KẾ HOẠCH

ĐẨY MẠNH ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN TRONG XÂY DỰNG, PHÁT TRIỂN KỸ NĂNG ĐỌC, TIẾP CẬN VÀ XỬ LÝ THÔNG TIN CHO THIẾU NHI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

Thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 01/11/2022 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh đổi mới hoạt động của thư viện trong xây dựng, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi;

Xét đề nghị của Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tại Tờ trình số 2452/TTr-SVHTTDL ngày 30/12/2022, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch Đẩy mạnh đổi mới hoạt động của thư viện trong xây dựng, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi trên địa bàn tỉnh (gọi tắt là Kế hoạch), cụ thể như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Triển khai hiệu quả nội dung Chỉ thị Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 01/11/2022 trên địa bàn tỉnh nhằm nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đẩy mạnh đổi mới hoạt động của thư viện trong xây dựng, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi trên địa bàn tỉnh.

- Hình thành thói quen đọc sách và phát triển văn hóa đọc, đặc biệt là việc phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi, góp phần thúc đẩy xây dựng xã hội học tập và học tập suốt đời.

2. Yêu cầu

- Việc triển khai thực hiện Kế hoạch phải đạt hiệu quả, đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị liên quan.

- Việc xây dựng Kế hoạch và nội dung triển khai Kế hoạch phải đảm bảo tính khoa học, đúng chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị để đạt được mục tiêu đề ra; đồng thời, việc triển khai thực hiện phải có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với tình hình, điều kiện thực tế của địa phương.

II. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung

Xây dựng môi trường đọc thuận lợi, thân thiện, phát triển văn hóa đọc trong thiếu nhi; đổi mới trong tổ chức và hoạt động, triển khai nhiều mô hình phục vụ thiếu nhi, hình thành thói quen và phát triển kỹ năng đọc, kỹ năng tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi, góp phần xây dựng thế hệ trẻ tỉnh Quảng Ngãi phát triển toàn diện về Đức, Trí, Thể, Mỹ.

2. Mục tiêu chủ yếu và định hướng

a) Mục tiêu chủ yếu giai đoạn 2023 - 2025

- Thư viện tỉnh hoàn thiện và phát triển cơ sở hạ tầng, phấn đấu đến năm 2025 xây dựng được phòng phục vụ thiếu nhi đa chức năng, hiện đại phù hợp với nhu cầu đọc sách của thiếu nhi trong tỉnh.

- 100% các huyện, thị xã, thành phố có thư viện; 90% thư viện huyện, thị xã, thành phố hoạt động hiệu quả trong công tác phục vụ thiếu nhi.

- 80% thư viện cơ sở giáo dục phổ thông và các cơ sở giáo dục khác được quản lý bằng phần mềm, có trang thông tin điện tử, có khả năng cung cấp dịch vụ trực tuyến trên nhiều phương tiện truy cập.

b) Định hướng đến năm 2030

- 100% Thư viện công cộng trong tỉnh được đầu tư cơ sở hạ tầng, không gian đọc xanh - sạch - đẹp đáp ứng nhu cầu phục vụ thiếu nhi.

- 100% hệ thống thư viện công cộng trong tỉnh, cơ sở giáo dục và các đơn vị liên quan kết nối để phục vụ thiếu nhi, hình thành và duy trì thói quen đọc và xử lý thông tin cho thiếu nhi.

III. NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP

1. Tăng cường công tác tuyên truyền

- Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và người làm công tác thư viện về vai trò quan trọng và yêu cầu của việc triển khai đẩy mạnh đổi mới hoạt động của thư viện trong xây dựng, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi trên địa bàn tỉnh.

- Tôn vinh những tấm gương ham đọc, ham học; nhân rộng những mô hình tốt, cách làm hay, các sáng kiến ứng dụng đổi mới hoạt động thư viện trong xây dựng, phát triển văn hóa đọc cho thiếu nhi, đặc biệt là gắn với chuyển đổi số trong lĩnh vực thư viện.

2. Hoàn thiện cơ chế, chính sách

- Tiếp tục hoàn thiện thể chế về thư viện, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật cụ thể hóa các quy định và thực hiện Luật Thư viện; văn bản hướng dẫn, chỉ đạo hệ thống thư viện công cộng tổ chức công tác phục vụ thiếu nhi; khuyến khích phát triển hoạt động phục vụ thiếu nhi trong hệ thống thư viện công cộng, cơ sở giáo dục.

- Tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 329/QĐ-TTg ngày 15/3/2017 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án Phát triển Văn hóa đọc trong cộng đồng định hướng đến năm 2030 nhằm tăng khả năng tiếp cận và kỹ năng tiếp nhận, sử dụng thông tin, tri thức thông qua việc đọc để phục vụ học tập nghiên cứu và giải trí của thiếu nhi.

- Tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 16/QĐ-UBND ngày 10/01/2022 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc ban hành Đề án kiện toàn và củng cố hệ thống thư viện công cộng trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2021-2025 định hướng đến năm 2030, đảm bảo đáp ứng cơ sở vật chất, kinh phí, nguồn nhân lực phục vụ thiếu nhi.

3. Đầu tư cơ sở vật chất phục vụ thiếu nhi

- Đầu tư mạnh mẽ cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài liệu cho hệ thống thư viện công cộng, cơ sở giáo dục để phục vụ thiếu nhi; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong hoạt động thư viện, đáp ứng nhu cầu học tập, tìm hiểu, giải trí.

- Đầu tư xây dựng phòng đọc thiếu nhi tại thư viện tỉnh và thư viện huyện, thị xã, thành phố, đảm bảo công tác phục vụ thiếu nhi; cải tạo, đầu tư xây dựng môi trường thư viện phục vụ thiếu nhi sạch đẹp, văn minh và đầy đủ các phương tiện hiện đại phục vụ bạn đọc.

4. Tăng cường vốn tài liệu phục vụ thiếu nhi đảm bảo số lượng và chất lượng phù hợp với học sinh ở mọi lứa tuổi

Tiếp tục chú trọng phát triển nguồn lực thông tin phục vụ thiếu nhi, bổ sung sách với nhiều thể loại, hấp dẫn cả về nội dung và hình thức phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi của các em. Bên cạnh các tài liệu in truyền thống chú ý đến các tài liệu nghe nhìn, xuất bản phẩm điện tử...

5. Đổi mới, sáng tạo trong tổ chức và cung cấp dịch vụ thư viện phục vụ thiếu nhi

- Tổ chức các dịch vụ thông tin - thư viện; đổi mới và sáng tạo trong tổ chức thư viện, tạo môi trường thoải mái, tiện nghi, để thu hút thiếu nhi đến vui chơi và đọc sách.

- Tổ chức đa dạng các hình thức phục vụ thiếu nhi như: triển lãm, trưng bày sách; dịch vụ vui chơi giải trí, các lớp học steam...để thu hút thiếu nhi tham gia hoạt động.

- Đẩy mạnh công tác phục vụ lưu động, luân chuyển sách, tài nguyên thông tin phục vụ thiếu nhi ở miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kiện tế - xã hội khó khăn.

6. Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Tăng cường và chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao năng lực cán bộ thư viện phục vụ bạn đọc thiếu nhi đáp ứng yêu cầu người cán bộ thư viện hiện đại, biết ngoại ngữ, thành thạo kỹ năng tin học, có kỹ năng tổ chức các hoạt động dành cho thiếu nhi, đặc biệt phải nắm vững tâm sinh lý lứa tuổi, nhiệt tình, yêu mến trẻ, nắm bắt nhu cầu đặc thù của thiếu nhi để định hướng đọc và phục vụ tốt nhu cầu đọc sách cho thiếu nhi.

7. Tăng cường các hoạt động phối hợp, hợp tác

- Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, đoàn thể, các địa phương trong tỉnh nhằm triển khai có hiệu quả trong công tác phục vụ thiếu nhi tại các thư viện công cộng và cơ sở giáo dục trong tỉnh.

- Kêu gọi sự tài trợ từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân nhằm tăng cường nguồn lực xã hội hóa trong hoạt động thư viện, tạo thêm kinh phí tổ chức các hoạt động dành cho thiếu nhi.

- Khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng thư viện cộng đồng, thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng để phục vụ thiếu nhi ở cơ sở.

IV. KINH PHÍ THỰC HIỆN

1. Ngân sách nhà nước hỗ trợ thực hiện theo khả năng cân đối ngân sách và theo quy định về phân cấp ngân sách; trong đó tăng cường lồng ghép với các đề án, chương trình, kế hoạch liên quan đã được phê duyệt.

2. Huy động các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, cộng đồng trong và ngoài nước cùng tham gia đầu tư, tài trợ kinh phí để xây dựng phòng đọc, không gian đọc cho thiếu nhi đồng thời hỗ trợ ứng dụng công nghệ và thực hiện chuyển đổi số ngành thư viện.

3. Các nguồn kinh phí hợp pháp khác.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch

- Tiếp tục tập trung tổ chức thực hiện hiệu quả Luật Thư viện và các văn bản hướng dẫn; chủ trì hoặc phối hợp triển khai các văn bản liên quan đến phát triển văn hóa đọc, xây dựng xã hội học tập và học tập suốt đời, trong đó đặc biệt là đối tượng thiếu nhi.

- Tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành các cơ chế chính sách và các quy định cụ thể liên quan đến việc xây dựng, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi trên địa bàn tỉnh.

- Tham mưu cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí để xây dựng phòng đọc thiếu nhi của Thư viện tỉnh đủ tiêu chuẩn để tổ chức các hoạt động Thư viện cho đối tượng thiếu nhi.

- Tổ chức đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực phục vụ thiếu nhi, kỹ năng về tổ chức phục vụ bạn đọc thiếu nhi, đào tạo nâng cao kỹ năng mềm cho cán bộ làm công tác phục vụ thiếu nhi.

- Xây dựng kế hoạch Đẩy mạnh đổi mới hoạt động của thư viện trong xây dựng, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi trên địa bàn tỉnh và tổ chức triển khai thực hiện hàng năm.

- Tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn triển khai thực hiện Kế hoạch đảm bảo hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tiễn.

- Kịp thời báo cáo, đề xuất, kiến nghị cấp có thẩm quyền những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện Kế hoạch tại địa phương.

2. Sở Giáo dục và Đào tạo

- Tiếp tục chỉ đạo việc củng cố, kiện toàn hệ thống thư viện trong các cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục khác thuộc phạm vi quản lý theo hướng hiện đại, thân thiện, tạo thuận lợi tối đa cho người sử dụng là đối tượng thiếu nhi; đầu tư trang thiết bị, sách phục vụ thiếu nhi tại các trường, bố trí đủ người làm công tác thư viện đạt chuẩn theo quy định.

- Hoàn thiện tiêu chuẩn về thư viện trong các cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý và khung chương trình giáo dục bao gồm các giờ học ngoại khóa tại thư viện công cộng; đẩy mạnh xây dựng văn hóa học đường, phát triển văn hóa học đường, gắn với xây dựng xã hội học tập và học tập suốt đời, trong đó tập trung nâng cao tinh thần tự đọc, tự học, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận, tra cứu và xử lý thông tin cho thiếu nhi, đồng thời đưa hoạt động này thành nội dung của tiết học chính khóa phù hợp với từng cấp học, bậc học.

- Chỉ đạo các cơ sở giáo dục đẩy mạnh xây dựng và phát triển tài nguyên giáo dục mở dùng chung, bảo đảm tính liên thông, liên kết giữa các thư viện theo quy định.

3. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

Chỉ đạo Quỹ Bảo trợ trẻ em tỉnh tiếp tục vận động nguồn lực của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước để xây dựng thư viện trường học, trang thiết bị, đồ dùng và tủ sách lớp học cho các điểm trường tại các vùng khó khăn trên địa bàn tỉnh.

4. Sở Thông tin và Truyền thông

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phối hợp tổ chức các hoạt động nhằm phát triển văn hóa đọc, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi trong tỉnh.

- Hướng dẫn công tác chuyển đổi số, số hóa thư viện, xây dựng các nền tảng thư viện trực tuyến, trang thông tin điện tử của các thư viện.

5. Sở Tài chính

Thẩm định, tham mưu cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí thường xuyên để thực hiện Kế hoạch theo quy định, phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nhà nước trong từng giai đoạn.

6. Sở Kế hoạch và Đầu tư

Chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh cân đối bố trí vốn đầu tư phát triển để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Kế hoạch; đảm bảo thực hiện đúng theo quy định của Luật đầu tư công.

7. Tỉnh Đoàn

Chủ trì, chỉ đạo tổ chức các hoạt động hướng dẫn, thực hành kỹ năng tiếp cận thư viện, thư viện số, nguồn tri thức trên các nền tảng công nghệ số cho thiếu nhi, đặc biệt là thiếu nhi ở miền núi, khu vực biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn; đẩy mạnh đầu tư, xây dựng các không gian đọc, mô hình phát triển văn hóa đọc theo chủ đề trong hệ thống Đoàn, Hội, Đội và trong các thiết chế của Nhà thiếu nhi, Trung tâm hoạt động thanh thiếu nhi; chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan xây dựng nội dung tuyên truyền nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa đọc cho thiếu nhi.

8. Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh

Chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng chuyên mục về sách, trang bị kiến thức, kỹ năng đọc, kỹ năng tiếp cận, khai thác, sử dụng thông tin cho thiếu nhi, phát triển văn hóa đọc trong tỉnh.

9. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh

Đẩy mạnh tuyên truyền, tích cực tham gia thực hiện chính sách, tổ chức các hoạt động nhằm xây dựng môi trường đọc và phát triển năng lực đọc cho thiếu nhi; chỉ đạo các tổ chức thành viên tham gia hỗ trợ quản lý, vận hành các loại thư viện, không gian đọc, phòng đọc cơ sở phục vụ thiếu nhi.

10. Ủy ban nhân dân các huyện, thị xã, thành phố

- Xây dựng Kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện việc đẩy mạnh đổi mới hoạt động của thư viện trong xây dựng, phát triển kỹ năng đọc; quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, để đáp ứng việc phục vụ bạn đọc thiếu nhi đảm bảo hiệu quả, phù hợp với điều kiện ở địa phương.

- Kiện toàn, củng cố và phát huy tối đa chức năng, hiệu quả hoạt động của hệ thống thư viện công cộng theo Quyết định số 16/QĐ-UBND ngày 10/01/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh, nhất là việc xây dựng thư viện, môi trường văn hóa đọc thân thiện, phát triển tài nguyên thông tin phù hợp với đối tượng thiếu nhi, đa dạng sản phẩm thông tin và dịch vụ thư viện, tăng cường sự tham gia của thiếu nhi trong các hoạt động.

- Đẩy mạnh thư viện phục vụ lưu động, luân chuyển tài nguyên thông tin phục vụ thiếu nhi ở miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn.

- Bảo đảm ngân sách, quỹ đất, và các điều kiện cần thiết để phát triển thư viện trên địa bàn đạt chuẩn theo quy định với trọng tâm là hệ thống thư viện công cộng, thư viện trường học; tăng đầu tư, hỗ trợ cho các thư viện công lập có vai trò quan trọng để tập trung phục vụ, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi.

- Đẩy mạnh tuyên truyền, nhất là trên nền tảng công nghệ số, phát huy ưu thế của mạng xã hội nhằm nâng cao nhận thức, chuyển đổi tư duy của các cấp, ngành, và toàn xã hội về vị trí, vai trò của văn hóa đọc, đặc biệt là hình thành thói quen đọc, phát triển kỹ năng đọc, tiếp cận và xử lý thông tin cho thiếu nhi.

- Tăng cường tổ chức kết nối giữa các thư viện, cơ sở giáo dục và các cơ quan liên quan để huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình vào việc hình thành và duy trì thói quen đọc, nâng cao kỹ năng đọc và năng lực tiếp cận, xử lý thông tin cho thiếu nhi; chỉ đạo xây dựng, phát triển mô hình, liên kết các loại thư viện, không gian đọc, phòng đọc cơ sở trên địa bàn phù hợp với đối tượng thiếu nhi.

- Bố trí kinh phí thực hiện việc bổ sung nguồn tài nguyên thông tin, chú trọng tăng tỷ lệ sách thiếu nhi trong tổng vốn tài liệu của thư viện, bổ sung các tài liệu học tập mới nhất, sách kỹ năng sống, sách ngoại ngữ... tại địa phương. Nâng cao trình độ nghiệp vụ cho cán bộ chuyên trách công tác phục vụ thiếu nhi; bồi dưỡng nâng cao kỹ năng phục vụ, ứng dụng khoa học công nghệ vào việc tổ chức các hoạt động dành cho thiếu nhi.

- Vận động các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tích cực tham gia xã hội hóa các hoạt động thư viện đặc biệt là hoạt động thiếu nhi.

Yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương tổ chức thực hiện hiệu quả Kế hoạch này. Trong quá trình thực hiện, trường hợp có khó khăn, vướng mắc, kịp thời phản ánh về Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch để tổng hợp và đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, chỉ đạo thực hiện hiệu quả./.