a) Quy hoạch tỉnh phù hợp với chủ trương, đường lối phát triển của Đảng và Nhà nước, với mục tiêu, định hướng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và bền vững; phù hợp với quy hoạch, kế hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch, kế hoạch vùng Đồng bằng sông Hồng và các quy hoạch, kế hoạch liên quan. Bảo đảm dân chủ, sự tuân thủ, tính liên tục, kế thừa, ổn định và phát triển.

b) Xây dựng Ninh Bình là đô thị di sản thiên niên kỷ của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương; trung tâm du lịch, dịch vụ văn hóa - xã hội, môi trường - sinh thái chuyên biệt, đặc sắc của quốc gia và quốc tế; trung tâm lớn về công nghiệp văn hóa; một trung tâm công nghiệp cơ khí ô tô hiện đại hàng đầu đất nước; địa bàn vững chắc về quốc phòng và an ninh (tôn giáo); hình mẫu phát triển dựa trên kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa phục dựng, bảo tồn di sản và tăng trưởng kinh tế, hướng vào các tiêu chí xã hội phát triển và nhân dân hạnh phúc.

c) Tập trung phát triển kinh tế nhanh và bền vững; chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số, kinh tế ban đêm gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao hiệu quả dựa trên công nghệ cao, chuyển đổi số với giá trị gia tăng cao.

d) Phát triển toàn diện các lĩnh vực văn hóa - xã hội, đảm bảo an sinh xã hội; nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân; chú trọng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; đẩy mạnh tiến bộ, công bằng xã hội; giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử - văn hóa và thiên nhiên, đặc biệt là giá trị con người, văn hóa, văn minh, văn hiến vùng đất Cố đô Hoa Lư lịch sử và giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An.

đ) Tăng cường bảo vệ môi trường, khai thác, quản lý sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên, khoáng sản và bảo vệ các hệ sinh thái tự nhiên, đa dạng sinh học; bảo vệ quỹ rừng, đặc biệt là rừng đặc dụng, rừng đầu nguồn và rừng sản xuất tự nhiên; bảo vệ nguồn nước và sử dụng hợp lý, hiệu quả đất đai; sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ôzôn, sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên biển, thực hiện các điều ước về bảo vệ môi trường mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết với quốc tế; chủ động ứng phó biến đổi khí hậu; phòng, chống thiên tai, dịch bệnh hướng tới một nền kinh tế xanh, tuần hoàn, thân thiện với môi trường thiên nhiên.

e) Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, giữ vững ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội; chủ động mở rộng các quan hệ hợp tác, hội nhập kinh tế quốc tế tạo môi trường thuận lợi cho phát triển.

a) Mục tiêu tổng quát

Xây dựng tỉnh Ninh Bình đến năm 2030 trở thành tỉnh khá, về cơ bản đạt các tiêu chí thành phố trực thuộc Trung ương, đến năm 2035 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, lấy tính chất Đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo làm giá trị cốt lõi; một trung tâm du lịch quốc gia và quốc tế; một trung tâm lớn về công nghiệp văn hóa của đất nước; một đầu tàu và mắt xích trọng yếu kết nối mạng lưới các di sản, thành phố sáng tạo, trung tâm du lịch vùng và liên vùng, quốc gia và quốc tế, các đô thị di sản sở hữu danh hiệu UNESCO trên thế giới; một trung tâm hàng đầu về công nghiệp cơ khí ô tô và một số lĩnh vực công nghệ cao, thân thiện môi trường; địa bàn vững chắc về quốc phòng, an ninh; phát triển toàn diện văn hóa, xã hội, con người, bảo vệ môi trường sinh thái, hướng vào các tiêu chí địa phương phát triển, xã hội phồn vinh, nhân dân hạnh phúc; hình mẫu tiêu biểu kết hợp hài hòa giữa phục dựng, bảo tồn di sản (văn hóa và thiên nhiên) với phát triển nhanh, bền vững.

Huy động, khai thông, giải phóng, phát huy tối đa mọi nguồn lực, kết nối nguồn lực địa phương với nguồn lực vùng, quốc gia và quốc tế; khơi thông mọi tiềm năng, lợi thế, tạo động lực mạnh mẽ đưa Ninh Bình phát triển nhanh, bền vững, trở thành cực tăng trưởng - một trung tâm “đầu mối phát triển” phía Nam của Đồng bằng sông Hồng và hành lang ven biển Thái Bình - Nam Định - Ninh Bình, xứng đáng vị trí, vai trò cửa ngõ phía Nam của khu vực miền Bắc, đầu mối giao lưu, kết nối giữa vùng Đồng bằng sông Hồng với vùng duyên hải Bắc Trung Bộ và vùng Tây Bắc. Phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững theo hướng xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số và gắn với giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Lấy giá trị văn hóa lịch sử và sinh thái làm nền tảng; du lịch và các dịch vụ văn hóa - xã hội gắn với cảnh sắc tự nhiên sinh thái chuyên biệt, đặc sắc là mũi nhọn. Nâng cao chất lượng phát triển với tốc độ tăng trưởng cao ổn định, cơ cấu kinh tế hợp lý, hiện đại gắn với định hình đồng bộ hệ sinh thái phát triển cho từng sản phẩm chủ lực, có sức cạnh tranh, thương hiệu, lấy du lịch làm mũi nhọn, công nghiệp văn hóa làm đột phá, công nghiệp cơ khí ô tô hiện đại làm động lực, nông nghiệp sinh thái làm trụ đỡ. Phát triển hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, thông minh (hạ tầng giao thông, hạ tầng số, hạ tầng đô thị, hạ tầng dịch vụ...); xây dựng nông thôn mới nâng cao gắn với thúc đẩy đô thị hóa; không ngừng nâng cao mức sống và chất lượng sống người dân, bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh, góp phần bảo vệ từ sớm, từ xa cho Thủ đô Hà Nội, địa bàn Quân khu 3 và cả nước.

b) Chỉ tiêu cụ thể

- Về kinh tế:

+ Tốc độ tăng trưởng GRDP (theo giá so sánh năm 2010) bình quân thời kỳ 2021-2030 đạt 9,2%.

+ GRDP bình quân đầu người: 199 triệu đồng.

+ Cơ cấu các ngành kinh tế trong GRDP: Nông - lâm - thủy sản 5,3%; công nghiệp - xây dựng 45,3%; dịch vụ 38,3%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm 11,1%.

+ Tổng huy động vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 38 nghìn tỷ đồng.

+ Tỷ lệ đô thị hoá đạt 56,1%.

+ Kinh tế số chiếm trên 30% GRDP.

- Về xã hội:

+ Phấn đấu 100% các huyện, thành phố đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới nâng cao.

+ Tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia: Mầm non đạt 99%, Tiểu học đạt 90%, Trung học cơ sở đạt 100%, Trung học phổ thông đạt 100%; tỷ lệ lao động qua đào tạo: 75%.

+ Tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị dưới 2%/năm.

+ Tỷ lệ hộ nghèo (theo chuẩn nghèo đa chiều) đạt dưới 2%.

+ Số lượng giường bệnh và bác sỹ trên 1 vạn dân: 45 giường bệnh và 13,5 bác sỹ trên 1 vạn dân.

- Về tài nguyên và môi trường:

+ Tỷ lệ che phủ rừng: 19,6%.

+ Tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt đô thị được thu gom, xử lý theo tiêu chuẩn, quy chuẩn: 95%; tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt nông thôn được thu gom, xử lý theo tiêu chuẩn, quy chuẩn: 90%.

+ Tỷ lệ chất thải rắn sinh hoạt đô thị xử lý bằng phương pháp chôn lấp trực tiếp: 30%.

+ Tỷ lệ chất thải nguy hại được thu gom, vận chuyển và xử lý theo tiêu chuẩn, quy chuẩn: 90%.

+ Tỷ lệ số khu công nghiệp, cụm công nghiệp đang hoạt động có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường: 100%.

+ Tỷ lệ dân số thành thị được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn 98%; Tỷ lệ dân số nông thôn được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn 85%.

a) Đến năm 2035: Phấn đấu là thành phố trực thuộc Trung ương, đô thị di sản thiên niên kỷ tiêu biểu khu vực châu Á - Thái Bình Dương; là trung tâm du lịch, dịch vụ văn hóa - xã hội, môi trường - sinh thái chuyên biệt, đặc sắc của đất nước và quốc tế; là trung tâm lớn về công nghiệp văn hóa; một trung tâm công nghiệp cơ khí ô tô hiện đại hàng đầu của Việt Nam, một cực tăng trưởng của vùng Đồng bằng sông Hồng; là địa bàn chiến lược vững chắc về quốc phòng và an ninh (tôn giáo); là nơi người dân có mức sống và chất lượng sống dần đạt tiêu chí xã hội phát triển và thành phố hạnh phúc.

b) Đến năm 2050: Tỉnh Ninh Bình là một trung tâm du lịch bền vững chất lượng, đẳng cấp, có năng lực cạnh tranh cao của cả nước và quốc tế. Là 01 cực tăng trưởng quan trọng về công nghiệp và dịch vụ của khu vực phía Nam Đồng bằng sông Hồng; 01 tỉnh phát triển khá toàn diện của vùng đồng bằng sông Hồng; có nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số và phát thải khí nhà kính bằng “0” và là nơi đáng sống, an toàn và thân thiện. Là đô thị di sản thiên niên kỷ tiêu biểu toàn cầu, hình mẫu kết hợp giữa phát triển kinh tế “xanh” và bảo tồn di sản, thích ứng với biến đổi khí hậu, phát huy “sức mạnh mềm” dựa trên kết nối mạng lưới đô thị di sản trên thế giới, phát triển du lịch, công nghiệp văn hóa và các dịch vụ văn hóa - xã hội, môi trường - sinh thái đặc sắc, đẳng cấp, thương hiệu, tiêu biểu cho lợi ích công cộng, giá trị toàn cầu, định hình đầy đủ đặc trưng xã hội phát triển và thành phố hạnh phúc.

a) Công nghiệp là động lực cho tăng trưởng, tập trung thu hút các dự án công nghệ cao, công nghệ sạch, phát triển bền vững, du lịch và dịch vụ chất lượng cao; hoàn thiện kết cấu hạ tầng đồng bộ, đô thị hiện đại; phát triển kinh tế vùng ven biển Kim Sơn; bảo vệ môi trường sinh thái. Phát triển đô thị văn minh, hiện đại, với trọng tâm là đô thị di sản.

b) Đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, cải cách hành chính, xây dựng chính quyền điện tử tiến tới chính quyền số, kinh tế số và chuyển đổi số đồng bộ; nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư. Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phù hợp với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế; đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong cuộc CMCN 4.0.

c) Tập trung phục dựng, bảo tồn, phát huy di sản Cố đô Hoa Lư và phát huy giá trị nổi bật toàn cầu của di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới quần thể Danh thắng Tràng An. Phát triển toàn diện văn hóa - xã hội; đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa gắn với phát triển du lịch và dịch vụ; coi trọng văn hóa cơ sở, xây dựng nếp sống văn minh; bảo tồn, phát huy giá trị di sản. Tăng cường hợp tác và hội nhập quốc tế; đảm bảo quốc phòng, an ninh.

d) Tổ chức hợp lý không gian, phân vùng chức năng; phát triển bền vững hệ thống đô thị; phát triển hài hòa giữa các vùng, miền, giữa đô thị và nông thôn; xây dựng nông thôn mới theo hướng nâng cao và kiểu mẫu; đổi mới bộ mặt kiến trúc, cảnh quan hiện đại, giàu bản sắc.

đ) Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại gắn với khai thác và sử dụng hiệu quả quỹ đất. Thực hiện chiến lược phát triển đô thị di sản, phát triển công nghiệp văn hóa và dịch vụ văn hóa - xã hội, môi trường - sinh thái chuyên biệt trên cơ sở phục dựng và bảo tồn, phát huy giá trị các di sản lịch sử - văn hóa, thiên nhiên gắn với bảo vệ môi trường, chủ động phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu.

III. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH QUAN TRỌNG; PHƯƠNG ÁN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KINH TẾ - XÃ HỘI

1. Phương hướng phát triển các ngành quan trọng

a) Ngành công nghiệp - xây dựng

- Chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành công nghiệp chế biến, chế tạo theo hướng đẩy mạnh các nhóm ngành, sản phẩm công nghiệp ứng dụng công nghệ cao, có giá trị gia tăng lớn, công nghệ sạch và sản xuất hàng công nghiệp xuất khẩu.

- Tập trung và ưu tiên phát triển công nghiệp cơ khí chế tạo, cơ khí sản xuất lắp ráp ô tô; công nghiệp điện tử; công nghiệp vật liệu mới, vật liệu kỹ thuật cao; các ngành công nghiệp chế biến phục vụ sản xuất nông nghiệp; duy trì ổn định sản xuất các sản phẩm công nghiệp chủ lực truyền thống gắn với bảo vệ môi trường; phát triển một số ngành công nghiệp tiêu dùng có sử dụng hợp lý lao động.

- Hình thành cụm liên kết trong sản xuất một số ngành công nghiệp ưu tiên, tạo nền tảng và cơ sở kết nối chuỗi sản phẩm, chuỗi giá trị, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

- Phát triển ngành xây dựng trở thành ngành kinh tế mạnh về trình độ kỹ thuật, có năng lực về tài chính và trình độ chuyên môn cao; có nguồn nhân lực đủ mạnh trong các hoạt động lập quy hoạch xây dựng, khảo sát, thiết kế, quản lý dự án, thi công các công trình có quy mô lớn, yêu cầu trình độ kỹ thuật, công nghệ xây dựng cao trên địa bàn tỉnh.

b) Ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản

- Xây dựng nền nông nghiệp theo hướng an toàn, hữu cơ, tuần hoàn, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp số, nông nghiệp du lịch sinh thái cảnh quan. Tập trung phát triển các cây trồng, vật nuôi có lợi thế của tỉnh; hình thành các vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô phù hợp với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực, sản phẩm đặc sản, OCOP có giá trị kinh tế và sức cạnh tranh cao, đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến, bảo quản có quy mô phù hợp đáp ứng yêu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu, kết nối bền vững với chuỗi giá trị nông sản toàn cầu; phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng đồng bằng sông Hồng và vùng Thủ đô Hà Nội.

- Đẩy mạnh nuôi trồng thủy sản, khai thác hải sản gắn với xây dựng, phát triển thương hiệu; nâng cao chất lượng rừng đặc dụng, rừng phòng hộ ven biển; thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 23 tháng 11 năm 2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng đồng bằng sông Hồng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cụ thể là: “Ngăn chặn suy giảm đa dạng sinh học khu vực tiếp giáp các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc, vùng cửa sông Hồng, sông Thái Bình, các vùng ngập nước ở Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình”.

c) Ngành dịch vụ

- Về thương mại, dịch vụ

+ Xây dựng và phát triển các loại hình hạ tầng thương mại phù hợp, kết hợp hài hòa các loại hình hạ tầng thương mại truyền thống và thương mại hiện đại, phù hợp với từng địa bàn đô thị và nông thôn. Ưu tiên thu hút phát triển các trung tâm thương mại, mua sắm, siêu thị tổng hợp.

+ Từng bước hiện đại hoá cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ hoạt động thương mại; tập trung quan tâm phát triển các hình thức thương mại dựa trên nền tảng công nghệ mới, nền tảng số hoá; coi thương mại điện tử là công cụ quan trọng để hiện đại hoá lĩnh vực thương mại trong tình hình mới.

- Về du lịch

+ Xây dựng và phát triển thương hiệu du lịch tỉnh Ninh Bình gắn với hình ảnh, giá trị Cố đô Hoa Lư và Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An. Định hướng du lịch tham quan, tìm hiểu, trải nghiệm di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới gắn với sản phẩm đặc trưng riêng có và hình ảnh, thương hiệu du lịch Ninh Bình, tạo động lực lan tỏa để phát huy tất cả các giá trị, tài nguyên khác của tỉnh.

+ Phát triển 04 nhóm sản phẩm du lịch chính: (1) nhóm sản phẩm du lịch văn hóa - lịch sử - tâm linh là nhóm sản phẩm du lịch đặc thù, mang thương hiệu riêng có cho du lịch Ninh Bình; (2) nhóm sản phẩm du lịch tham quan thắng cảnh thiên nhiên; (3) nhóm sản phẩm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng rèn luyện sức khỏe gắn với các khu nghỉ dưỡng cao cấp và các hệ sinh thái biển, rừng, các nguồn khoáng nóng; (4) nhóm sản phẩm du lịch đột phá là các sản phẩm du lịch sáng tạo theo tư duy đột phá, có hàm lượng chất xám cao, tiết kiệm tài nguyên. Phát triển 03 nhóm sản phẩm du lịch phụ trợ: nhóm sản phẩm du lịch chuyên đề (khám phá tự nhiên, lễ hội, ẩm thực); nhóm sản phẩm du lịch liên ngành: du lịch MICE (gắn với sự kiện hội nghị, hội thảo), du lịch nông nghiệp, du lịch thể thao, du lịch giáo dục, du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm phim trường...; nhóm sản phẩm du lịch liên vùng.

2. Phương hướng phát triển các ngành, lĩnh vực khác

a) Y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân

- Phát triển hệ thống y tế Ninh Bình theo hướng hiện đại hóa, bảo đảm cho mọi người dân được tiếp cận thuận lợi với các dịch vụ y tế có chất lượng. Hệ thống y tế của tỉnh bảo đảm tính hệ thống và tính liên tục trong hoạt động chuyên môn trong từng tuyến cũng như giữa các tuyến và phát triển cân đối, hợp lý giữa các bệnh viện đa khoa và chuyên khoa, giữa y tế phổ cập và y tế chuyên sâu, giữa y học hiện đại với y học cổ truyền, giữa dự phòng với điều trị, giữa y tế công lập và y tế ngoài công lập, giữa các vùng miền trong tỉnh.

- Chú trọng đầu tư phát triển các bệnh viện vệ tinh, bệnh viện chuyên khoa nhằm chia sẻ, hỗ trợ, giảm tải cho các bệnh viện Trung ương. Nâng cao năng lực của hệ thống y tế dự phòng nhằm chủ động đối phó với các dịch bệnh phát sinh do ô nhiễm môi trường và di chuyển cơ học giữa các địa phương cận kề. Đẩy mạnh thu hút, xã hội hóa và liên kết.

b) Giáo dục và Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực

- Phát triển toàn diện năng lực người học gắn với quy mô và chất lượng dân số góp phần đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao, phù hợp với yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số, hướng tới một nền giáo dục mở, hiện đại, tiên tiến.

- Xây dựng hệ thống giáo dục đảm bảo tính mở và phục vụ học tập suốt đời, phát huy tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ sở giáo dục, đảm bảo phát triển hài hòa giữa giáo dục công lập và ngoài công lập, giữa các vùng miền. Phát triển hệ thống giáo dục theo hướng tăng cường tự chủ và trách nhiệm xã hội của các cơ sở giáo dục.

- Tiếp tục sắp xếp, tổ chức lại mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tế của mỗi địa bàn cụ thể, đảm bảo đủ trường lớp và trang thiết bị dạy học, đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo dục mầm non và giáo dục cơ bản. Tăng cường thu hút đầu tư, xã hội hóa giáo dục và đào tạo; khuyến khích phát triển cơ sở giáo dục ngoài công lập ở những địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, xây dựng xã hội học tập từ cơ sở.

c) Ngành văn hóa, thể thao

- Bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử và truyền thống tốt đẹp của con người, các giá trị lịch sử - văn hóa làng cổ truyền làm sống lại kinh đô Hoa Lư thời đỉnh cao huy hoàng, nhân lên giá trị nổi bật toàn cầu của di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An, tạo ra nguồn lực nội sinh xây dựng Ninh Bình vươn lên trở thành đô thị di sản văn minh - hiện đại, thành phố trực thuộc trung ương, đại diện cho cực tăng trưởng phía Nam châu thổ sông Hồng.

- Đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa dựa trên các lợi thế về văn hóa - lịch sử, thiên nhiên và con người. Biến các giá trị văn hóa, di sản trở thành sức mạnh mềm, nguồn lực, động lực tăng trưởng mới; định dạng, phát triển thương hiệu tạo giá trị gia tăng cho du lịch, công nghiệp cùng các ngành kinh tế khác thường xuyên, liên tục, lâu dài và bền vững.

- Tăng cường giao lưu, hợp tác về văn hóa; đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu giá trị di sản văn hóa, hình ảnh con người vùng đất Ninh Bình tới các địa phương trong nước và các nước trên thế giới. Tập trung xây dựng các sản phẩm văn hóa tiêu biểu tạo thành thương hiệu văn hóa của Ninh Bình.

- Tập trung phát triển sâu rộng thể dục thể thao cho mọi người góp phần nâng cao tầm vóc, thể chất, sức khoẻ, tăng tuổi thọ của người dân. Quản lý, phát triển thể thao thành tích cao, thể thao chuyên nghiệp theo hướng tiên tiến, bền vững; nâng cao thành tích thi đấu của các môn thể thao, đưa thể thao Ninh Bình đạt vị trí cao trong khu vực đồng bằng sông Hồng, nâng vị thế thể thao Ninh Bình trên toàn quốc. Phát triển thể thao giải trí, kinh doanh dịch vụ thể thao gắn với hoạt động văn hóa, du lịch.

d) Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo

- Hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp về thông tin khoa học và công nghệ, thực hiện đổi mới công nghệ, các quy trình nâng cao năng suất (quy trình quản lý ISO, truy xuất nguồn gốc...).

- Phát triển các kênh chuyển giao công nghệ cho nông dân và các doanh nghiệp, hợp tác xã hoạt động nông nghiệp. Hình thành nhiệm vụ khoa học và công nghệ trọng điểm của tỉnh về đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông, lâm nghiệp và nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa, gắn với công nghiệp chế biến và thị trường tiêu thụ sản phẩm. Hình thành một số điểm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh.

- Đẩy mạnh phát triển các ngành dịch vụ có hàm lượng tri thức, công nghệ và giá trị gia tăng cao. Khuyến khích phát triển nguồn năng lượng tái tạo sử dụng những công nghệ tiên tiến, hiện đại; phù hợp với kết cấu của nguồn và lưới điện hiện có trên địa bàn tỉnh, mang lại hiệu quả cao về kinh tế, xã hội và môi trường.

đ) An sinh xã hội

- Đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác người có công, hỗ trợ các đối tượng yếu thế trong xã hội; thực hiện đồng bộ các giải pháp giảm nghèo bền vững. Phát triển thị trường lao động lành mạnh, đồng bộ gắn với đào tạo nghề, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng tầm kỹ năng lao động.

- Nâng cao hiệu quả công tác trợ giúp xã hội, bảo trợ xã hội, thực hiện tốt các chính sách trợ giúp thường xuyên và đột xuất đối với các đối tượng yếu thế; tạo môi trường sống an toàn, thực hiện đầy đủ quyền trẻ em; thực hiện tốt các chính sách thúc đẩy bình đẳng giới và vì sự tiến bộ của phụ nữ ở tất cả các cấp, các lĩnh vực.

e) Quốc phòng, an ninh

- Thực hiện hiệu quả chiến lược bảo vệ Tổ quốc, chiến lược đảm bảo an ninh quốc gia trong tình hình mới. Xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, thế trận lòng dân vững chắc; làm tốt phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”.

- Xây dựng lực lượng Quân sự, Công an tinh gọn, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Chủ động đấu tranh, ngăn chặn âm mưu “diễn biến hòa bình” “bạo loạn lật đổ” của các thế lực thù địch; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các phần tử cơ hội chính trị, cực đoan, phản động lợi dụng vấn đề “dân chủ, tôn giáo, nhân quyền” để kích động chống phá Đảng, Nhà nước, chia rẽ khối đoàn kết toàn dân, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

3. Phương án tổ chức các hoạt động kinh tế - xã hội

a) Hệ thống các vùng chức năng

Tỉnh Ninh Bình được phân thành ba vùng chức năng là các khu vực lãnh thổ tích hợp bao gồm: (i) Vùng trung tâm bao gồm toàn bộ ranh giới hành chính của thành phố Ninh Bình, huyện Hoa Lư và thành phố Tam Điệp; (ii) Vùng Tây Bắc bao gồm huyện Nho Quan và huyện Gia Viễn; (iii) Vùng Đông Nam bao gồm huyện Yên Mô, huyện Yên Khánh và huyện Kim Sơn.

- Vùng trung tâm là vùng chức năng tổng hợp giữ vai trò là động lực phát triển của tỉnh; với định hình đô thị Ninh Bình tính chất là “Đô thị Di sản thiên niên kỷ” dựa trên các giá trị độc đáo về tự nhiên - sinh thái, văn hóa - lịch sử, sở hữu di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, là trung tâm du lịch vùng, quốc gia và quốc tế; là trung tâm chính trị - hành chính, văn hóa, kinh tế, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, dịch vụ chất lượng cao, đầu mối hợp tác quốc tế của tỉnh Ninh Bình; là đầu mối giao thông, cửa ngõ phía Nam Vùng duyên Hải Bắc Bộ; thành phố Tam Điệp là trung tâm công nghiệp, dịch vụ chất lượng cao, hậu cần logistic.

- Vùng Tây Bắc là khu vực phát triển du lịch sinh thái, văn hóa, nông thôn, khám phá và trải nghiệm, chăm sóc và rèn luyện sức khỏe, nơi tập trung các khu bảo tồn quan trọng: khu vực Rừng quốc gia Cúc Phương, khu du lịch Kênh Gà - Vân Trình với định hướng trở thành khu du lịch quốc gia, vùng đất ngập nước Vân Long; đồng thời phát triển công nghiệp trở thành một trong những trung tâm công nghiệp lớn của tỉnh Ninh Bình.

- Vùng Đông Nam là vùng nông nghiệp trọng điểm của tỉnh gắn với phát triển kinh tế biển, chuyển tiếp hài hòa với vùng đô thị di sản và khu vực công nghiệp, dịch vụ chất lượng cao; là khu vực có điều kiện phát triển các khu du lịch văn hóa, sinh thái, thể dục thể thao, du lịch biển Kim Sơn - Cồn Nổi, gắn với nhà thờ đá Phát Diệm, các hồ Đồng Thái, Yên Thắng, du lịch nông thôn, đồng thời có điều kiện phát triển các khu công nghiệp, cảng logistic và nuôi trồng hải sản.

b) Hệ thống các trung tâm tăng trưởng

- Các hoạt động kinh tế - xã hội tập trung chủ yếu ở các đô thị hiện hữu và các đô thị mới: Hợp nhất thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư trở thành đô thị loại I trực thuộc tỉnh; thành phố công nghiệp - dịch vụ Tam Điệp là đô thị loại II, các đô thị trung tâm của các huyện, gồm đô thị: Nho Quan, Me, Yên Thịnh, Yên Ninh, Phát Diệm, Bình Minh và một số đô thị chức năng, đô thị thành lập mới trong quá trình phát triển.

- Động lực phát triển các khu chức năng: 11 khu công nghiệp, 24 cụm công nghiệp và 08 phân khu du lịch trong đó có 03 điểm nhấn, gồm: (1) Khu Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An là trung tâm du lịch sinh thái, văn hóa, tâm linh số 1 của Việt Nam; (2) Tổ hợp nghỉ dưỡng du lịch Kênh Gà - Vân Trình là khu du lịch tổng hợp đa lĩnh vực cao cấp, gắn với bảo vệ và khai thác cảnh quan thiên nhiên, văn hóa - lịch sử; (3) Khu du lịch nghỉ dưỡng Cúc Phương, khu du lịch nghỉ dưỡng Vân Long, khu hồ Yên Thắng - Đồng Thái, hồ Đồng Chương, Khu Quảng Lạc - sông Bến Đang và vùng ven biển Kim Sơn dự kiến trở thành liên hiệp khu sinh thái hấp dẫn bậc nhất ở khu vực phía Bắc Việt Nam.

c) Các hành lang phát triển

- 01 Hành lang Bắc - Nam, gần với đường cao tốc, đường sắt và Quốc lộ 1A, hành lang trụ cột hình thành vùng chức năng trung tâm, kết nối tỉnh Ninh Bình với các tỉnh Đồng bằng Sông Hồng và Vùng duyên hải Bắc Trung Bộ.

- 03 Hành lang Đông - Tây: Hành lang phía Nam gần với Quốc lộ 12B; hành lang phía Bắc gần với Quốc lộ 10 và đường cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng - Quảng Ninh; hành lang trung tâm kết nối 03 vùng chức năng của tỉnh Ninh Bình.

- Hành lang ven biển, gần với đường cao tốc ven biển, gần với các trung tâm duyên hải Việt Nam theo Quyết định số 865/QĐ-TTg ngày 10 tháng 7 năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ.

IV. PHƯƠNG ÁN QUY HOẠCH HỆ THỐNG ĐÔ THỊ VÀ TỔ CHỨC LÃNH THỔ KHU VỰC NÔNG THÔN

1. Định hướng sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã

- Đến năm 2025: Hoàn thành sắp xếp đối với đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có đồng thời cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% quy định; đơn vị hành chính cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 200% quy định; đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định.

+ Thực hiện hợp nhất thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư, đồng thời sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, gắn với định hình tính chất đơn vị hành chính mới sau hợp nhất là “Đô thị Di sản thiên niên kỷ”, dựa trên các giá trị độc đáo về địa tự nhiên - sinh thái, văn hóa - lịch sử, sở hữu di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Đồng thời hoàn thiện các tiêu chí công nhận đơn vị hành chính mới sau hợp nhất là đô thị loại I trực thuộc tỉnh; có vị thế trung tâm du lịch vùng và quốc gia, mang giá trị toàn cầu; là trung tâm chính trị - hành chính, văn hóa, kinh tế, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ, dịch vụ chất lượng cao, đầu mối hợp tác quốc tế của tỉnh Ninh Bình.

+ Thực hiện việc sắp xếp các xã, phường, thị trấn không đảm bảo tiêu chuẩn quy định, thuộc diện phải sắp xếp lại theo Kết luận số 48-KL/TW ngày 30 tháng 01 năm 2023 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030; Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12 tháng 7 năm 2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030; Nghị quyết số 117/NQ-CP ngày 30 tháng 7 năm 2023 của Chính phủ Ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025.

- Đến năm 2030: Hoàn thành sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã còn lại có đồng thời cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 100% quy định; đơn vị hành chính cấp huyện đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 30% và quy mô dân số dưới 200% quy định; đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 3,0% và quy mô dân số dưới 300% quy định. Xây dựng tỉnh Ninh Bình cơ bản đáp ứng các tiêu chí thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030.

- Phạm vi, ranh giới, tên địa lý và triển khai phương án sắp xếp cụ thể các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã sẽ được thực hiện theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

2. Phương án quy hoạch hệ thống đô thị

Các đô thị thuộc tỉnh Ninh Bình được định hướng phát triển bền vững dựa trên nền tảng không gian hình thành cố đô Hoa Lư lịch sử, các di sản văn hóa qua các thời đại cùng các di sản thiên nhiên để xác định tính chất, chức năng, vai trò, vị trí trong công cuộc phục dựng, bảo tồn và phát huy giá trị di sản cố đô Hoa Lư xứng tầm Đô thị Di sản thiên niên kỷ tiêu biểu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương; kiến tạo mô hình phát triển “xanh” lấy con người làm trung tâm, lấy văn hóa và sinh thái làm nền tảng, hình thành cực tăng trưởng mới ở vùng đồng bằng sông Hồng; xác lập hình mẫu phát triển dựa trên kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa bảo tồn di sản và phát triển, hướng tới các chỉ số xã hội phát triển và nhân dân hạnh phúc, phát huy sức mạnh mềm thông qua mạng lưới các di sản sở hữu danh hiệu UNESCO. Trong đó, đô thị di sản trung tâm bao gồm các khu vực lịch sử, khu vực du lịch, khu vực thương mại sáng tạo di sản mới được phân tách thành các trung tâm độc lập đan xen với các công viên chuyên đề, các quần cư di sản, dân cư, tái định cư.

Toàn tỉnh có 07 đô thị trung tâm, gồm: đô thị loại I (đô thị hợp nhất thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư), 01 đô thị loại II (thành phố Tam Điệp), 03 đô thị loại IV; 02 đô thị loại V và 02 đô thị chức năng và các đô thị mới thành lập theo nhu cầu phát triển; toàn tỉnh cơ bản đạt các tiêu chí thành phố trực thuộc Trung ương. Quy mô đô thị xác định cụ thể theo Quy hoạch chung đô thị được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Việc đánh giá khả năng nâng cấp đô thị và thành lập đơn vị hành chính sẽ được thực hiện trong các Đề án cụ thể với các tiêu chí theo Nghị quyết số 26/2022/UBTVQH15 ngày 21 tháng 9 năm 2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1210/2016/UBTVQH13 ngày 25 tháng 5 năm 2016 và Nghị quyết số 27/2022/UBTVQH15 ngày 21 tháng 9 năm 2022 của Ủy ban thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 ngày 25 tháng 5 năm 2016 về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính, các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và quy định khác có liên quan.

3. Phương án tổ chức lãnh thổ khu vực nông thôn

Tổ chức, sắp xếp, ổn định dân cư nông thôn bảo đảm phát triển bền vững, định cư lâu dài, giảm thiểu những thiệt hại tiềm ẩn do thiên tai gây ra.

Mở rộng, xây dựng mới các khu dân cư nông thôn phải đảm bảo đồng bộ các hạ tầng giao thông, cấp điện, cấp thoát nước, có tính đến tiếp cận các dịch vụ xã hội giáo dục, y tế, nâng cao điều kiện sống của người dân nông thôn. Các khu vực làng nghề cần tổ chức theo hướng bảo tồn, kết hợp với phát triển du lịch. Xây dựng nông thôn theo Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới gắn với xây dựng đô thị văn minh, hiện đại và phát triển du lịch, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Phát triển các khu dân cư nông thôn theo mô hình nông thôn mới trên cơ sở tổ chức lại các điểm dân cư hiện hữu, phát huy tối đa điều kiện tự nhiên, tiết kiệm và hạn chế sử dụng đất canh tác; cải tạo, chỉnh trang, xây dựng mới khu dân cư gắn với vùng sản xuất nông nghiệp, phù hợp với đặc điểm tự nhiên, phong tục tập quán, văn hóa, thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, kết nối.

V. PHƯƠNG ÁN PHÁT TRIỂN CÁC KHU CHỨC NĂNG

1. Phương án phát triển hệ thống khu công nghiệp

Hình thành hệ thống các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh, đảm bảo sự phát triển ổn định và bền vững gắn với phát triển đô thị và hạ tầng xã hội; tạo mối liên kết phát triển giữa công nghiệp tỉnh với vùng Bắc Trung Bộ và vùng đồng bằng sông Hồng. Theo định hướng quy hoạch, toàn tỉnh có 11 khu công nghiệp với tông diện tích quy hoạch khoảng 2.813 ha.

2. Phương án phát triển cụm công nghiệp

Hình thành hệ thống các cụm công nghiệp có quy mô hợp lý, phát huy tiềm năng, thế mạnh của vùng và từng địa phương trên địa bàn tỉnh, góp phần tăng trưởng công nghiệp và dịch vụ, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Theo định hướng quy hoạch, toàn tỉnh có 24 cụm công nghiệp với tổng diện tích quy hoạch khoảng 1.254 ha.

3. Phương án phát triển khu du lịch

Phát triển không gian du lịch theo cấu trúc 08 phân khu không gian, 04 điểm nhấn, 03 tuyến và 01 trung tâm.

- 08 phân khu không gian gồm: Thành phố Ninh Bình và phụ cận (chức năng đô thị); Khu vực di sản thế giới Quần thể danh thắng Tràng An (chức năng du lịch di sản thế giới, dịch vụ và văn hóa - lịch sử); khu vực Kênh Gà - Vân Trình (chức năng du lịch tổng hợp); khu vực Vân Long (chức năng du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng); khu vực ven biển Kim Sơn - Cồn Nổi (du lịch sinh thái nghỉ dưỡng biển); khu vực vườn Quốc gia Cúc Phương - Hồ Đồng Chương (du lịch sinh thái nghỉ dưỡng, công viên động vật hoang dã, thể thao, khám phá và trải nghiệm...); khu vực hồ Yên Thắng, hồ Đồng Thái (chức năng du lịch thể thao, vui chơi, giải trí, du lịch nông nghiệp); khu vực Đồng Giao - Tam Điệp (du lịch văn hóa, lịch sử, dịch vụ thương mại, sinh thái nông nghiệp công nghệ cao).

- 04 điểm nhấn bao gồm: Khu di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An (bao gồm khu du lịch sinh thái Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, Cố đô Hoa Lư, chùa Bái Đính...); tổ hợp nghỉ dưỡng du lịch Kênh Gà - Vân Trình; các khu du lịch nghỉ dưỡng Cúc Phương, Vân Long, vùng ven biển Kim Sơn; du lịch văn hóa (Công viên lịch sử trung tâm Cố đô Hoa Lư, các công viên chuyên đề, các khu vực đô thị và quần cư di sản, các khu chức năng phát triển công nghiệp văn hóa, bảo tàng, trường quay điện ảnh...).

- 03 tuyến du lịch then chốt: Tuyến du lịch văn hóa độc đáo “hành trình con đường di sản”; các tuyến du lịch du thuyền bằng đường thủy kết nối thành phố Ninh Bình với các khu du lịch; tuyến du lịch liên vùng hành trình di sản qua các kinh đô Việt cổ.

- 01 trung tâm dịch vụ du lịch tại thành phố Ninh Bình.

4. Phương án phát triển các khu bảo tồn thiên nhiên, bảo tồn di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh

- Tăng cường đầu tư cho công tác tu bổ tôn tạo di tích, khai quật khảo cổ học để bảo tồn, phát huy giá trị lịch sử, văn hóa vùng đất Ninh Bình. Ưu tiên đầu tư thực hiện nghiên cứu, khai quật và bảo tồn di tích khảo cổ tại Khu di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư và khu vực phụ cận; tu bổ, tôn tạo các di tích xuống cấp, các di tích có giá trị tiêu biểu ở các khu vực phát triển du lịch trọng điểm, các di tích ở vùng sâu, vùng xa điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn.

- Các khu vực cần bảo tồn, hạn chế phát triển bao gồm công trình kiến trúc, di tích lịch sử, văn hóa cần bảo tồn, tôn tạo, đặc biệt đối với 04 khu bảo tồn thiên nhiên gồm: Vườn Quốc gia Cúc Phương; Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long; Khu rừng Văn hóa, Lịch sử và Môi trường Hoa Lư; Khu dự trữ sinh quyển thế giới Châu thổ sông Hồng (rừng ngập mặn Kim Sơn - Cồn Nổi).