mục tiêu nêu trong Nghị quyết 39-NQ/TW nhằm đáp ứng yêu cầu của phát triển của vùng. Trong đó, cần sớm nghiên cứu đổi mới cơ chế, chính sách huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực đầu tư (vốn ngân sách nhà nước, vốn tư nhân trong nước, vốn FDI, vốn ODA, vốn vay các tổ chức tín dụng quốc tế...) với nhiều hình thức đầu tư (BOT, BT, PPP đa dạng, phù hợp). Đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành bằng được các công trình, dự án đã ghi trong Nghị quyết 39-NQ/TW và Chương trình hành động của Chính phủ, nhất là hệ thống hạ tầng khung kết nối vùng với các tỉnh Tây Nguyên, với Lào, Cam-pu-chia và Đông Bắc Thái Lan; hệ thống đường ven biển, đường cao tốc, cảng biển, cảng hàng không; cải tạo, nâng cấp các tuyến đường sắt hiên có theo hướng đảm bảo giao thông bình thường trong mùa mưa lũ; xây dựng, cải tạo các công trình thủy lợi, thủy sản quan trọng phục vụ sản xuất, chỉ động phòng, chống và thích ứng với biến đổi khí hậu.

- Tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, ban hành đồng bộ các cơ chế, chính sách, trọng tâm là các cơ chế, chính sách về quản lý, sử dụng đất đai, tài chính, huy động và sử dụng nguồn lực cho phát triển vùng; ưu tiên đầu tư thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ trọng điểm và cho các địa phương còn nhiều khó khăn, vùng căn cứ kháng chiến cũ, các địa phương phát triển kinh tế biển gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo quốc gia. Đẩy mạnh phát triển nghiên cứu khoa học và công nghệ, đầu tư xây dựng các phòng thí nghiệm trọng điểm, trung tâm nghiên cứu khoa học và đào tạo nhân lực phục vụ phát triển cả vùng; đẩy mạnh phát triển văn hóa – xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; phòng, tránh thiên tai và bảo vệ môi trường sinh thái...

Tăng cường vai trò chỉ đạo, điều hành của Chính phủ đối với vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ. Sớm giao cho các tổ chức đã có thuộc Văn phòng Chính phủ làm nhiệm vụ theo dõi, tham mưu giúp Chính phủ chỉ đạo, điều phối các hoạt động cung của vùng, trước hết là chỉ đạo công tác xây dựng và triển khai thực hiện quy hoạch, phân bổ các nguồn lực trong toàn vùng.

3- Tổ chức thực hiện

Các tỉnh ủy, thành ủy trong vùng, đảng đoàn, ban cán sự đảng và đảng ủy trực thuộc Trung ương có chương trình cụ thể để lãnh đạo, tổ chức thực hiện một cách đồng bộ, chặt chẽ, nghiêm túc Kết luận này của Bộ Chính trị.

Ban cán sự đảng Chính phủ chỉ đạo, điều hành việc cụ thể hóa và triển khai thực hiện Nghị quyết; phối hợp với Văn phòng Trung ương Đảng, các ban đảng Trung ương theo dõi sơ kết, tổng kết việc thực hiện Kết luận này, định kỳ báo cáo Bộ Chính trị.