TIÊU CHUẨN VIỆT NAM

TCVN 6864 : 2001

ISO 13536 : 1995

CHẤT LƯỢNG ĐẤT - XÁC ĐỊNH DUNG LƯỢNG TIỀM TÀNG TRAO ĐỔI CATION VÀ CÁC CATION CÓ KHẢ NĂNG TRAO ĐỔI DÙNG DUNG DỊCH BARI CLORUA ĐƯỢC ĐỆM Ở PH = 8,1
Soil quality - Determination of the potential cation exchange capacity and exchangeable cations using barium chloride solution buffered at pH = 8,1

Lời nói đầu

TCVN 6864 : 2001 hoàn toàn tương đương với ISO 13536 : 1995.

TCVN 6864 : 2001 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn TCVN/TC190

Chất lượng đất biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường ban hành.

CHẤT LƯỢNG ĐẤT - XÁC ĐỊNH DUNG LƯỢNG TIỀM TÀNG TRAO ĐỔI CATION VÀ CÁC CATION CÓ KHẢ NĂNG TRAO ĐỔI DÙNG DUNG DỊCH BARI CLORUA ĐƯỢC ĐỆM Ở PH = 8,1

Soil quality - Determination of the potential cation exchange capacity and exchangeable cations using barium chloride solution buffered at pH = 8,1

Khuyến cáo - Bari là nguyên tố rất độc nếu nuốt phải. Ion bari có hại cho sức khỏe người làm việc trong phòng thí nghiệm và cũng có hại cho môi trường.

1 Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định phương pháp xác định dung lượng tiềm tàng trao đổi cation (CEC) của đất được đệm tại pH = 8,1 và xác định hàm lượng natri, kali, canxi và magiê có khả năng trao đổi trong đất. Tiêu chuẩn này áp cho tất cả các loại mẫu đất khô trong không khí.

2 Tiêu chuẩn trích dẫn

TCVN 4851- 89 (ISO 3696:1987) Nước dùng để phân tích trong phòng thí nghiệm - Yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử.

TCVN 6647: 2000 (ISO 11464: 1994) Chất lượng đất - Xử lý sơ bộ mẫu để phân tích lý hoá.

3 Nguyên tắc

Phương pháp xác định dung lượng tiềm tàng trao đổi cation (CEC) trong tiêu chuẩn này là một cải biên của phương pháp do Mehlich ^[1],[2] đề xuất và đã được Bascomb^[3] cải tiến. CEC của các mẫu đất được xác định trong dung dịch bari clorua được đệm ở pH = 8,1 dùng triethanolamin.

Trước hết đất được làm bão hòa với bari bằng cách xử lý đất ba lần với dung dịch đệm bari clorua. Sau đó thêm một dư lượng biết trước dung dịch magiê sulfat 0,02 mol/l. Tất cả bari có trong dung dịch cũng như đã được hấp phụ sẽ được kết tủa dưới dạng bari sulfat khó tan và những vị trí của các ion trao đổi sẽ dễ dàng bị magiê chiếm chỗ. Lượng magiê dư được xác định hoặc bằng quang phổ hấp thụ nguyên tử ngọn lửa (FAAS) hoặc bằng quang phổ phát xạ nguyên tử plasma (ICP-AES).

Cũng có thể xác định natri, kali, canxi và magiê (và các nguyên tố khác) trong dịch chiết bari clorua của đất.

Chú thích:

1 Ngoài natri, kali, canxi và magiê, có thể xác định được các cation khác trong cùng dịch chiết như mangan.

2 Màu vàng nâu của dịch chiết bari clorua chứng tỏ có một số chất hữu cơ đã bị hoà tan. Vì chất hữu cơ tham gia vào thành phần CEC, nên giá trị xác định được sẽ thấp hơn CEC tiềm năng của đất.

3 Tổng các cation trao đổi có thể cho giá trị CEC cao hơn giá trị CEC thực tế là do có mặt của một số muối tan trong đất. Không nên tiến hành rửa đất bằng nước để loại bỏ các muối này bởi vì nó có thể làm thay đổi tỷ lệ tương quan của các cation trong CEC.

4 Cách tiến hành

4.1 Lọc gạn

4.1.1 Thuốc thử

Chỉ sử dụng các loại thuốc thử đạt độ tinh khiết phân tích và nước cất hoặc nước đã khử ion để pha dung dịch.

4.1.1.1 Nước, nước có độ dẫn điện riêng không vượt quá 0,2 mS/m ở 25 ⁰C [nước đạt tiêu chuẩn loại 2 của TCVN 4851- 89 (ISO 3696: 1987)].

4.1.1.2 Dung dịch bari clorua, c(BaCl₂) = 1 mol/l.

Hòa tan 244 g bari clorua ngậm hai nước (BaCl<