THÔNG TƯ

VỀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ CẦN BỔ SUNG TRONG CÔNG TÁC GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ VÀ TƯ TƯỞNG Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TỪ NĂM HỌC 1963 – 1964

BỘ TRƯỞNG BỘ GIÁO DỤC

Đặt vấn đề:

Trong năm qua, các trường trung cấp chuyên nghiệp đã có nhiều ưu điểm trong việc thực hiện chương trình công tác giáo dục chính trị và tư tưởng của Bộ Giáo dục đề ra. Các trường đã cố gắng và đã đưa công tác này vào thế dần dần được ổn định. Tuy nhiên, do yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo, vấn đề trung tâm của các trường hiện nay, chúng ta cần phải tiếp tục cải tiến công tác giáo dục chính trị tư tưởng. Hiện nay trong công tác của chúng ta còn có một số vấn đề tồn tại như sau:

1. Mục tiêu chính trị tuy được nêu ra rõ hơn trước nhưng chưa được cụ thể hóa một cách đầy đủ trong yêu cầu của các môn học và suốt trong quá trình của một khóa học.

2. Nội dung chưa thật tập trung, cách sắp xếp chưa quán triệt yêu cầu của công tác nâng cao nhận thức và xây dựng tư tưởng.

3. Phương pháp giảng dạy, phương pháp công tác vẫn còn trong tình trạng sơ lược, rời rạc, thậm chí còn cẩu thả ở một số trường thiếu cố gắng xây dựng phương tiện vật chất.

Do tình hình ấy, vấn đề đặt ra hiện nay là trên phương hướng nâng cao chất lượng và theo phương châm ít mà tinh, cần giải quyết các vấn đề sau đây:

a) Nội dung giáo dục và rèn luyện tư tưởng, đạo đức cho học sinh cần được thể hiện tập trung hơn nữa và sắp xếp thế nào để làm nổi bật lên mục tiêu đào tạo cán bộ về mặt chính trị.

b) Cần phải bồi dưỡng cho giảng viên về lý luận và đường lối chính sách lớn của Đảng và giúp giáo viên ngày một cải tiến phương pháp giảng dạy.

c) Đảng, chính quyền, các đoàn thể cần nhận rõ hơn nữa chức năng của mình trong việc giáo dục và rèn luyện học sinh và có kế hoạch thúc đẩy toàn bộ công tác này đạt được kết quả tốt.

Trước hết các trường cần phải quan niệm rằng trong công tác đào tạo cán bộ trung cấp kỹ thuật thì về mặt chính trị tư tưởng, các trường cần phải trang bị cho học sinh những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin tuy còn ở một mức độ thấp, phải giáo dục cho họ đường lối chính sách của Đảng, xây dựng cho họ một nhân sinh quan cách mạng, có đạo đức, phẩm chất tốt, phải bồi dưỡng cho họ nhiệt tình cách mạng, thiết tha yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội. Trong quá trình rèn luyện nghề nghiệp, phát triển năng lực khoa học kỹ thuật, người học sinh của ta cũng dần dần nhận thức rõ ràng đường lối chính sách nhiệm vụ của Đảng đề ra, được bồi dưỡng năng lực công tác, luyện cho mình một phong cách công tác mới, lề lối làm việc có kỹ luật, chính xác, sát quần chúng, sát thực tế. Phải hướng họ vào các vấn đề về chính trị, kinh tế, các vần đề thời sự chủ yếu của xã hội.

Vì thế cho nên quá trình học tập tập trung là quá trình vừa nâng cao nhận thức của mỗi người về các vấn đề đó, đồng thời lại vừa phải qua thực tiễn trong trường, kết hợp đến mức tối đa thực tiễn của đời sống mà xây dựng cho bản thân mình một tư tưởng tốt, đạo đức, phẩm chất tốt.

Từ một học sinh trơn, nhà trường đào luyện họ trở thành một người cán bộ trung cấp “vững về chính trị, giỏi về chuyên môn”, đó là một việc nặng nề, phức tạp và rất khó khăn. Việc rèn luyện này với việc rèn luyện nghề nghiệp cho mỗi người học sinh là một việc rất quan trọng có quan hệ mật thiết với nhau, đặt nền móng đầu tiên, và không thể thiếu được để đảm bảo các tiêu chuẩn của người cán bộ khi ra công tác và làm cơ sở để tiến lên.

Phải nắm vững hai yêu cầu ấy trong kế hoạch học tập và giảng dạy của trường. Xuất phát từ yêu cầu ấy, chương trình giáo dục lý luận của các trường, dù thuộc loại nào cũng phải được sắp xếp thống nhất như sau:

1. Lịch sử Đảng và đường lối chính sách lớn của Đảng ta:

Thông qua lịch sử Đảng mà giáo dục truyền thống đấu tranh cách mạng anh dũng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo tài tình và sáng suốt của Đảng ta, giáo dục đường lối chính sách lớn của Đảng từ trước đến nay đặc biệt đi sâu vào đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà.

Từ đó bồi dưỡng lòng tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức và kỷ luật, phát huy truyền thống cách mạng, lòng tự hào dân tộc chân chính kết hợp với tinh thần quốc tế vô sản đúng đắn.

Thời gian học từ 2 học kỳ rưỡi đến 4 học kỳ: 160 đến 180 tiết, cụ thể có các bài sau đây:

A. Thời kỳ cách mạng dân tộc dân chủ:

- Hoàn cảnh sản sinh ra Đảng và Đảng cộng sản thành lập;

- Hoạt động của Đảng trong giai đoạn từ 1930 – 1945;

- Đảng ta lãnh đạo cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện và trường kỳ thắng lợi;

- Mấy bài học kinh nghiệm lịch sử của Đảng ta.

B. Thời kỳ cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà:

- Hoạt động của Đảng ta từ hòa bình lập lại đến Đại hội Đảng 1960;

- Đường lối chung tiến lên chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc nước ta và đường lối đấu tranh thống nhất nước nhà;

- Đường lối công nghiệp hóa và xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc nước ta;

- Đường lối phát triển nông nghiệp ở miền Bắc nước ta;

- Cách mạng xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa và kỹ thuật.

Trong phần này, học sinh học tập tất cả văn kiện của Đại hội Đảng lần thứ III, các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương (V, VII, VIII), nghị quyết của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương về đấu tranh thống nhất và xây dựng miền Bắc… Về báo cáo thực tế có cả phần báo cáo đường lối chính sách chung và đường lối chính sách của ngành (mở rộng vào kế hoạch các vấn đề về chính sách của ngành).

2. Một số quan điểm cơ bản cần thiết cho công tác và đời sống:

Nâng cao thêm một bước lập trường của giai cấp công nhân, giáo dục một số quan điểm rất cơ bản trong lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin về một số quan điểm cần thiết cho công tác và đời sống là cách xem xét và giải quyết vấn đề một cách đúng đắn và những khâu cơ bản trong phương pháp công tác của người cán bộ.

Thời gian chung 70 đến 90 tiết. Cụ thể có 6 bài:

- Lao động là nghĩa vụ và vinh dự của mọi người đối với tổ quốc;

- Quan điểm giai cấp của người cán bộ cách mạng;

- Nhà nước dân chủ nhân dân của ta;

- Quan điểm quần chúng của người cán bộ cách mạng;

- Phương pháp xem xét và giải quyết các vấn đề một cách đúng đắn;

- Phương pháp công tác của người cán bộ cách mạng.

Để đạt yêu cầu của công tác tư tưởng, ngay từ khi vào đầu khóa cần bố trí học bài tiêu chuẩn người cán bộ cách mạng. Bài này có mục đích chuẩn bị tư tưởng và phương hướng tu dưỡng cho học sinh trong quá trình học tập.

Phần thời sự chính sách:

Phần lớn đã đưa vào nội dung trên. Ở đây chỉ còn phần báo cáo tình hình thời sự thường xuyên (miền Nam, miền Bắc, quốc tế) tình hình thực hiện một số chính sách như tôn giáo, chính sách dân tộc và việc thực hiện các kế hoạch Nhà nước hàng năm.

Chú ý: Phần thời sự chính sách đề ra ở đây không trái với Chỉ thị của Bộ Giáo dục số 20-QL-CT đã ban hành ngày 05-4-1963 mà chỉ nói cách thực hiện sao cho gắn liền với chương trình giáo dục chính trị và tư tưởng chung của niên khóa này.

Thời gian cho toàn khóa:

Quy định thời gian cho toàn khóa về công tác giáo dục chính trị và từ tưởng như sau:

Trường 2 năm: là từ 250 đến 300 tiết;

Trường 2 năm và 2 năm rưỡi là 220 đến 260 tiết.

Thời gian này bao gồm cả thời gian lên lớp, thảo luận ở tổ, báo cáo thực tế, thu hoạch, tham quan…

Các trường 4 năm và 18 tháng cần có thảo luận cụ thể giữa nhà trường và Bộ Giáo dục (vụ Quản lý học sinh, sinh viên đại học và trung cấp chuyên nghiệp) nhưng phải thực hiện đúng chương trình trên.

Học xong phần lý luận rồi, nhà trường tổ chức cho học sinh tổng kết khóa học của mình nhằm kiểm điểm sự thu hoạch về nhận thức và tư tưởng, và nêu những vấn đề tồn tại cần phải giải quyết trước khi ra trường (không còn các đợt chỉnh huấn học sinh khi nhập học hay khi sắp ra trường lấy vào giờ dự trữ như trước nữa).

Kế hoạch chỉnh lý nội dung, giải quyết tốt khâu giảng dạy:

1. Nhà trường cần làm cho toàn thể các tổ chức và cán bộ trong trường quán triệt mục đích, yêu cầu nhiệm vụ đào tạo của trường nội dung của chương trình, động viên họ tham gia vào việc xây dựng kế hoạch giảng dạy và học tập thống nhất cho cả một khóa học, cùng nhau thực hiện kế hoạch ấy với chất lượng tốt nhất từ trước tới nay.

2. Vì yêu cầu cơ bản của việc đào tạo cán bộ cho kỹ thuật trung cấp là giống nhau, nên dù thời gian học ở các trường còn có chỗ khác nhau cũng phải thực hiện nội dung chương trình như trên còn mức độ nơi nhiều hay ít, sâu hay nông, rộng hay hẹp thì tùy theo khả năng của cán bộ giảng dạy và đối tượng học viên mà giải quyết cho phù hợp.

Về môn lịch sử Đảng, các trường cần thiết phải tổ chức giảng dạy ở năm thứ nhất và trong đó phải học kỹ các đường lối chính sách lớn của Đảng Lao động Việt Nam.

Ngoài ra đối với một số trường như các trường thuộc Bộ Văn hóa, trường Ngoại ngữ thì có thể mở rộng bài “hình thái ý thức xã hội” và một số trường thuộc ngành kinh tế như ngân hàng, thương nghiệp có thể mở rộng thêm phần kinh tế chính trị học, được xem như môn học cơ sở phục vụ cho việc học tập nghiệp vụ. Nhưng có mở rộng thế nào đi nữa cũng không phải là một môn học hoàn chỉnh như ở các trường lớp đại học. Việc thêm vào chương trình các phần nói trên ở các trường này cũng cần phải có ý kiến của Bộ sở quan và Bộ Giáo dục.

3. Các trường cần hướng dẫn tự soạn hoặc chỉnh lý các nội dung giảng dạy cho thích hợp, tổ chức cho giáo viên giảng thử có tập thể giáo viên dự sau đó sẽ tu chỉnh lại và đưa ra giảng chính thức.

4. Việc thành lập các thiết bị cơ sở vật chất như phòng giáo dục truyền thống, sưu tầm các tư liệu, văn kiện, báo chí giúp vào việc giảng dạy đường lối chính sách của ngành cần xúc tiến mạnh hơn nữa.

5. Đối với học sinh, niên học 1962 – 1963 đã học lịch sử Đảng ở năm thứ nhất, sang niên học 1963 – 1964 lên năm thứ hai tiếp tục theo chương trình mới, nghĩa là tiếp tục học “phần cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất nước nhà”.

Đối với học sinh niên học 1962 – 1963 đã học lịch sử Đảng ở năm thứ hai thì sang năm 1963 – 1964 lên năm thứ 3 sẽ học “những quan điểm cơ bản cần thiết công tác và đời sống” bắt đầu của năm học này, cần giảng bài “phấn đấu tự rèn luyện để trở thành người cán bộ tốt”. Nếu chưa học lịch sử Đảng thì nên cho học môn này và cuối khóa nên cho học thêm bài “phương pháp công tác” nữa.

Phương pháp công tác, vai trò của Đảng, của Đoàn:

Đảng là hạt nhân lãnh đạo trong việc xây dựng tư tưởng. Ở các lớp, các khối, chi bộ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Đảng ủy lãnh đạo tư tưởng thu thập tình hình và giải quyết tư tưởng cho học sinh nhưng cần nhất là Đảng ủy biết phát huy tác dụng các chi bộ và làm cho các chi bộ quán triệt được yêu cầu trên, giúp họ đề ra biện pháp thực hiện cho đúng đắn. Đoàn thanh niên lao động cần làm nòng cốt trong việc giáo dục đạo đức cộng sản chủ nghĩa cho học sinh, bồi dưỡng cái tốt khắc phục cái xấu rèn luyện từng bước về các tiêu chuẩn của người cán bộ cách mạng, tu dưỡng về nhân sinh quan cộ sản chủ nghĩa, giáo dục đoàn viên và thanh niên theo kế hoạch của Đảng ủy và chính quyền nhà trường.

Vai trò các tổ chức chính quyền khác trong trường:

Các tổ chức này cần nhận rõ tác dụng và trách nhiệm của mình trong việc giáo dục tư tưởng rèn luyện đạo đức phẩm chất của người cán bộ tương lại cho ngành. Nó phải chấp hành tốt các quy tắc, chế độ của trường hướng dẫn kiểm tra học sinh chấp hành đầy đủ các quy tắc, chế độ học tập của học sinh. Cần từng bước hoàn chỉnh mọi chế độ, quy tắc có liên quan đến hoạt động của học sinh trong trường. Đây là một mặt hết sức quan trọng trong việc đề cao tính chất nghiêm túc của nhà trường nói chung và trong việc giáo dục tu dưỡng của học sinh nói riêng, Cán bộ phải tỏ ra gương mẫu trong công tác, trong đối xử với học sinh, hết lòng hết sức phục vụ học sinh, theo khẩu hiệu “tất cả vì học sinh”.

Vai trò của giáo viên chính trị và phương pháp công tác của họ:

Cũng như giáo viên chuyên môn hướng dẫn học sinh trong thực tập tay nghề, kỹ năng, kỷ xảo chuyên môn nghề nghiệp, giáo viên chính trị cũng phải biết cách theo dõi học sinh hướng dẫn giúp đỡ cho học sinh tu dưỡng rèn luyện tư tưởng, đạo đức, thúc đẩy quá trình rèn luyện của học sinh trong trường.