Kính gửi: Tổng cục Hải quan

Bộ Tư pháp nhận được Công văn số 1821/TCHQ-GSHQ ngày 29/3/2019 của Tổng cục Hải quan đề nghị cho ý kiến về việc áp dụng quy định tại Thông tư số 12/2018/TT-BCT ngày 15/6/2018 của Bộ trưởng Bộ Công Thương hay quy định tại Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT ngày 14/9/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đối với việc nhập khẩu mặt hàng bao jumbo, màng nhựa PE đã qua sử dụng. Do đây là vấn đề liên quan đến quy định kỹ thuật chuyên ngành thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường, nên Bộ Tư pháp chỉ có ý kiến về việc áp dụng pháp luật như đề nghị của quý Cơ quan, cụ thể như sau:

1. Về nguyên tắc chung, để xác định chính xác việc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật nào cho một vụ việc cụ thể, quý Cơ quan cần căn cứ vào phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và thời điểm có hiệu lực của văn bản đó. Trong các văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan có thẩm quyền ban hành đều xác định rất rõ các vấn đề này. Trên cơ sở đối chiếu các thông tin cụ thể của vụ việc với phạm vi điều chính, đối tượng áp dụng và thời điểm có hiệu lực của văn bản, quý Cơ quan sẽ xác định được vụ việc đó được áp dụng theo văn bản nào.

2. Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT ngày 14/9/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường. Thông tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 29/10/2018 và thay thế Thông tư số 43/2010/TT-BTNMT ngày 29/12/2010 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường. Điều 1 Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT quy định:

“Điều 1. Ban hành kèm theo Thông tư này ba (03) quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường, bao gồm:

1. QCVN 31:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu sắt, thép nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;

2. QCVN 32:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu nhựa nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;

3. QCVN 33:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu giấy nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất.”

Về phạm vi điều chỉnh, mục 1.1.1 của QCVN 32:2018/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường đối với phế liệu nhựa nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất quy định: “Quy chuẩn này quy định về các loại phế liệu nhựa được phép nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất; các loại phế liệu nhựa không được phép nhập khẩu;...”. Về đối tượng áp dụng, mục 1.2.1 quy định: “Quy chuẩn này áp dụng đối với các tổ chức, cá nhân nhập khẩu và sử dụng phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất;...”

Theo các quy định này thì Thông tư 08/2018/TT-BTNMT chỉ được áp dụng trong trường hợp bao jumbo, màng nhựa PE đã qua sử dụng là phế liệu và được doanh nghiệp nhập khẩu để làm nguyên liệu sản xuất. Trong trường hợp này, việc nhập khẩu bao jumbo, màng nhựa đã qua sử dụng phải đáp ứng các quy định của pháp luật có liên quan, trong đó có Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 (Điều 76), Quyết định số 73/2014/QĐ-TTg ngày 19/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ quy định danh mục phế liệu được phép nhập khẩu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất, Thông tư 08/2018/TT-BTNMT. Trong trường hợp bao jumbo, màng nhựa PE đã qua sử dụng không phải là phế liệu được nhập khẩu để làm nguyên liệu sản xuất thì không áp dụng Thông tư này.

3. Thông tư số 12/2018/TT-BCT ngày 15/6/2018 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định chi tiết một ,số điều của Luật Quản lý ngoại thương và Nghị định số 69/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý ngoại thương. Thông tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 15/6/2018, thay thế cho các Thông tư: số 04/2014/TT-BCT ngày 27/01/2014; số 11/2017/TT-BCT ngày 28/7/2017; số 49/2015/TT-BCT ngày 21/12/2015.

Về phạm vi điều chỉnh, Điều 1 Thông tư số 12/2018/TT-BCT quy định:

“Thông tư này quy định:

1. Chi tiết Danh mục hàng tiêu dùng, thiết bị y tế, phương tiện đã qua sử dụng cấm nhập khẩu theo mã số hàng hóa (mã HS) thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Công Thương.

2. Chi tiết Danh mục hàng hóa tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất, chuyển khẩu theo mã HS.

3. Các mẫu đơn, mẫu báo cáo, biểu mẫu và cơ quan cấp giấy phép của Bộ Công Thương theo quy định tại Nghị định số 69/2018/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý ngoại thương (sau đây gọi tắt là Nghị định số 69/2018/NĐ-CP).

4. Hạn ngạch thuế quan nhập khẩu”.

Về đối tượng áp dụng, Điều 2 quy định: “Thông tư này áp dụng đối với thương nhân Việt Nam; tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động ngoại thương theo quy định của Luật Quản lý ngoại thương”.

Theo các quy định nói trên thì Thông tư số 12/2018/TT-BCT được áp dụng trong trường hợp bao jumbo, nhựa PE đã qua sử dụng là hàng hóa thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Công Thương theo mã số hàng hóa (mã HS). Để có cơ sở áp dụng Thông tư số 12/2018/TT-BCT , quý Cơ quan cần xác định bao jumbo, màng nhựa PE đã qua sử dụng là chất thải hay hàng hóa thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Công Thương. Nếu là chất thải thì bị cấm nhập khẩu, quá cảnh dưới mọi hình thức (khoản 9 Điều 7 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014). Đối với bao jumbo, màng nhựa PE đã qua sử dụng được xác định không phải là chất thải mà là hàng hóa thì áp dụng quy định tại Thông tư số 12/2018/TT-BCT. Trong trường hợp này, quý Cơ quan càn đối chiếu với danh mục hàng hóa cấm nhập khẩu (theo mã HS cụ thể) để xác định bao jumbo, màng nhựa PE có bị cấm nhập khẩu hay không.

Cần lưu ý thêm rằng: để xác định một vật có phải là chất thải hay không thì không dựa vào tiêu chí đã qua sử dụng mà phải căn cứ vào quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 và các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên. Khoản 12 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 quy định “Chất thải là vật chất được thải ra từ sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác”, nhưng các văn bản hướng dẫn đều không quy định rõ như thế nào là “thải ra”. Do Việt Nam đã là thành viên của Công ước Basel về kiểm soát vận chuyển qua biên giới các phế thải nguy hiểm và việc tiêu hủy chúng (Công ước Basel) nên phải tuân thủ các quy định của Công ước này. Khoản 1 Điều 2 Công ước Basel quy định “Chất thải là các chất hoặc các đồ vật mà người ta tiêu hủy, có ý định tiêu hủy hoặc phải tiêu hủy chiếu theo các điều khoản của luật lệ quốc gia”. Phụ lục IV của Công ước Basel còn quy định cụ thể về các hoạt động tiêu hủy này.

Trên đây là ý kiến của Bộ Tư pháp về việc áp dụng Thông tư số 12/2018/TT-BCT ngày 15/6/2018 của Bộ trưởng Bộ Công Thương hay Thông tư số 08/2018/TT-BTNMT ngày 14/9/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đối với việc nhập khẩu mặt hàng bao jumbo, màng nhựa PE đã qua sử dụng theo đề nghị tại công văn số 1821/TCHQ-GSHQ, xin gửi quý Cơ quan tham khảo./.