CHỈ THỊ

VỀ VIỆC CHỦ ĐỘNG TRIỂN KHAI CÁC BIỆN PHÁP CẤP BÁCH ỨNG PHÓ VỚI NGUY CƠ NẮNG NÓNG, HẠN HÁN, THIẾU NƯỚC, XÂM NHẬP MẶN DO TÁC ĐỘNG CỦA HIỆN TƯỢNG EL NINO TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH VĨNH LONG

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, dự báo, năm 2023 là một trong những năm nóng kỷ lục. Tình trạng thiếu hụt nguồn nước tại các hồ chứa lớn, đồng thời khả năng cao ảnh hưởng của hiện tượng E1 Nino vào nửa cuối năm 2023, nguy cơ xảy ra nắng nóng, hạn hán, thiếu nước nghiêm trọng trong thời gian tới, nhất là tại các khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Theo nhận định của Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia tại Bản tin dự báo hiện tượng El Nino ngày 15/5/2023, El Nino có khả năng sẽ xuất hiện vào cuối tháng 5, đầu tháng 6/2023 với xác suất khoảng 70-80% và có thể kéo dài sang đầu năm 2024. Trong điều kiện ảnh hưởng của El Nino thường gây thiếu hụt lượng mưa ở hầu hết các vùng trên cả nước, phổ biến từ 25-50%.

Một số cơ quan khí tượng trên thế giới, như Tổ chức khí tượng thế giới - WMO, Trung tâm dự báo khí hậu Mỹ - NOAA, Cơ quan khí tượng Nhật Bản - JMA,... đã cùng đưa ra nhận định El Nino xuất hiện từ các tháng giữa năm 2023; trong đó, NOAA nhận định khả năng 90% El Nino sẽ tiếp tục kéo dài sang năm 2024 ở Bắc bán cầu.

Với các nhận định tác động đến khí tượng, thủy văn của hiện tượng El Nino và dung tích trữ của các hồ chứa thủy lợi, thủy điện hiện tại, tình trạng hạn hán, thiếu nước xâm nhập mặn có nguy cơ xảy ra cục bộ trong thời gian mùa khô năm 2023-2024 tại một số tỉnh ở khu vực Trung Bộ và nguy cơ xảy ra ở cấp độ cao (cấp độ 3-4), trên phạm vi rộng, kéo dài ở một số vùng trên cả nước, đặc biệt tại các khu vực Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long, Trung Bộ và Đông Nam Bộ từ mùa khô năm 2024 đến năm 2025.

Trước tình hình trên, thực hiện Công điện số 397/CĐ-TTg, ngày 13/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ về việc chủ động triển khai các biện pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn (gọi tắt là Công điện số 397/CĐ-TTg) và Công văn số 3222/BNN-TL ngày 19/5/2023 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc tổ chức các giải pháp ứng phó với nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 397/CĐ-TTg ngày 13/5/2023 (gọi tắt là Công văn số 3222/BNN-TL), Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long yêu cầu các cơ quan, đơn vị triển khai ngay một số biện pháp biện pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn do tác động của hiện tượng El Nino như sau:

1. Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố

- Khẩn trương triển khai thực hiện các nội dung tại Công điện số 397/CĐ- TTg, ngày 13/5/2023 của Thủ tướng Chính phủ và Công văn số 3222/BNN-TL ngày 19/5/2023 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; quán triệt, phổ biến, tuyên truyền các văn bản nêu trên đến các ban, ngành cấp huyện, đến tận xã, phường, ấp, khóm để chính quyền, nhân dân hiểu, chủ động, chung tay phòng, chống hạn, mặn; tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người dân chủ động tích trữ nước ngọt, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nước, điện, chống thất thoát, lãng phí nước.

- Xây dựng Kế hoạch phòng chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn giai đoạn 2023-2025 do tác động của hiện tượng El Nino nhằm bảo vệ sản xuất và dân sinh trên địa bàn, trong đó có các giải pháp ứng phó với các kịch bản khác nhau ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn, bao gồm trường hợp El Nino có mức độ ảnh hưởng mạnh, kéo dài như đã xuất hiện trong các năm 2014-2016, 2019-2020. Gửi kế hoạch về Thường trực Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) trước ngày 30/6/2023.

- Thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin dự báo khí tượng, thủy văn, thiên tai, thông tin rộng rãi đến tận cơ sở, người dân cùng biết để chủ động ứng phó;

- Triển khai các biện pháp cần thiết để trữ nước, ngăn mặn; đẩy nhanh tiến độ thi công và phối hợp thi công sớm hoàn thành, đưa vào sử dụng các công trình thủy lợi, cấp nước sinh hoạt; lắp đặt và vận hành trạm bơm dã chiến; kéo dài đường ống dẫn nước để kết nối nguồn nước từ đô thị phục vụ cho nông thôn; vận chuyển nước sinh hoạt cho các khu dân cư, trường học, bệnh viện, cơ sở y tế tại các khu vực không đảm bảo nguồn nước.

- Chủ động thực hiện giải pháp cung cấp nước, không để thiếu nước cho sinh hoạt và chăn nuôi, ảnh hưởng đến sức khoẻ, đời sống của nhân dân, nhất là đối với các xã thường xảy ra xâm nhập mặn.

- Phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong triển khai kế hoạch phòng, chống hạn, mặn, thông tin về diễn biến hạn, mặn và tổ chức thực hiện các dự án, công trình thủy lợi do tỉnh đầu tư trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố sớm đưa vào sử dụng.

- Chỉ đạo các đơn vị cấp nước sạch, đơn vị quản lý, khai thác công trình thủy lợi trên địa bàn có kế hoạch đảm bảo cấp nước sinh hoạt, cấp nước tưới cho người dân, cho sản xuất trên địa bàn quản lý.

- Căn cứ tình hình cụ thể về nguồn nước và khả năng cấp nước, điều chỉnh mùa vụ, cơ cấu cây trồng phù hợp, chuyển đổi diện tích trồng lúa ở vùng hạn hán chưa bảo đảm cấp nước sang cây trồng cạn. Rà soát, khoanh vùng cây ăn trái có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn; chủ động tích trữ nước ngọt, bảo đảm đủ cung cấp cho nhu cầu tối thiểu, tránh ảnh hưởng đến cây trồng trong thời gian bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn.

- Chủ động bố trí ngân sách địa phương để triển khai thực hiện các giải pháp cấp bách phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn; trong đó, ưu tiên bố trí kinh phí cho các hoạt động truyền thông về phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn, dịch bệnh và bảo vệ môi trường.

- Báo cáo định kỳ về tình hình nguồn nước, hạn hán, xâm nhập mặn và báo cáo các hoạt động ứng phó, thiệt hại (nếu có) về Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo.

2. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Xây dựng Kế hoạch phòng chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn giai đoạn 2023-2025 do tác động của hiện tượng El Nino nhằm bảo vệ sản xuất và dân sinh trên địa bàn tỉnh; tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh trong tổ chức, chỉ đạo, đôn đốc các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh và các đơn vị có liên quan triển khai các giải pháp phòng, chống hạn hán và mặn xâm nhập, bao gồm các giải pháp công trình và phi công trình theo Kế hoạch đã được phê duyệt;

- Phối hợp, hướng dẫn địa phương đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nhất là tại các khu vực không chủ động về nguồn nước, thường xuyên bị hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn sang phát triển nông nghiệp đa dạng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, chuyển từ phát triển theo số lượng sang chất lượng; hướng dẫn, phổ biến kinh nghiệm tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, sử dụng nước hiệu quả để các địa phương, doanh nghiệp và người dân áp dụng;

- Hướng dẫn cụ thể lịch thời vụ, cơ cấu, giống cây trồng phù hợp cho từng khu vực trên cơ sở dự báo về nguồn nước, nguy cơ xâm nhập mặn; khuyến cáo, hướng dẫn quy trình kỹ thuật chăm sóc đối với cây ăn trái tại các vùng có nguy cơ nhiễm mặn cao;

- Chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành các công trình thủy lợi, cấp nước sinh hoạt, nhất là ở các vùng thường xuyên có nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn. Trường hợp xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn nghiêm trọng vượt quá khả năng xử lý của địa phương, rà soát, tổng hợp nhu cầu hỗ trợ phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn tại các địa phương; phối hợp với Sở Tài chính tham mưu UBND tỉnh kịp thời bố trí nguồn vốn thực hiện công tác phòng, chống hạn hán và xâm nhập mặn.

- Thường xuyên phối hợp với các cơ quan khí tượng thủy văn của tỉnh, khu vực và trung ương, Viện khoa học thủy lợi Miền nam, Cục Đê điều và PCTT, Cục Thủy lợi theo dõi diễn biến tình hình, thông báo kịp thời cho UBND các huyện, thị xã, thành phố, các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan và nhân dân để có biện pháp chỉ đạo, đối phó.

- Chỉ đạo Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn có kế hoạch sửa chữa, vận hành các trạm cấp nước tập trung nông thôn, trữ nước và đảm bảo chất lượng cấp nước cho người dân trong trường hợp xảy ra hạn, mặn.

- Chỉ đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng kế hoạch duy tu, sửa chữa, nâng cấp và phương án vận hành các công trình thủy lợi được giao quản lý khai thác, vận hành; đặc biệt là phối hợp chặt chẽ với Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vũng Liêm, Xí nghiệp Thủy nông huyện Càng Long (Trà Vinh) và Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Miền Nam (quản lý cống Vũng Liêm) vận hành các cống đã được phân cấp quản lý khai thác theo quy trình đã duyệt, đảm bảo ngăn mặn, cấp nước phục vụ sản xuất;

- Tổng hợp tình hình hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn ở các địa phương, chủ động phối hợp với các bộ, ngành đề xuất UBND tỉnh xem xét, hỗ trợ các địa phương, nhất là các huyện thường bị hạn hán, xâm nhập mặn theo quy định của pháp luật.

- Báo cáo định kỳ về tình hình nguồn nước, hạn hán và báo cáo các hoạt động ứng phó hạn hán, thiệt hại (nếu có) về UBND tỉnh và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

3. Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường: Chỉ đạo tổ chức quan trắc, đo đạc, theo dõi chặt chẽ, dự báo và cung cấp thông tin kịp thời về tình hình nguồn nước và dòng chảy trên các sông lớn chảy qua địa bàn tỉnh: Sông Tiền, sông Hậu, sông Cổ Chiên, sông Măng Thít…phục vụ công tác chỉ đạo, ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn; tiếp tục nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo sớm, dài hạn, bảo đảm thông tin kịp thời, tin cậy, liên tục.

4. Giám đốc Sở Tài chính: Trên cơ sở đề xuất của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tham mưu UBND tỉnh kịp thời bố trí kinh phí hỗ trợ ứng phó hạn hán theo quy định; đồng thời, hướng dẫn Phòng Tài chính-Kế hoạch các huyện, thị xã, thành phố tham mưu UBND các huyện, thị xã, thành phố ứng, cấp kinh phí kịp thời phục vụ công tác ứng phó với hạn hán.

5. Giám đốc Sở Công Thương: Chỉ đạo ngành điện có kế hoạch đảm bảo cung cấp điện cho sản xuất và dân sinh, ưu tiên cung cấp điện cho các trạm bơm điện và các nhà máy, trạm cấp nước sinh hoạt tập trung phục vụ công tác chống hạn, mặn xâm nhập; Phối hợp các cơ quan truyền thông tổ chức phổ biến, tuyên truyền ý thức sử dụng tiết kiệm điện, nhất là trong các tháng cao điểm nắng nóng.

6. Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư: phối hợp với Sở Tài chính và các Sở ban ngành địa phương tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh cân đối, bố trí kinh phí thực hiện các dự án, công trình theo quy định của Luật Đầu tư công và các quy định khác có liên quan, trong đó chú trọng ưu tiên nguồn vốn thực hiện các công trình thủy lợi, cấp nước sạch phục vụ chống hạn, xâm nhập mặn.

7. Giám đốc Sở Y tế: Chỉ đạo, hướng dẫn lực lượng y tế cơ sở chủ động kiểm tra, giám sát bảo đảm an toàn môi trường, tránh bùng phát dịch bệnh do ảnh hưởng hạn hán, thiếu nước, nắng nóng kéo dài.

8. Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội: Chủ trì, tổng hợp nhu cầu hỗ trợ cứu đói cho nhân dân các vùng xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn, phối hợp với Giám đốc Sở Tài chính đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh xem xét, quyết định hỗ trợ.

9. Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông, Đài Phát thanh và Truyền hình Vĩnh Long, Báo Vĩnh Long và các cơ quan thông tin, đại chúng tại Vĩnh Long: Đẩy mạnh hoạt động thông tin, truyền thông, nâng cao nhận thức cho từng cấp, từng ngành, các tổ chức, đơn vị và từng người dân để thay đổi, nhận thức trong chủ động thực hiện các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện, nước.

10. Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Vĩnh Long

Tăng cường dự báo, cảnh báo khí tượng, thủy văn trên địa bàn tỉnh, thường xuyên cung cấp cho các cơ quan liên quan và địa phương để phục vụ chỉ đạo ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn.

11. Các đơn vị cấp nước sinh hoạt có kế hoạch đảm bảo cấp nước sinh hoạt cho người dân, đặc biệt chú trọng đến khu vực cấp nước ở các huyện thường xuyên bị ảnh hưởng mặn là Vũng Liêm, Trà Ôn, Mang Thít.

12. Các sở, ban ngành khác chủ động chỉ đạo, phối hợp, hỗ trợ địa phương triển khai công tác phòng, chống, khắc phục tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn theo chức năng quản lý nhà nước được phân công.

13. Các Hội đoàn thể

Đề nghị Hội Nông dân tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, Tỉnh Đoàn phối hợp với ngành nông nghiệp và các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách, các giải pháp kỹ thuật phòng chống hạn; tích cực bám sát địa bàn, vận động, hướng dẫn hội viên, đoàn viên thực hiện tốt các giải pháp sản xuất trong điều kiện hạn hán, xâm nhập mặn theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh yêu cầu Thủ trưởng các sở, ban, ngành tỉnh, Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố; và các đơn vị liên quan tổ chức triển khai thực hiện nghiêm Chỉ thị này./.