TIÊU CHUẨN VIỆT NAM

TCVN 6495 - 1 : 1999

ISO 11074 -1 : 1996

CHẤT LƯỢNG ĐẤT - TỪ VỰNG - PHẦN 1 : THUẬT NGỮ VÀ ĐỊNH NGHĨA - LIÊN QUAN ĐẾN BẢO VỆ VÀ Ô NHIỄM ĐẤT
Soil quality – Vocabulary - Part 1 : Terms and definitions relating to the protection and pollution of the soil

Lời nói đầu

TCVN 6495 - 1 : 1999 hoàn toàn tương đương với ISO 11074 : 1996. TCVN 6405 - 1 : 1999 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn TCVN/TC 190

Chất lượng đất biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường ban hành.

Mở đầu

Đánh giá chất lượng đất là vấn đề phức tạp do tính đa dạng trong sử dụng, nguy hại và biến đổi của đất. Ban kỹ thuật Chất lượng đất đã quyết định đưa ra hai hướng ưu tiến ưu tiên:

- chất lượng môi trường (bao gồm cả nước) trong đó đất đóng vai trò thiết yếu;

- chất lượng đất để sản xuất nông nghiệp

Để thấy rõ được tầm quan trọng của sự gắn bó mật thiết với nhau của các vấn đề như các chất nguy hại lan truyền hay kh- trú, sự xói mòn, nén cứng và các vấn đề khác liên quan với sản xuất nông nghiệp, cần phải quy định một cách rõ ràng những khái niệm và thuật ngữ thông dụng để mô tả các loại đất.

Trong tiêu chuẩn này, hầu hết các thuật ngữ đã được định nghĩa để mô tả những biến đổi thành phần hoá học của đất và ảnh hưởng của những biến đổi đó đến chức năng của đất. Trong một số thuật ngữ đã chú ý tới những biến đổi vật lý và sinh học.

Có nhiều cách định nghĩa về thuật ngữ đất. Nhưng trong tiêu chuẩn này thì đất là lớp trên cùng của vỏ trái đất bao gồm những hạt vô cơ, các chất hữu cơ, nước, không khí và các sinh vật.

Trong lĩnh vực bảo vệ đất, cần chú ý tới lớp đất mặt, lớp đất dưới, lớp đất sâu hơn và chất lắng cặn vô cơ có liên quan và nước ngầm dưới đất.

Cũng cần lưu ý đến sự hiện diện bên trong hoặc trên mặt đất của các chất do con người làm ra như các chất thải sinh hoạt và công nghiệp, bùn, nước cống, các chất nạo vét kênh, mương và các chất thải của mỏ. Chúng có thể là nguồn các chất nguy hại cho đất và ảnh hưởng đến các vùng đất tự nhiên bên cạnh. Những quá trình biến đổi đất xảy ra trong các chất nhân tạo thì cũng giống như trong nền đá tự nhiên và các chất lắng cặn từ bề mặt.

Cần chú ý rằng, các hoạt động xây dựng thường gây ra việc đào xới và chuyển chỗ các lớp đất tự nhiên.

Những chức năng của đất cho thấy tầm quan trọng của đất đối với con người và môi trường xung quanh. Các chức năng quan trọng của đất bao gồm:

- Kiểm soát các chu trình vật chất và năng lượng như làm một hợp phần của hệ sinh thái

- Bảo đảm hoạt động sống của thực vật, động vật và con người

- Làm nền tảng cho cấu trúc xây dựng và nhà cửa của con người

- Bảo đảm cho sản xuất nông nghiệp

- Giữ nước dưới đất và các chất lắng đọng

- Là nguồn dự trữ gen

- Là kho lưu trữ lịch sử thiên nhiên

- Là kho lưu trữ khảo cổ học, cổ sinh thái học.

Ngoài ra con người còn sử dụng đất để chôn lấp các chất do con người tạo ra (xem trên đây) và cả các chất ô nhiễm từ khí quyển và nước cũng còn có thể được tích tụ vào trong đất.

Tiêu chuẩn này liên quan đến sự ô nhiễm đất. Ban kỹ thuật Chất lượng đất thấy rằng, để đạt tới sự thống nhất ý kiến về các định nghĩa đối với các thuật ngữ như "ô nhiễm" và "nhiễm bẩn" là vô cùng khó khăn.

Ban kỹ thuật Chất lượng đất nhận thức rõ tầm quan trọng của sự phân định ranh giới giữa các trạng thái của đất có chứa các chất nguy hại tiềm tàng.

Trong thực tế, nồng độ của các chất trong đất có thể là

a) ở mức nền, hoặc là

b) cao hơn mức nền do tác động của con người

Với sự tăng nồng độ chất

1) có thể đạt tới nồng độ có khả năng làm xuất hiện