BÁO CÁO

TÌNH HÌNH TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN QUẬN TỪ ĐẦU NHIỆM KỲ ĐẾN CUỐI NĂM 2016

Thực hiện Kế hoạch số 48/KH-HĐND-VP ngày 17/02/2017 của Hội đồng nhân dân thành phố về tổ chức khảo sát hoạt động Hội đồng nhân dân quận, huyện, phường, xã, thị trấn, Hội đồng nhân dân (HĐND) quận báo cáo tình hình tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân quận từ đầu nhiệm kỳ đến cuối năm 2016 như sau:

I. Tình hình tổ chức của Hội đồng nhân dân quận, phường

1. Đặc điểm tình hình chung của địa phương

Quận Phú Nhuận là một quận nội thành, cách trung tâm thành phố Hồ Chí Minh 4,7 km về hướng Tây Bắc; có diện tích tự nhiên 4,8634 km², được chia thành 15 phường với dân số 182.478 người. Cộng đồng dân cư Phú Nhuận gồm các dân tộc Kinh, Hoa, Chăm[1] và nhiều tôn giáo: Phật giáo, Thiên chúa giáo, Hồi giáo, Tin lành, Cao đài...

Tình hình kinh tế - văn hóa - xã hội của quận trong những năm qua tiếp tục phát triển, kinh tế duy trì mức tăng trưởng khá; an sinh xã hội đảm bảo; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và quốc phòng được giữ vững[2]...

Với vị trí thuộc cửa ngõ phía Bắc của thành phố Hồ Chí Minh, quận Phú Nhuận có nhiều điều kiện thuận lợi trong việc giao lưu kinh tế - văn hóa - xã hội với các quận khác, cũng như có cơ hội để phát triển toàn diện hơn.

Tuy nhiên, hoạt động của các doanh nghiệp trên địa bàn quận nhìn chung vẫn còn nhiều khó khăn về thị trường, áp lực cạnh tranh, tín dụng, năng lực quản trị nên một số đơn vị chưa mạnh dạn đầu tư để mở rộng sản xuất, kinh doanh... phần nào đã ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng kinh tế, thu nhập, việc làm của người lao động và đời sống của nhân dân; nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng còn ít; trật tự an toàn xã hội vẫn còn tiềm ẩn phức tạp; công tác quản lý trong một số ngành, lĩnh vực còn hạn chế; năng lực của đội ngũ cán bộ công chức chưa đồng đều....đòi hỏi sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực vượt khó của doanh nghiệp và chung sức của các tầng lớp nhân dân nhằm chủ động khắc phục khó khăn, phát huy thế mạnh, phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của quận nhà trong tương lai.

2. Tình hình tổ chức của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, Tổ đại biểu HĐND quận (số lượng đại biểu chuyên trách)

2.1. Đại biểu Hội đồng nhân dân quận

Tổng số đại biểu HĐND quận được bầu trong kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp, nhiệm kỳ 2016-2021 là 40 đại biểu (kết quả bầu cử đủ số lượng)[3], đến nay, vẫn đảm bảo đủ số lượng hoạt động. Số đại biểu hoạt động chuyên trách là 4 (2 Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân và 02 Phó ban)[4].

2.2. Thường trực HĐND quận

Thường trực HĐND gồm 5 thành viên, trong đó: Chủ tịch HĐND quận là Bí thư Quận ủy hoạt động kiêm nhiệm, 1 Phó Chủ tịch là Ủy viên Ban Thường vụ Quận ủy hoạt động chuyên trách, 1 Phó Chủ tịch là Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ quận hoạt động chuyên trách và 2 Ủy viên Thường trực hoạt động kiêm nhiệm (Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra và Trưởng Ban Dân vận)[5].

2.3. Các Ban của HĐND quận

Hội đồng nhân dân quận có 2 Ban, Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - xã hội.

- Ban Pháp chế có 9 thành viên, Trưởng ban là Ủy viên Thường vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Quận ủy hoạt động kiêm nhiệm, Phó Trưởng ban hoạt động chuyên trách và 7 thành viên hoạt động kiêm nhiệm[6].

- Ban Kinh tế - Xã hội có 9 thành viên, Trưởng ban là Ủy viên Thường vụ, Trưởng Ban Dân vận Quận ủy hoạt động kiêm nhiệm, Phó Trưởng ban hoạt động chuyên trách và 7 thành viên hoạt động kiêm nhiệm.

Nhân sự thành viên 2 Ban của HĐND quận đều là những đại biểu có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm thực tiễn phù hợp với hoạt động của Ban, giữ các vị trí chủ chốt của quận và phường; có khả năng tham gia xây dựng chính sách và công tác giám sát, khảo sát của Ban, cũng như góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả cho hoạt động của 2 Ban.

HĐND quận có 15 tổ đại biểu tương ứng với 15 phường[7]. Qua 4 đợt tiếp xúc cử tri, các tổ đại biểu đã thực hiện tốt các nhiệm vụ theo quy định, ghi nhận, theo dõi, đôn đốc, giám sát việc giải quyết các ý kiến, kiến nghị của cử tri và thường xuyên thông tin, liên hệ, trao đổi với Thường trực HĐND quận.

II. Hoạt động của Hội đồng nhân dân quận

1. Thực hiện chức năng quyết định của Hội đồng nhân dân

1.1. Công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ họp HĐND

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND quận đã tổ chức 3 kỳ họp.

- Kỳ họp thứ Nhất[8] có nội dung trọng tâm là công tác nhân sự của HĐND, UBND và Hội thẩm nhân dân (với 10 Nghị quyết được ban hành).

- Kỳ họp thứ Hai[9], kỳ họp đầu tiên sau khi ổn định công tác tổ chức và chính thức hoạt động đã tập trung các vấn đề quan trọng của địa phương về kinh tế - văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh, xây dựng chính quyền...cũng như các quy định về hoạt động của HĐND trong nhiệm kỳ (với 9 Nghị quyết được ban hành); bước vào nhiệm kỳ mới, HĐND quận cũng đã thông qua Nghị quyết về kế hoạch phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của địa phương trong 5 năm (2016- 2021), tương ứng với nhiệm kỳ hoạt động của HĐND.

- Kỳ họp thứ Ba[10], kỳ họp thường lệ của HĐND quận có nội dung trọng tâm là đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2016, triển khai nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2017 (với 5 Nghị quyết được ban hành).

Nhìn chung, công tác chuẩn bị và tổ chức các kỳ họp được Thường trực HĐND, hai Ban và Văn phòng HĐND - UBND quận chuẩn bị chu đáo, tập trung nâng cao chất lượng các báo cáo, tờ trình, dự thảo Nghị quyết trình HĐND; đảm bảo đúng thời hạn, thẩm quyền, quy trình, thủ tục quy định; rút ngắn thời gian đọc văn bản tại Hội trường (ngoài việc chuẩn bị báo cáo đầy đủ gửi trước để đại biểu nghiên cứu, cơ quan trình phải có báo cáo tóm tắt tại kỳ họp).

Nội dung chương trình, cách thức điều hành kỳ họp có sự cải tiến, dân chủ, đúng luật và phát huy trí tuệ của đại biểu HĐND (thông qua việc chia thành 3 tổ thảo luận tại kỳ họp, đã tạo điều kiện cho nhiều đại biểu đóng góp ý kiến, thảo luận, tranh luận các vấn đề quan trọng và những vấn đề còn tồn tại, bức xúc tại đơn vị, địa phương để HĐND nghiên cứu, giải quyết; dành nhiều thời gian cho việc chất vấn và trả lời chất vấn).

Nội dung trình tại kỳ họp đều được hai Ban HĐND thẩm tra; công tác thẩm tra được thực hiện đúng quy định, báo cáo thẩm tra đi vào chiều sâu, làm cơ sở để đại biểu thảo luận, quyết nghị. Hai Ban chủ động trong công tác phối hợp, tham gia ngay từ đầu với cơ quan trình dự thảo báo cáo thẩm tra. Chất lượng thẩm tra của hai Ban có tính phản biện cao, cung cấp nhiều thông tin, tạo thuận lợi cho quá trình xem xét, quyết nghị tại các kỳ họp.

Tại kỳ họp, các đại biểu HĐND quận đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong việc tham gia góp ý, phát biểu, chất vấn. Đại biểu tham dự kỳ họp đạt tỷ lệ trên 97.5%. Công tác thông tin trước và sau kỳ họp được thực hiện trên Cổng thông tin điện tử quận với chuyên mục riêng về HĐND, đồng thời thực hiện việc thông tin về hoạt động HĐND 15 phường để phổ biến trong nhân dân.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ họp vẫn còn mặt khó khăn cần khắc phục như: do HĐND mới đi vào hoạt động trở lại nên công tác phối hợp giữa các cơ quan có liên quan (Thường trực HĐND, UBND, Ban thường trực UBMTTQVN quận) trong việc trao đổi, chuẩn bị các nội dung kỳ họp thời gian đầu chưa đồng bộ, nhịp nhàng; Một số đại biểu chưa dành nhiều thời gian nghiên cứu trước các tài liệu, tham gia ý kiến thảo luận tại kỳ họp; một số tài liệu các ngành gửi đến Thường trực, hai Ban để thẩm tra còn chậm so với thời gian quy định...

1.2. Quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương

Thường trực và hai Ban HĐND chủ động đề xuất nội dung đưa vào chương trình xây dựng Nghị quyết hàng năm trình HĐND. Qua 3 kỳ họp, HĐND quận đã ban hành 24 nghị quyết (10 nghị quyết về nhân sự, 5 nghị quyết về tổ chức và hoạt động của HĐND và 9 nghị quyết về hoạt động kinh tế - văn hóa - xã hội ở địa phương).

Công tác ban hành Nghị quyết của HĐNĐ quận được thực hiện theo đúng quy trình, thủ tục pháp luật quy định và đảm bảo theo hướng phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh và thực hiện các chính sách an sinh xã hội của địa phương. Nghị quyết được thông qua tại kỳ họp HĐND đã phát huy dân chủ, trí tuệ tập thể đại biểu HĐND. Căn cứ Nghị quyết, UBND quận đã kịp thời cụ thể hóa bằng quyết định; các ngành cũng đã đề ra kế hoạch để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết của HĐND, quyết định của UBND quận.

Bên cạnh đó, Thường trực, các Ban HĐND và đại biểu HĐND quận thường xuyên thực hiện giám sát quá trình tổ chức thực hiện Nghị quyết, đảm bảo Nghị quyết được thực hiện đúng, đi vào đời sống nhân dân địa phương.

2. Thực hiện chức năng giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban HĐND và các Tổ đại biểu HĐND

2.1. Giám sát tại các kỳ họp

Tại các kỳ họp, HĐND quận thực hiện chức năng giám sát thông qua xem xét các báo cáo[11], chất vấn và trả lời chất vấn. Các ý kiến đóng góp của đại biểu được thư ký tổng hợp và các cơ quan có thẩm quyền trực tiếp giải trình. Ngoài xem xét báo cáo của Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân, đại biểu HĐND quận còn xem xét báo cáo thẩm tra của Ban Pháp chế HĐND đối với báo cáo của hai ngành Tòa án và Viện Kiểm sát, các báo cáo thẩm tra của Ban Kinh tế - Xã hội trên các lĩnh vực liên quan.

2.2. Giám sát giữa hai kỳ họp

Tại kỳ họp II, HĐND quận đã ban hành các Nghị quyết về chương trình giám sát đến cuối năm 2016, năm 2017 và cả nhiệm kỳ. Theo đó, căn cứ vào Chương trình giám sát đến cuối năm 2016, Thường trực và các Ban HĐND quận đã xây dựng kế hoạch và tổ chức 9 cuộc giám sát, khảo sát[12]. Đối với các cuộc giám sát chuyên đề, Thường trực và các Ban HĐND đều xây dựng đề cương báo cáo chi tiết kèm theo kế hoạch giám sát, gửi đến các cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát trong thời gian hợp lý để chuẩn bị báo cáo. Hình thức giám sát chủ yếu tổ chức thành đoàn giám sát, đến làm việc trực tiếp với cơ quan, đơn vị, kết hợp tổ chức khảo sát thực tế, đóng vai người dân để thực nghiệm và nắm tình hình qua các đợt tiếp xúc cử tri (giám sát tình hình khám, chữa bệnh của nhân dân tại Bệnh viện quận); qua tiếp nhận, xử lý đơn thư, phản ánh của công dân (giám sát công tác tạm giam, tạm giữ của Nhà tạm giữ).

Công tác tổ chức các đợt giám sát chuyên đề được chuẩn bị sâu, kỹ. Các chuyên đề giám sát được lựa chọn thiết thực, liên quan đến vấn đề an sinh xã hội, đời sống người dân, những vấn đề bức xúc, nổi cộm, được dư luận và cử tri quan tâm; công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội còn nhiều vướng mắc... (kế hoạch giám sát chuyên đề về công tác mở rộng hẻm; tình hình thi hành pháp luật trên lĩnh vực giao thông đường bộ; công tác phòng, chống dịch Sốt xuất huyết và vi-rút Zika trên địa bàn quận). Sau giám sát, Thường trực HĐND và các Ban đã ban hành báo cáo kết quả giám sát, trong đó, tập trung nêu rõ mặt được, tồn tại, hạn chế. Đồng thời, có những kiến nghị xác đáng và hợp lý đối với cơ quan có thẩm quyền của địa phương.

Nhìn chung, dù mới đi vào hoạt động trong những tháng đầu của nhiệm kỳ sau khi HĐND được tái lập, nhưng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân quận đã được hiện đúng quy định và dần đi vào nề nếp, phát huy hiệu quả của chức năng giám sát và có tác dụng tích cực trong việc giải quyết các vấn đề còn bức xúc, tồn tại ở địa phương.

3. Việc thực hiện chức năng đại diện của Hội đồng nhân dân

3.1. Hoạt động tiếp xúc cử tri

HĐND quận tổ chức tiếp xúc cử tri trước và sau kỳ họp HĐND thường lệ theo đúng quy định (đã xây dựng và tổ chức thực hiện theo Quy chế phối hợp trong tổ chức tiếp xúc cử tri giữa Thường trực HĐND quận và Ban Thường trực UBMTTQVN quận). Đến nay, đã tổ chức 4 đợt tiếp xúc cử tri (trước và sau kỳ họp II, trước và sau kỳ họp III) với 60 buổi tiếp xúc (tại 15 đơn vị bầu cử tương ứng với 15 phường), có hơn 4.065 cử tri tham dự và đã tiếp nhận 250 ý kiến, kiến nghị của cử tri. Các ý kiến, kiến nghị của cử tri đều được đại biểu quan tâm, lắng nghe, ghi nhận và trao đổi để các cơ quan có thẩm quyền kịp thời giải quyết, trả lời bằng văn bản (có 250 ý kiến, kiến nghị được giải quyết và trả lời, đạt tỷ lệ 100%), không để tình trạng cử tri quá bức xúc hoặc bức xúc kéo dài.

Thời gian tổ chức tiếp xúc cử tri tại các điểm phường trong 01 buổi; chủ yếu là vào các buổi tối để tạo điều kiện cho cử tri tham dự. Các đại biểu HĐND quận tiếp xúc cử tri đầy đủ, phát huy tinh thần trách nhiệm và tích cực đôn đốc các cơ quan có thẩm quyền giải quyết các yêu cầu, kiến nghị của cử tri sau mỗi đợt tiếp xúc.

3.2. Hoạt động tiếp công dân và đôn đốc việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân

Sau kỳ họp II, Thường trực HĐND quận đã ban hành Quy chế tiếp công dân. Theo đó, Thường trực tiếp công dân vào thứ Năm hàng tuần (lịch tiếp công dân được niêm yết và thông báo công khai cho dân biết), đồng thời phối hợp tham dự các buổi tiếp công dân của UBND quận (theo đề nghị của UBND quận). Đến nay, chưa phát sinh trường hợp công dân đến liên hệ yêu cầu làm việc với Thường trực HĐND cũng như chưa phát sinh đơn thư khiếu nại, tố cáo. Ngoài ra, trong công tác phối hợp với UBND quận tiếp công dân, Thường trực HĐND cũng đã tham gia 4 buổi tiếp công dân (chủ yếu là các kiến nghị liên quan đến lĩnh vực đất đai, vẫn đang trong quá trình tiếp tục giải quyết, thi hành).

4. Đánh giá hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân

Thường trực HĐND quận với 5 thành viên, trong đó, 4/5 thành viên đã từng tham gia, giữ các vị trí chủ chốt trong HĐND quận, phường các nhiệm kỳ trước, do đó, với kinh nghiệm công tác, Thường trực HĐND quận đã thực hiện tốt nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật và các chương trình, kế hoạch đã đề ra. Hoạt động của HĐND đã từng bước ổn định, nề nếp thông qua việc ban hành Quy chế hoạt động, Quyết định phân công nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của từng thành viên trong Thường trực.

5. Mối quan hệ giữa Thường trực Hội đồng nhân dân với các cơ quan có liên quan

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Thường trực HĐND quận luôn bám sát sự lãnh đạo của Quận ủy, tuân thủ các quy định của pháp luật và các hướng dẫn, chỉ đạo của các cơ quan cấp trên. Duy trì báo cáo hoạt động của HĐND, Thường trực HĐND quận với HĐND thành phố.

Thường trực HĐND, UBND, Ban Thường trực UBMTTQVN quận đã ký kết quy chế phối hợp, từng bước nâng cao hiệu quả công tác phối hợp thực hiện các nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Phối hợp xây dựng kế hoạch, tổ chức tiếp xúc cử tri, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri, tiếp công dân; xem xét, cho ý kiến những vấn đề phát sinh giữa hai kỳ họp đảm bảo kịp thời, đúng trình tự thủ tục.

Thường trực, hai Ban HĐND quận với Thường trực HĐND 15 phường định kỳ tổ chức Hội nghị giao ban trao đổi kinh nghiệm (3 tháng/lần) về hoạt động giám sát; công tác thẩm tra các báo cáo, tờ trình, dự thảo Nghị quyết. Bên cạnh đó, Thường trực HĐND quận còn tham dự các kỳ họp định kỳ hoặc đột xuất của HĐND 15 phường để nắm thông tin, kịp thời góp ý.

Nhìn chung, mối quan hệ phối hợp công tác giữa Thường trực HĐND, 2 ban HĐND, các cơ quan, ban ngành trong quận và HĐND 15 phường được duy trì thường xuyên, đúng quy định.

6. Các điều kiện đảm bảo cho hoạt động của HĐND

Công tác thông tin, báo cáo, trao đổi, gửi các tại liệu cho đại biểu được thực hiện song song cả hai hình thức gửi qua hộp thư điện tử và văn bản giấy, đảm bảo đại biểu có đầy đủ các thông tin cần thiết trong quá trình hoạt động, thực thi chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Chế độ, chính sách, các điều kiện đảm bảo cho hoạt động của HĐND được thực hiện theo Nghị quyết 129/2016/NQ-HĐND ngày 09/12/2016 của HĐND thành phố.

Công tác tham mưu, giúp việc cho HĐND quận do Văn phòng HĐND - UBND quận thực hiện, trong đó, bố trí 01 Phó Chánh văn phòng và 01 Chuyên viên phụ trách công tác của HĐND.

III. Đánh giá chung

Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, HĐND quận đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo sâu sát, kịp thời của Ban Thường vụ Quận ủy đối với tổ chức, hoạt động của HĐND; đảm bảo HĐND tổ chức, hoạt động đúng đường lối, chủ trương của Đảng và pháp luật Nhà nước, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của địa phương và nguyện vọng của nhân dân.

Công tác phối hợp giữa HĐND, UBND, Ban thường trực UBMTTQVN với các cơ quan, đơn vị, ban ngành đoàn thể của quận thực hiện đồng bộ, các kiến nghị của cử tri, các vấn đề tồn tại ở địa phương được đại biểu và các đơn vị chức năng thường xuyên trao đổi, thông tin và phối hợp tháo gỡ, giải quyết kịp thời.

HĐND quận hiện nay với cơ cấu 40 đại biểu, trong đó có 15 đại biểu đã từng tham gia HĐND thành phố, quận, phường các nhiệm kỳ trước, chiếm tỷ lệ 37.5%. Vì vậy, bằng việc trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm song song với nghiên cứu văn bản pháp quy mới có liên quan, hoạt động của HĐND đảm bảo tính nề nếp, đồng bộ, bước đầu đã phát huy được vị trí, vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân địa phương.

Sau hơn 6 tháng hoạt động kể từ đầu nhiệm kỳ, HĐND quận đã thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định pháp luật; đã xem xét, quyết định nhiều chủ trương, giải pháp trên các lĩnh vực, vấn đề quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của quận. Các Nghị quyết của HĐND quận đã đáp ứng được yêu cầu; cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng, các quy định của pháp luật, được Nhân dân đồng tình, ủng hộ. Thông qua các hoạt động giám sát, đã phát hiện và kiến nghị kịp thời những vấn đề trong quá trình quản lý, điều hành các mặt của đời sống kinh tế - văn hóa - xã hội. Thường trực HĐND, các Ban HĐND, các Tổ đại biểu và đại biểu HĐND quận tích cực tham gia các hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND.

Trên đây là báo cáo về tình hình tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân quận từ đầu nhiệm kỳ đến cuối năm 2016, phục vụ công tác khảo sát của Hội đồng nhân dân thành phố theo Kế hoạch số 48/KH-HĐND-VP./.

DANH MỤC

NGHỊ QUYẾT CỦA HĐND QUẬN PHÚ NHUẬN