QUYẾT ĐỊNH

PHÊ DUYỆT ĐỀ ÁN ĐẨY MẠNH XỬ LÝ, SỬ DỤNG TRO, XỈ, THẠCH CAO CỦA CÁC NHÀ MÁY NHIỆT ĐIỆN, NHÀ MÁY HÓA CHẤT, PHÂN BÓN LÀM NGUYÊN LIỆU SẢN XUẤT VẬT LIỆU XÂY DỰNG VÀ TRONG CÁC CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG

THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ

Căn cứ Luật tổ chức Chính phủ ngày 19 tháng 6 năm 2015;

Căn cứ Luật bảo vệ môi trường ngày 23 tháng 6 năm 2014;

Căn cứ Nghị định số 24a/2016/NĐ-CP ngày 05 tháng 4 năm 2016 của Chính phủ về quản lý vật liệu xây dựng;

Xét đề nghị của Bộ trưởng Bộ Xây dựng,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 1. Phê duyệt Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng với những nội dung chủ yếu sau đây:

I. QUAN ĐIỂM VỀ XỬ LÝ, SỬ DỤNG TRO, XỈ, THẠCH CAO

1. Tro, xỉ, thạch cao (bao gồm thạch cao được thu hồi từ khói lò đốt của các nhà máy nhiệt điện, viết tắt là thạch cao FGD - Flue Gas Desulfurization; thạch cao được thải ra từ các nhà máy hóa chất, phân bón, viết tắt là thạch cao PG - Phosphogypsum) phải được xử lý, sử dụng hiệu quả. Việc sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng nhằm mục đích bảo vệ môi trường, tiết kiệm diện tích đất làm bãi chứa, giảm sử dụng tài nguyên khoáng sản để sản xuất vật liệu xây dựng, đảm bảo phát triển bền vững.

2. Các chủ cơ sở phát thải chịu trách nhiệm tổ chức xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG phát sinh trong quá trình sản xuất.

3. Tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG (trước hoặc sau khi xử lý) đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng được coi là sản phẩm hàng hóa vật liệu xây dựng và được điều chỉnh theo quy định của pháp luật về sản phẩm hàng hóa.

4. Ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và cho các công trình xây dựng (công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông, nông nghiệp và phát triển nông thôn, hoàn nguyên mỏ...).

5. Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân tham gia xử lý sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng.

II. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung: Đến năm 2020 phải xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao đảm bảo đáp ứng lượng tồn trữ tại bãi chứa của từng nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón nhỏ hơn tổng lượng phát thải của 2 năm sản xuất.

2. Mục tiêu cụ thể: Đến năm 2020 xử lý và sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng đạt khoảng 52% tổng lượng tích luỹ (khoảng 75 triệu tấn, bao gồm 56 triệu tấn tro, xỉ nhiệt điện; 2,5 triệu tấn thạch cao FGD; 16,5 triệu tấn thạch cao PG) trong đó:

- Đối với tro, xỉ nhiệt điện: Làm phụ gia khoáng cho sản xuất xi măng khoảng 14 triệu tấn; thay thế một phần sét để sản xuất clanhke xi măng khoảng 8 triệu tấn; thay thế một phần sét để sản xuất gạch đất sét nung khoảng 7 triệu tấn; làm phụ gia khoáng cho sản xuất bê tông và gạch không nung khoảng 2 triệu tấn; làm vật liệu san lấp mặt bằng công trình, hoàn nguyên mỏ và làm đường giao thông khoảng 25 triệu tấn;

- Đối với thạch cao FGD: Làm phụ gia điều chỉnh thời gian đông kết cho xi măng khoảng 1,5 triệu tấn; làm nguyên liệu sản xuất tấm thạch cao xây dựng khoảng 1 triệu tấn;

- Đối với thạch cao PG: Làm phụ gia điều chỉnh thời gian đông kết cho xi măng khoảng 3 triệu tấn; làm nguyên liệu sản xuất tấm thạch cao xây dựng khoảng 1,5 triệu tấn; làm vật liệu san lấp mặt bằng công trình, hoàn nguyên mỏ và làm đường giao thông khoảng 12 triệu tấn.

III. CÁC NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

1. Hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật

- Rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng;

- Biên soạn và ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật cho việc xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng. Thời gian hoàn thành trước ngày 30 tháng 6 năm 2018;

- Ban hành, hướng dẫn hạch toán chi phí liên quan đến xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG của nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng;

- Nhà nước bố trí ngân sách để thực hiện việc biên soạn và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật về xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng theo quy định của pháp luật.

2. Nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ

- Đẩy mạnh việc nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ xử lý và sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng. Cơ bản hoàn thiện các công nghệ xử lý và ứng dụng trước tháng 6 năm 2019;

- Nhà nước hỗ trợ ngân sách theo quy định; đồng thời khuyến khích các chủ cơ sở phát thải tham gia, hỗ trợ kinh phí để đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng;

- Các đề tài, dự án nghiên cứu, ứng dụng, sản xuất thử nghiệm đối với việc xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao PGD, thạch cao PG được hưởng các chính sách ưu đãi theo quy định của Luật khoa học và công nghệ.

3. Xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao

- Các chủ cơ sở phát thải, chủ đầu tư các dự án đầu tư xây dựng và các cơ quan chủ quản quản lý nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón có trách nhiệm lập đề án xử lý và tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao trình Bộ Công Thương phê duyệt. Đảm bảo yêu cầu đến năm 2020 diện tích bãi thải không quá 2 năm sản xuất trung bình. Cụ thể: (1) Đối với các nhà máy đang hoạt động trình Đề án trước ngày 31 tháng 12 năm 2018; (2) Đối với các dự án đang trong quá trình xây dựng, lập bổ sung và trình đề án trước khi đưa vào vận hành; (3) Đối với các dự án đang chuẩn bị đầu tư, lập đề án và trình phê duyệt cùng với dự án đầu tư;

- Các dự án đầu tư xử lý tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG được hưởng chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư của nhà nước như đối với các dự án xử lý chất thải rắn theo quy định hiện hành;

- Các sản phẩm cơ khí chế tạo trong nước phục vụ cho dây chuyền thiết bị xử lý tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng được hưởng chính sách ưu đãi như đối với các dự án cơ khí trọng điểm;

- Các dự án đầu tư xây dựng công trình, sử dụng vốn nhà nước phải ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao hoặc các sản phẩm vật liệu xây dựng có tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG nếu các vật liệu, sản phẩm này bảo đảm hiệu quả kinh tế, kỹ thuật tương đương như các loại vật liệu khác;

- Các chủ cơ sở phát thải và các cơ sở xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu cho sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng phải tuân thủ các quy định tại Điều 40 của Nghị định 24a/2016/NĐ-CP;

- Trường hợp tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG không thể xử lý, sử dụng làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng hoặc sử dụng trong các công trình xây dựng thì được xử lý như chất thải rắn không thể tái chế.

4. Tăng cường công tác thông tin, giáo dục, truyền thông

- Xây dựng các chương trình, tài liệu, tổ chức phổ biến, tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ và nhân viên trong việc quản lý, xử lý và sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG;

- Phổ biến các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế, kỹ thuật về sản phẩm vật liệu xây dựng có sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng;

- Tăng cường và đa dạng hóa hình thức truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của cán bộ các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân về vấn đề xử lý, tái sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG;

- Tăng cường, phát triển hợp tác quốc tế về nghiên cứu, trao đổi khoa học công nghệ trong lĩnh vực xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Bộ Xây dựng

- Chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức triển khai, kiểm tra việc thực hiện, báo cáo hàng năm và báo cáo tổng kết việc thực hiện Đề án trình Chính phủ vào cuối năm 2020;

- Ban hành theo thẩm quyền hoặc phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan sửa đổi, bổ sung hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế quy định việc xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng;

-Tổ chức, triển khai các đề tài nghiên cứu; dự án sản xuất thử nghiệm trong việc xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng;

- Chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương giải quyết hoặc trình cấp có thẩm quyền giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện Đề án;

- Chỉ đạo các chủ đầu tư công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp sử dụng vốn nhà nước ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao hoặc các sản phẩm vật liệu xây dựng có tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG.

2. Bộ Công Thương

- Chủ trì, phối hợp với các Bộ: Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Khoa học và Công nghệ và các cơ quan liên quan hướng dẫn lập, phê duyệt đề án xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất phân bón theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 1 Quyết định này; giám sát việc xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG trong quá trình thực hiện; có giải pháp xử lý các chủ cơ sở phát thải không thực hiện đúng các quy định của Đề án này;

- Ban hành văn bản hướng dẫn về hạch toán chi phí liên quan đến xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG của nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón;

- Phối hợp với Bộ Xây dựng nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ xử lý tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng;

- Phối hợp với Bộ Xây dựng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện Quyết định này đối với các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón.

3. Bộ Tài nguyên và Môi trường

- Hướng dẫn, kiểm tra việc thu gom, vận chuyển, lưu trữ, xử lý và tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường; hướng dẫn việc đồng xử lý tro, xỉ, thạch cao trong sản xuất vật liệu xây dựng, coi quá trình sản xuất vật liệu xây dựng có sử dụng tro, xỉ, thạch cao trực tiếp là quá trình xử lý tro, xỉ, thạch cao;

- Hoàn thiện, bổ sung, các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, quy định sử dụng tro, xỉ, thạch cao để hoàn nguyên mỏ;

- Hướng dẫn việc chôn lấp tro, xỉ, thạch cao trong trường hợp tro, xỉ, thạch cao không thể sử dụng được.

4. Bộ Khoa học và Công nghệ

- Chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng và các bộ, ngành, địa phương liên quan hỗ trợ nghiên cứu các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia về xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, phân bón hóa chất để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng;

- Tổ chức thẩm định tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia; công bố tiêu chuẩn quốc gia về xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng.

5. Bộ Giao thông vận tải

- Hoàn thiện, bổ sung các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, quy định sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm vật liệu xây dựng đường giao thông;

- Chỉ đạo các chủ đầu tư công trình giao thông vận tải sử dụng vốn nhà nước ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao hoặc các sản phẩm vật liệu xây dựng có tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG.

6. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

- Hoàn thiện, bổ sung các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, quy định sử dụng tro, xỉ, thạch cao để xây dựng các công trình thủy lợi và các ứng dụng khác trong xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn;

- Chỉ đạo các chủ đầu tư công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn sử dụng vốn nhà nước ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao hoặc các sản phẩm vật liệu xây dựng có tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG.

7. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

- Chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan thu hồi phần diện tích bãi thải vượt quá diện tích chứa của 2 năm sản xuất trung bình theo quy mô, công suất của từng nhà máy trên địa bàn;

- Chỉ đạo các chủ đầu tư công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách địa phương phải ưu tiên sử dụng tro, xỉ, thạch cao hoặc các sản phẩm vật liệu xây dựng có tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG;

- Phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan kiểm tra, giám sát xử lý kịp thời các đơn vị, tổ chức, cá nhân trên địa bàn không thực hiện nghiêm túc các quy định về quản lý, xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng và kịp thời tháo gỡ những khó khăn phát sinh;

- Đôn đốc, kiểm tra, giám sát các hoạt động phát thải, xử lý các nguồn tro, xỉ, thạch cao trên địa bàn. Khuyến khích các doanh nghiệp trên địa bàn sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng;

- Tổng hợp các trường hợp không thực hiện nghiêm túc các nội dung trong Đề án gửi Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương để tổng hợp báo cáo Chính phủ.

8. Chủ các cơ sở phát thải

Chủ các cơ sở phát thải chịu trách nhiệm thực hiện nghiêm các nội dung của Đề án này và các quy định liên quan.

9. Thời gian thực hiện Đề án: Từ năm 2017 đến năm 2020.

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký ban hành.

Điều 3. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./.