Mức tối thiểu mỗi ngày

Mức trung bình mỗi ngày

Phụ thuộc các yếu tố

Nhu cầu nước để sinh tồn (uống, ăn)

2,5 đến 3 lít

3 đến 5 lít

Thời tiết và mức độ vận động của cơ thể

Nhu cầu nước để vệ sinh, tắm

2 đến 6 lít

20 đến 30 lít

Thời tiết và mức độ vận động của cơ thể

Nhu cầu nước để nấu nướng

3 đến 6 lít

10 đến 15 lít

Loại thức ăn và đặc điểm văn hóa xã hội

Tổng nhu cầu

7,5 đến 15 lít

33 đến 50 lít

2  Lợi ích của việc uống đủ nước

Lượng nước cần được uống trong suốt cả ngày, ngay cả lúc tại trường học. Uống đủ nước sẽ giúp:

- Cơ thể không bị rơi vào tình trạng mất nước (lượng nước uống vào không đủ bù lượng nước thải ra qua hơi thở, mồ hôi và nước tiểu). Khi cơ thể bị mất nước sẽ ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi, và dẫn đến làm giảm khả năng học tập.

- Giúp học tập tốt hơn:

Tăng độ tập trung và chú ý. Nước mang oxy tới não và chiếm 75% trọng lượng của não là nước. Do vậy, chỉ cần giảm một lượng nước rất nhỏ cũng có thể gây ảnh hưởng tới chức năng tập trung và chú ý của não.

Tăng trí nhớ ngắn hạn và khả năng học tập. Lượng nước trong cơ thể có ảnh hưởng tới trí nhớ ngắn hạn và duy trì thông tin, các yếu tố quan trọng của khả năng học tập.

Cải thiện hành vi. Cơ thể mất nước có thể làm con người dễ bị kích thích, mất tập trung. Điều này không chỉ làm học sinh mất tập trung học tập mà còn có các hành vi không phù hợp trong lớp học.

Làm giảm ảnh hưởng của các vấn đề sức khỏe. Cơ thể mất nước sẽ làm các vấn đề sức khỏe như đau, dị ứng, hen thêm nặng hơn do đó làm học sinh mất tập trung học tập. Uống đủ nước sẽ làm hạn chế các vấn đề sức khỏe này.

- Giúp loại bỏ độc tố. Độc tố chính của cơ thể, urê máu là một hợp chất hòa tan trong nước được loại bỏ qua nước tiểu. Uống nước đúng cách, đủ lượng nước làm giảm căng thẳng cho thận, tăng lượng nước tiểu và ngăn ngừa sỏi thận.

- Giúp cải thiện lưu thông, điều chỉnh nhiệt độ thích hợp trong cơ thể và hỗ trợ các hoạt động của đường tiêu hóa.

HÃY GHI NHỚ VÀ THỰC HIỆN

- Nước rất cần thiết đối với cơ thể.

- Mỗi ngày cơ thể cần có một lượng nước phù hợp với nhu cầu và lứa tuổi qua uống hoặc trong thức ăn.

- Uống nước đầy đủ (1,5 lít đến 2 lít nước/ngày) trong ngày, ngay cả khi ở trường học.

- Uống nước đầy đủ sẽ tăng khả năng tập trung và chú ý, giảm các vấn đề sức khỏe, hành vi và qua đó tăng khả năng học tập.

Bài 6  Sử dụng nước tại trường học

BẠN SẼ HỌC ĐƯỢC GÌ?

Sau khi học xong bài này, bạn có thể:

- Biết các lưu ý khi sử dụng nước uống tại trường học.

- Biết các lưu ý khi sử dụng nước tại các khu vệ sinh tại trường học.

BẠN CÓ BIẾT?

1  Sử dụng nước uống tại trường học

Nguồn và dụng cụ đựng nước uống:

- Bình nước: nước tiệt trùng được đóng trong các bình đựng nước.

- Hệ thống xử lý nước được lắp đặt tại trường: nước tiệt trùng được dẫn vào hệ thống vòi nước uống.

- Thùng nước: nước đun sôi, để nguội và được để trong các thùng chứa nước.

- Chai hoặc bình đựng nước cá nhân do học sinh tự mang theo.

- Cốc uống nước.

- Khay đựng cốc uống nước.

Một số lưu ý:

- Dụng cụ đựng nước (bình, thùng) cần có nắp đậy kín để không cho các vật, chất bẩn rơi vào nước.

- Vòi nước không bị hoen rỉ, đóng kín khi không sử dụng.

- Nước trong bình phải trong, không có mầu, mùi, vị.

- Khay đựng cốc khô, sạch.

- Cốc uống nước khô sạch. Khi dùng xong thì úp lại và xếp vào khay cốc đã sử dụng. Tốt nhất là nên sử dụng cốc riêng, hạn chế dùng chung cốc.

- Lấy nước vừa đủ theo nhu cầu, đóng vòi kín sau khi lấy nước.

- Không tu, dùng miệng uống nước trực tiếp từ vòi nước chung.

- Khi thấy nước hoặc dụng cụ đựng nước có dấu hiệu bất thường cần báo cho giáo viên hoặc nhân viên trong trường.

2  Lưu ý khi sử dụng nước tại các khu vệ sinh trong trường học

- Khi rửa tay: Sử dụng vừa đủ nước để rửa tay. Khóa vòi nước khi xoa tay với xà phòng và sau khi sử dụng.

- Khi dội vệ sinh:

Bồn cầu dùng gáo dội: dùng vừa đủ để xả hết chất thải. Xếp gáo vào đúng nơi quy định sau khi sử dụng.

Bồn cầu có nút giật hoặc cần gạt xả nước: giật/ gạt vừa đủ để xả hết chất thải.

Bồn cầu có hai nút bấm xả nước: cần bấm đúng nút để tiết kiệm nước (nút tiểu tiện hoặc nút đại tiện).

- Khi thấy vòi nước hoặc ống dẫn nước bị rò rỉ, cần báo cho giáo viên hoặc nhân viên trong trường.

HÃY GHI NHỚ VÀ THỰC HIỆN

- Kiểm tra dụng cụ đựng nước, cốc uống nước trước khi sử dụng.

- Sử dụng nước vừa đủ nhu cầu.

- Úp, xếp cốc đựng nước uống vào đúng nơi quy định.

- Khóa vòi nước sau khi sử dụng.

- Báo cho giáo viên hoặc nhân viên nhà trường khi phát hiện bình nước hoặc vòi nước bị rò rỉ hoặc có dấu hiệu bất thường.

Phần III

MỘT SỐ THỰC HÀNH VỆ SINH CÁ NHÂN

Bài 7  Rửa tay với nước sạch và xà phòng

BẠN SẼ HỌC ĐƯỢC GÌ?

Sau khi học xong bài này, bạn có thể:

- Biết các thời điểm cần rửa tay với nước sạch và xà phòng.

- Biết các bước rửa tay với nước sạch và xà phòng.

- Thực hành rửa tay bằng nước sạch và xà phòng đúng cách và đúng lúc.

BẠN CÓ BIẾT?

1  Khi nào cần rửa tay với nước sạch và xà phòng?

Luôn luôn rửa tay trước khi:

- Ăn, uống;

- Chuẩn bị hoặc chế biến thực phẩm;

- Chạm vào người bệnh, người bị thương, vết thương;

- Đeo hoặc gỡ kính áp tròng;

- Điều trị vết thương hoặc tiêm thuốc;

- Chăm sóc em bé…

Luôn luôn rửa tay sau khi:

- Chế biến thực phẩm;

- Sử dụng nhà vệ sinh;

- Chạm vào động vật, đồ chơi, chất thải;

- Xì mũi, ho hoặc hắt hơi vào tay của bạn;

- Chạm vào người bệnh hay vết thương;

- Thay tã cho em bé;

- Xử lý rác thải hoặc một cái gì đó bị ô nhiễm như giẻ lau hoặc giày bẩn;

- Thấy tay bẩn.

2  Các bước rửa tay với nước sạch và xà phòng

6 bước rửa tay đúng cách

Lưu ý:

- Thời gian rửa tay ít nhất là 20 đến 30 giây (bạn có thể ước lượng thời gian bằng cách đếm từ 101, 102 đến 120…, 130).

- Khóa vòi nước khi thực hiện bước 2 đến 5.

- Làm khô tay sau khi rửa tay để giảm bớt nguy cơ lây truyền bệnh.

HÃY GHI NHỚ VÀ THỰC HIỆN

- Luôn rửa tay với nước sạch và xà phòng đúng cách và đúng thời điểm (trước khi ăn, chế biến thức ăn, chăm sóc người bệnh và sau khi đi vệ sinh, chế biến thức ăn, chạm vào các vật bẩn…)

- Rửa tay đủ 6 bước và ít nhất là 20 đến 30 giây.

- Để xà phòng ở đúng nơi quy định, giữ gìn và bảo quản tốt xà phòng, vòi nước rửa tay.

- Sử dụng nước tiết kiệm, khóa vòi nước khi xoa tay với xà phòng và sau khi sử dụng để tránh lãng phí nước sạch.

Bài 8  Vệ sinh kinh nguyệt

BẠN SẼ HỌC ĐƯỢC GÌ?

Sau khi học xong bài này, bạn có thể:

- Biết cách vệ sinh kinh nguyệt và bỏ băng vệ sinh đã qua sử dụng đúng chỗ.

- Có kỹ năng vệ sinh kinh nguyệt đúng cách.

BẠN CÓ BIẾT?

1  Hiện tượng kinh nguyệt

Khi đến tuổi dậy thì, các bạn nữ sẽ thấy có kinh nguyệt. Kinh nguyệt là tình trạng sinh lý bình thường trong quá trình phát triển của các bạn nữ.

- Thời gian của chu kỳ kinh nguyệt của mỗi người không giống nhau, có thể từ 21 đến 35 ngày.

- Lượng máu của kinh nguyệt cũng có thể không đều. Máu kinh nguyệt có thể ít, khoảng 20ml, hoặc có thể nhiều hơn 70ml.

- Số ngày hành kinh cũng có thể khác nhau từ 2 tới 10 ngày.

- Đau bụng khi hành kinh, một số người bị đau bụng khi hành kinh. Chườm nóng bụng có thể giúp dễ chịu hơn. Một số thuốc có thể làm giảm đau. Hãy tới gặp nhân viên y tế để được tư vấn khi đau bụng kinh.

2  Cách vệ sinh kinh nguyệt

- Bước 1. Chuẩn bị

Lựa chọn băng vệ sinh có hình dáng và độ dầy thích hợp với lượng kinh nguyệt của mỗi người;

Để băng vệ sinh chưa sử dụng ở nơi khô thoáng, tránh ẩm mốc;

Nên mang theo bên mình 1-2 miếng băng vệ sinh dự phòng, đặc biệt những bạn mới có kinh nguyệt hoặc chu kỳ kinh nguyệt không đều;

Nên thay băng vệ sinh trong nhà tắm;

Nếu nhà tắm có vòi nước nóng lạnh: chọn mức nước ấm phù hợp;

Nếu nhà tắm không có vòi nước nóng, lạnh: Sử dụng xô đựng nước để pha nước ấm phù hợp. Có thể dùng 1 đến 2 xô nước;

Dung dịch vệ sinh phụ nữ;

Quần lót (thay ít nhất 1 lần mỗi ngày);

Khăn để thấm khô.

- Bước 2. Thay băng vệ sinh và quần lót

Thay băng vệ sinh ít nhất 3 đến 4 giờ một lần. Nếu để lâu hơn sẽ tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển, gây mùi hôi. Nên thay băng vệ sinh từ 4-5 lần mỗi ngày;

Thay quần lót ít nhất 1 lần mỗi ngày;

Cuộn băng vệ sinh bẩn và lấy vỏ băng vệ sinh sạch hoặc giấy gói lại. Bỏ vào sọt rác. Không bỏ băng vệ sinh vào bồn cầu;

Dán băng vệ sinh mới vào quần lót.

- Bước 3. Rửa vùng kín

Rửa bằng nước ấm phía ngoài của vùng kín. Rửa nhẹ nhàng từ trước ra sau;

Không rửa sâu vào bên trong sẽ gây nhiễm trùng;

Có thể sử dụng dung dịch vệ sinh phụ nữ.

- Bước 4. Thấm khô

Có thể dùng giấy hoặc khăn thấm khô.

- Bước 5. Rửa tay sau khi thay băng vệ sinh.

HÃY GHI NHỚ VÀ THỰC HIỆN

- Thay băng vệ sinh ít nhất 3 đến 4 giờ một lần.

- Rửa vùng kín từ trước ra sau.

- Gói kín băng vệ sinh đã sử dụng và bỏ vào sọt rác.

- Rửa tay sau khi thay băng vệ sinh.

Phần IV

MỘT SỐ THỰC HÀNH VỆ SINH MÔI TRƯỜNG

Bài 9  Sử dụng nhà vệ sinh đúng cách

BẠN SẼ HỌC ĐƯỢC GÌ?

Sau khi học xong bài này, bạn có thể:

- Biết các bước sử dụng nhà vệ sinh đúng cách.

- Biết cách giữ gìn vệ sinh khu vệ sinh.

- Có kỹ năng sử dụng nhà vệ sinh đúng cách.

BẠN CÓ BIẾT?

1  Các bước sử dụng nhà vệ sinh đúng cách (dành cho nhà vệ sinh dội nước)

Chuẩn bị

- Kiểm tra giấy vệ sinh trước khi sử dụng;

- Khóa cửa nhà vệ sinh trước khi sử dụng.

Bốn bước đi vệ sinh

- Bước 1. Đi vệ sinh đúng chỗ.

- Bước 2. Sử dụng giấy để lau hậu môn sau đó bỏ giấy vào thùng rác

Sử dụng giấy vừa đủ để lau sạch hậu môn và vùng kín. Trung bình mỗi lần sử dụng khoảng 60-80 cm giấy vệ sinh (tương đương 4-5 gang tay);

Lau từ trước ra sau để tránh gây bẩn ra phía trước;

Nếu có điều kiện thì rửa sạch hậu môn và vùng kín bằng nước sạch và dung dịch vệ sinh sau đó lau khô bằng khăn sạch hoặc bằng giấy.

- Bước 3. Dội nước bồn cầu (dội vừa đủ) để trôi hết phân.

Nếu phân còn bám trong bồn cầu sau khi dội nước, sử dụng chổi cọ để làm sạch.

- Bước 4. Rửa tay với nước sạch và xà phòng.

2  Giữ gìn vệ sinh khu vệ sinh

- Không vứt rác, giấy, băng vệ sinh vào bồn cầu;

- Luôn đậy nắp thùng rác trong nhà vệ sinh;

- Luôn dội nước sau khi sử dụng;

- Nếu đi vệ sinh dính vào bồn cầu, cần dùng cọ để làm sạch;

- Không ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh để sử dụng điện thoại, đọc sách;

- Không hút thuốc trong nhà vệ sinh;

- Đổ rác đúng nơi quy định hằng ngày;

- Tránh đổ nước làm ướt sàn nhà vệ sinh;

- Nếu đã sử dụng gần hết giấy vệ sinh thì phải cho thêm cuộn mới vào;

- Thường xuyên thông thoáng nhà vệ sinh.

HÃY GHI NHỚ VÀ THỰC HIỆN

- Đi vệ sinh đúng chỗ.

- Bỏ giấy vệ sinh vào thùng rác.

- Dội xả nước bồn cầu.

- Luôn rửa tay với nước sạch và xà phòng sau khi đi vệ sinh.

Bài 10  Rác và phân loại rác

BẠN SẼ HỌC ĐƯỢC GÌ?

Sau khi học xong bài này, bạn có thể:

- Biết cách phân loại rác thải sinh hoạt.

- Biết cách phân loại rác.

BẠN CÓ BIẾT?

1  Rác thải sinh hoạt

Rác thải sinh hoạt: là chất thải bao gồm mọi thứ mà con người không còn sử dụng, có ý định vứt đi hoặc loại bỏ. Chất thải có thể ở dạng rắn (rác thải), lỏng (nước thải) hoặc khí (khí thải).

Tác hại của rác:

- Là môi trường phát triển của nhiều loại mầm bệnh. Các mầm bệnh này có thể truyền bệnh qua một số loài côn trùng và động vật sống ở bãi rác.

- Ảnh hưởng đến đa dạng sinh học: Chất thải gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới thiên nhiên. Nhiều sinh vật chết sau khi ăn phải rác thải nhựa, đặc biệt là vi nhựa hoặc vướng vào rác thải. Bên cạnh đó, đất, nước chứa rác thải sẽ nhiễm nhiều chất độc khiến cây cối, sinh vật không thể sinh trưởng, phát triển.

- Ảnh hưởng đến cảnh quan: Các bãi rác làm ảnh hưởng đến cảnh quan và bốc mùi hôi thối, khó chịu.

- Ô nhiễm môi trường đất, nước và không khí. Ở nhiều nơi, rác không được thu gom mà vứt bừa bãi thành các bãi rác ven đường; việc xử lý rác hiện nay chủ yếu là đốt và chôn lấp gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

2  Vì sao cần phân loại rác thải?

Rác cần được phân loại để:

- Giảm 50% lượng rác cần thu gom, vận chuyển.

- Tái sử dụng rác hữu cơ (làm phân bón).

- Xử lý rác thải để không còn ô nhiễm không khí do phân hủy hữu cơ.

- Tái sử dụng và tái chế (giấy báo, vỏ hộp, nhựa…)

HÃY GHI NHỚ VÀ THỰC HIỆN

- Có 3 loại rác thải sinh hoạt chính: rác tái chế và tái sử dụng, rác hữu cơ và rác vô cơ.

- Phân loại rác để giảm lượng rác cần thu gom, vận chuyển.

- Tái chế rác để tránh ô nhiễm môi trường.

Bài 11  Rác thải nhựa

BẠN SẼ HỌC ĐƯỢC GÌ?

Sau khi học xong bài này, bạn có thể:

- Biết các nguồn phát sinh chất thải nhựa và vi nhựa.

- Biết cách giảm tác hại của rác thải nhựa và vi nhựa.

BẠN CÓ BIẾT?

1  Nguồn phát sinh chất thải nhựa và vi nhựa

- Khoảng 0,28 triệu đến 0,73 triệu tấn trong số đó bị thải ra biển.

- Khoảng 27% trong số đó được tái chế, tận dụng bởi các cơ sở, doanh nghiệp.

Chất thải nhựa chủ yếu là túi ni-lông, vỏ chai nhựa bẩn, các sản phẩm nhựa sử dụng một lần, sản phẩm nhựa khó thu hồi, khó tái chế…

Đóng gói:

▪ Túi đựng bằng nilon để đi chợ, đựng thức ăn;

▪ Hộp, khay nhựa;

▪ Chai nhựa đựng nước uống, dầu gội đầu, nước tắm, nước giặt quần áo…

Đồ dùng sinh hoạt gia đình:

▪ Thìa, đĩa, cốc nhựa;

▪ Bàn, ghế nhựa…

- Các hoạt động kinh tế - xã hội bao gồm:

Đóng gói: 40% nhựa được sản xuất dùng để đóng gói, bao bì đựng các thực phẩm, đồ dùng sinh hoạt gia đình, các sản phẩm công nghiệp.

Nông nghiệp: chất thải nhựa có thể phát sinh từ quá trình trồng trọt như ni lông che phủ đất và để bọc hoa quả, bao bì phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, tồn tại ở dạng chai nhựa, túi nhựa tráng kẽm khó phân hủy và được xếp vào danh mục chất thải nguy hại.

Xây dựng: nhựa được sử dụng rất nhiều làm khung cửa, cửa nhựa, cổng, dàn giáo, bàn ghế, tủ, vải nhựa che phủ các công trình.

Du lịch: rác thải nhựa từ các hoạt động của khách du lịch, tàu thuyền, các cơ sở kinh doanh du lịch.

Tái chế nhựa: nhựa thất thoát từ quá trình tái chế, loại bỏ các sản phẩm nhựa không thể tái chế lẫn trong chủng loại nhựa tái chế.

Rác thải nhựa không có khả năng tự phân hủy sinh học. Chúng chỉ có thể vỡ thành các mảnh nhỏ và trôi nổi khắp nơi. Nếu có tác động của ánh sáng mặt trời thì cũng cần rất nhiều thời gian để phân hủy chất thải nhựa.