1. Quan điểm.

- Quy hoạch thăm dò, khai thác, sử dụng khoáng sản than bùn tỉnh Vĩnh Phúc phải phù hợp với quy hoạch phát triển khoáng sản chung của cả nước và của ngành công nghiệp Việt Nam; đồng thời phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và các quy hoạch khác của tỉnh.

- Đảm bảo khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh đạt hiệu quả kinh tế cao; đảm bảo an ninh, quốc phòng, trật tự xã hội và môi trường sinh thái, góp phần tạo việc làm và nâng cao đời sống nhân dân.

2. Mục tiêu của quy hoạch.

- Phản ánh tổng thể về nguồn lực khoáng sản than bùn hiện có của tỉnh; tầm nhìn công tác quản lý nhà nước về khoáng sản của chính quyền địa phương các cấp, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội theo từng giai đoạn cụ thể.

- Tăng cường công tác quản lý nhà nước về khoáng sản của các cấp theo quy hoạch, kế hoạch; chủ động kiểm soát, phát triển hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản một cách hợp lý, tiết kiệm; bảo vệ môi trường sinh thái.

- Ứng dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại để khai thác, chế biến khoáng sản; đảm bảo ổn định nguồn nguyên liệu cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, phù hợp với mục tiêu chung của cả nước.

3. Nội dung chủ yếu của Quy hoạch.

3.1. Quy hoạch khu vực, mỏ than bùn cần đầu tư thăm dò, khai thác.

Trong khuôn khổ Quy hoạch sử dụng than bùn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 của tỉnh Vĩnh Phúc, với tổng diện tích là 195,22 ha; tổng trữ lượng tài nguyên dự báo là 2.764.800 tấn; quy hoạch điểm mỏ than bùn cần đầu tư thăm dò, khai thác theo từng giai đoạn cụ thể như sau:

* Giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2020: Tổng diện tích là 61,01 ha, tổng trữ lượng tài nguyên dự báo là 864.000 tấn.

a) Điểm mỏ Hoàng Đan (Tb02) thuộc xã Hoàng Đan, huyện Tam Dương.

Diện tích quy hoạch thăm dò, khai thác với diện tích là 43,5 ha, trữ lượng tài nguyên dự báo 576.000 tấn.

b) Điểm mỏ Văn Quán (Tb03) thuộc xã Văn Quán, xã Tiên Lữ, huyện Lập Thạch.

Diện tích quy hoạch thăm dò, khai thác với tổng diện tích 17,51 ha, trữ lượng tài nguyên dự báo 288.000 tấn.

Chi tiết vị trí khu vực thăm dò, khai thác được đánh dấu bằng vùng màu xanh da trời, được giới hạn bởi các điểm tọa độ xem trên bản đồ Quy hoạch kèm theo, cụ thể như sau:

Bảng 1: Tọa độ giới hạn khu vực quy hoạch thăm dò, khai thác giai đoạn 2015-2020

* Giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030: Tổng diện tích là 134,21 ha, tổng trữ lượng tài nguyên dự báo 1.900.800 tấn

Giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030, tiếp tục thăm dò, khai thác điểm mỏ Hoàng Đan thuộc xã Hoàng Đan, huyện Tam Dương và điểm mỏ Văn Quán thuộc xã Văn Quán và xã Tiên Lữ, huyện Lập Thạch. Chi tiết các vùng quy hoạch thăm dò, khai thác giai đoạn 2021 đến năm 2030 được đánh dấu bằng vùng màu xanh lá cây trên bản đồ Quy hoạch kèm theo, cụ thể:

a) Điểm mỏ Hoàng Đan (Tb02) thuộc xã Hoàng Đan, huyện Tam Dương

Diện tích quy hoạch thăm dò, khai thác với diện tích là 95,69 ha, trữ lượng tài nguyên dự báo 1.267.200 tấn

b) Điểm mỏ Văn Quán (Tb03) thuộc xã Văn Quán, xã Tiên Lữ, huyện Lập Thạch.

Diện tích quy hoạch thăm dò, khai thác với tổng diện tích 38,52 ha, trữ lượng tài nguyên dự báo 633.600 tấn

Tọa độ khu vực quy hoạch thăm dò, khai thác được tổng hợp cụ thể:

Bảng 2: Tọa độ giới hạn khu vực quy hoạch thăm dò, khai thác giai đoạn 2021-2030

3.2. Quy hoạch diện tích cấm và tạm cấm khai thác: Tổng diện tích 286,2 ha, tổng trữ lượng tài nguyên dự báo 4.229.957 tấn

3.2.1. Quy hoạch các diện tích cấm

Khu vực cấm hoạt động khoáng sản than bùn là một phần hoặc nguyên cả diện tích khu mỏ hoặc biểu hiện khoáng sản bị các đối tượng khác (thuộc các danh mục cấm hoạt động khoáng sản) phân bố chồng lấn lên, các đối tượng chồng lấn đó là: di tích lịch sử, văn hoá, các khu vực an ninh quốc phòng, diện tích rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, khu dân cư tập trung, khu công nghiệp, hành lang giao thông, tuyến năng lượng quốc gia, các tuyến kênh thuỷ lợi.

Các mỏ nằm trong vùng quy hoạch đô thị, vùng dân cư và hành lang bảo vệ đường Cao tốc Nội Bài – Lào Cai cấm hoạt động thăm dò khai thác khoáng sản với tổng diện tích 266,33 ha, tổng trữ lượng tài nguyên dự báo 3.908.945 tấn được thể hiện bằng vùng màu đỏ trên bản đồ Quy hoạch (06 điểm mỏ), cụ thể như sau:

1- Phần lớn điểm mỏ Đạo Tú (Tb01), xã Đạo Tú, huyện Tam Dương: Diện tích để lại hành lang bảo vệ đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai là 8,17 ha; diện tích nằm trong khu vực dân cư và giao thông trong vùng 41,76 ha; tổng tài nguyên dự báo khoáng sản 806.775 tấn.

2- Một phần điểm mỏ Hoàng Đan (Tb02) thuộc xã Hoàng Đan, huyện Tam Dương. Diện tích để lại hành lang bảo vệ đường cao tốc 44,35 ha; diện tích nằm trong khu vực dân cư và giao thông trong vùng là 83,02 ha; tổng tài nguyên dự báo 1.686.683 tấn.

3- Một phần điểm mỏ Văn Quán (Tb03), xã Văn Quán và xã Đình Chu, huyện Lập Thạch: Diện tích để lại hành lang bảo vệ đường cao tốc 40,58 ha; diện tích nằm trong khu vực dân cư và giao thông trong vùng 21,48 ha; tổng tài nguyên dự báo 1.020.818 tấn.

4- Một phần điểm mỏ than bùn Thùng Than (Tb04) thuộc xã Đồng Ích và Tiên Lữ: Diện tích nằm trong khu vực dân cư và giao thông 1,47 ha; tài nguyên dự báo 20.261 tấn.

5- Một phần điểm mỏ than bùn Bằng Phú (Tb05), xã Đồng Thịnh: Diện tích để lại hành lang bảo vệ đường cao tốc 19,41 ha; diện tích nằm trong khu vực dân cư và giao thông trong vùng 5,12 ha; tổng tài nguyên dự báo 358.894 tấn.

6- Một phần điểm mỏ than bùn Yên Thái (Tb06), xã Đồng Thịnh: Diện tích nằm trong khu vực dân cư và giao thông trong vùng 0,97 ha; tài nguyên dự báo 15.514 tấn.

Chi tiết tọa độ các vùng quy hoạch diện tích cấm khai thác được tổng hợp và trình bày trên bản đồ Quy hoạch kèm theo.

3.2.2. Quy hoạch các khu vực tạm thời cấm

Các khu vực tạm thời cấm hoạt động khai thác khoáng sản là những vùng do điều kiện khai thác hiện nay có thể gây ảnh hưởng đến môi trường, chủ yếu là các khu vực gần kề khu quân sự, du lịch hoặc các khu đô thị. Những vùng tạm cấm hoạt động khoáng sản chủ yếu do nằm gần các quy hoạch khác (giao thông, thủy lợi, khu vực có bảo tồn di tích lịch sử,…) mà chưa xác định rõ ảnh hưởng khi hoạt động khoáng sản tại các khu vực này (Khu vực tạm thời cấm khai thác khoáng sản thể hiện bằng vùng màu da cam trên bản đồ Quy hoạch kèm theo).

Khu vực tạm cấm khai thác: Một phần điểm mỏ Đạo Tú (Tb01), xã Đạo Tú, huyện Tam Dương: Diện tích 19,87 ha, tài nguyên dự báo: 321.012 tấn (Chi tiết tọa độ vùng tạm cấm khai thác khoáng sản xem bản đồ Quy hoạch kèm theo).

3.3. Quy hoạch dự trữ khoáng sản than bùn

Quy hoạch dự trữ khoáng sản là các điểm mỏ đã được khảo sát địa chất song chưa có nhu cầu và điều kiện thăm dò, khai thác không thuận lợi. Hiện nay, trong toàn tỉnh những khu vực chưa có nhu cầu và khu vực sau quy hoạch từ năm 2030 trở đi mà chưa được thăm dò khai thác sẽ đưa vào vùng Quy hoạch dự trữ khoáng sản. Do đó, những khu vực còn lại chưa được quy hoạch thăm dò - khai thác trong giai đoạn 2015- 2030 sẽ được đưa vào khu vực dự trữ khoáng sản của tỉnh. Khu vực dự trữ khoáng sản (05 điểm mỏ) thể hiện bằng vùng màu hồng trên bản đồ Quy hoạch kèm theo:

1- Một phần điểm mỏ Hoàng Đan (Tb02), xã Hoàng Đan, huyện Tam Dương: Diện tích 302,73 ha, tài nguyên dự báo: 4.008.795 tấn.

2- Một phần điểm mỏ Văn Quán (Tb03), xã Văn Quán và Tiên Lữ, huyện Lập Thạch: Diện tích 5,55 ha, tài nguyên dự báo: 91.363 tấn.

3- Một phần điểm mỏ Thùng Than (Tb04), xã Đồng Ích và Tiên Lữ, huyện Lập Thạch: Diện tích 13,20 ha, tài nguyên dự báo: 182.353 tấn.

4- Một phần điểm mỏ Bằng Phú (Tb05), xã Đồng Thịnh, huyện Sông Lô: Diện tích 46,10 ha, tài nguyên dự báo: 674.414 tấn.

5- Một phần điểm mỏ Yên Thái (Tb06), xã Đồng Thịnh, huyện Sông Lô: Diện tích 8,75 ha, tài nguyên dự báo: 139.625 tấn.

Tổng diện tích quy hoạch dự trữ khoáng sản: 376,32 ha. Tài nguyên dự báo 5,096 triệu tấn.

4. Các giải pháp chủ yếu

4.1. Giải pháp về quản lý

- Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra của các địa phương các ngành và liên ngành việc thi hành Luật khoáng sản. Sở Tài nguyên và Môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường các huyện, thị, thành phố phải thường xuyên tổ chức thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quy hoạch. Kịp thời phát hiện, ngăn ngừa và kiên quyết xử lý những vi phạm về khai thác khoáng sản của các đối tượng hoạt động trái phép trong khai thác khoáng sản than bùn.

- Không ngừng nâng cao trình độ của đội ngũ cán bộ chuyên môn giúp các cấp trong lĩnh vực quản lý tài nguyên khoáng sản cấp cơ sở. UBND cấp huyện và UBND cấp xã cần quan tâm kiện toàn đội ngũ cán bộ tham mưu về quản lý các hoạt động khoáng sản, chú trọng nâng cao hiệu quả của công tác bố trí, đào tạo cán bộ giúp UBND cùng cấp thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ quản lý nhà nước về lĩnh vực khoáng sản trên địa bàn theo quy định của pháp luật.

4.2. Giải pháp về truyền thông

Tổ chức phổ biến, tuyên truyền sâu rộng các văn bản quy phạm pháp luật về khoáng sản cho các cấp, các ngành, nhân dân, các đối tượng khai thác khoáng sản để nâng cao nhận thức và có biện pháp thực hiện bảo đảm đúng quy định, có hiệu quả.

4.3. Giải pháp về chính sách

- Khi cấp giấy phép khai thác, các cơ quan chuyên môn sẽ phải tính toán rất chi tiết từng yếu tố đảm bảo an toàn trên các lĩnh vực theo quy định của pháp luật, không thất thu ngân sách, khai thác theo quy hoạch.

Từ tỉnh đến huyện, xã tăng cường hơn nữa các biện pháp quản lý và thực hiện quy hoạch được phê duyệt nhất là nâng cao tính chủ động trong quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn.

- Khuyến khích doanh nghiệp có nhu cầu khai thác khoáng sản than bùn tự nguyện ứng nguồn kinh phí đầu tư cho công tác thăm dò khoáng sản than bùn trên địa bàn tỉnh và cho việc cấp phép khai thác cho doanh nghiệp có nhu cầu nhằm từng bước hạn chế, đi đến chấm dứt hiện tượng khai thác bừa bãi, trái phép khoáng sản than bùn.

4.4. Giải pháp bảo vệ môi trường

1- Việc thẩm định phê duyệt các dự án đầu tư hoạt động khoáng sản phải gắn liền với phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường.

2- Chấn chỉnh hoặc thu hồi giấy phép hoạt động khoáng sản đối với các doanh nghiệp không chấp hành đúng pháp luật về bảo vệ môi trường cũng như không thực hiện đúng nội dung cam kết trong báo cáo đánh giá tác động môi trường.

- Nâng cao trách nhiệm của ngành chức năng về quản lý: Tài nguyên, môi trường, công nghệ khai thác, chế biến khoáng sản, an toàn lao động trong khai thác, chế biến khoáng sản.

- Các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm túc việc đóng phí bảo vệ môi trường, ký quỹ phục hồi môi trường trước khai thác và thực hiện việc phục hồi môi trường, hoàn thổ sau khi hoạt động khai thác khoáng sản kết thúc.

3- Khuyến khích các nhà đầu tư áp dụng công nghệ tiên tiến về khai thác, chế biến sâu khoáng sản. Không cấp giấy phép hoạt động khoáng sản cho các nhà đầu tư không có năng lực, kinh nghiệm.

Áp dụng các công nghệ, thiết bị, kỹ thuật trong khai thác, chế biến khoáng sản, nhằm tận thu tài nguyên, chống ô nhiễm môi trường.

Áp dụng các tiêu chuẩn cho phép của nhà nước về chất lượng phế thải đưa vào bãi thải, chất lượng nước thải đổ ra sông, suối, nồng độ các chất khí độc, nồng độ bụi được phép thải vào không khí, các tiêu chuẩn về nổ mìn, về tiếng ồn về độ rung,...

4- Đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng nhằm sử dụng các công nghệ khai thác khoáng sản hợp lý nhất, các công nghệ sạch trong sàng tuyển và chế biến khoáng sản.