THÔNG TƯ

VỀ VIỆC KHEN THƯỞNG THÀNH TÍCH THI ĐUA TRONG NGÀNH GIÁO DỤC

Từ sau đại hội tổng kết hai năm thi đua “hai tốt” đến nay, phong trào thi đua yêu nước trong ngành giáo dục đã được đẩy mạnh và dần dần nâng cao về mọi mặt theo hướng thi đua tập thể phấn đấu trở thành tổ lao động xã hội chủ nghĩa. Đội ngũ những con người mới, những tập thể mới, những nhà trường theo kiểu Bắc Lý ngày càng đông đảo với những thành tích ngày càng phong phú và sáng tạo. Do đó công tác khen thưởng đã phát triển và tích cực góp phần vào việc đánh giá, biểu dương thành tích thi đua, đồng thời khuyến khích mọi người ra sức thi đua công tác, thi đua “dạy thật tốt, học thật tốt” để hoàn thành tốt nhất mọi nhiệm vụ, công tác đã đề ra.

Nhưng kiểm điểm lại, công tác khen thưởng vừa qua còn một số thiếu sót:

- Việc khen thưởng chưa phản ánh đúng thành tích thi đua, chưa cân xứng giữa các tỉnh, các miền, các ngành, các cấp học. Các khu, tỉnh miền núi ít đề nghị khen thưởng. Có những địa phương lớn hoặc có nhiều thành tích, nhưng đề nghị khen ít; có nơi, khi đề nghị khen, ít chú ý toàn diện chỉ đề nghị khen thưởng về từng mặt (hoặc bổ túc văn hoá, hoặc giáo dục phổ thông, hoặc mẫu giáo vỡ lòng).

- Việc xét duyệt khen thưởng không kịp thời, thời gian được khen quá chậm so với thời gian tổng kết thành tích; vì vậy tác dụng động viên bị giảm sút nhiều.

Nguyên nhân chính của tình trạng trên là do chưa có một quan niệm đúng đắn về công tác khen thưởng thi đua; ở một số nơi, các cấp lãnh đạo còn coi nhẹ, ít quan tâm; cán bộ chuyên trách lại thiếu hoặc yếu nên không thấy rõ được tác dụng quan trọng của công tác khen thưởng, không nắm được phương hướng, nội dung và những thủ tục cần thiết để xét khen được tốt.

Căn cứ vào những chủ trương, chính sách của Phủ Thủ tướng về công tác khen thưởng thi đua (Thông tư số 06-TTg ngày 18-01-1963 và số 11-TTg ngày 30-01-1964), Bộ đề ra một số vấn đề chính về công tác khen thưởng thi đua trong ngành giáo dục như sau:

I. NHIỆM VỤ, PHƯƠNG HƯỚNG CỦA CÔNG TÁC KHEN THƯỞNG

Nhiệm vụ của công tác khen thưởng thi đua là động viên lực lượng của toàn ngành cùng nhân dân ra sức phấn đấu thực hiện tốt nhất mục đích, nhiệm vụ và phương châm giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và chất lượng đào tạo cán bộ; tích cực tham gia thực hiện các chủ trương, chính sách, những cuộc vận động lớn của Đảng và Chính phủ, tích cực góp phần vào công cuộc xây dựng và bảo vệ chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh cách mạng giải phóng miền Nam.

Phương hướng chủ yếu của công tác khen thưởng phải nhằm đẩy mạnh việc thực hiện các phương hướng nhiệm vụ thi đua của ngành giáo dục; hoàn thành tốt kế hoạch Nhà nước và các nhiệm vụ của từng năm học, nhằm bồi dưỡng và phát huy những điển hình tốt, những nhân tố mới của phong trào.

Việc khen thưởng cần chú trọng vào những thành tích trực tiếp giảng dạy và giáo dục con người, nhưng không thể coi nhẹ những thành tích nghiên cứu, chỉ đạo, quản lý, xây dựng cơ sở vật chất phục vụ cho sự nghiệp giáo dục.

Tình hình khen thưởng phải phản ánh được thành tích thi đua, phải lấy thực tế thành tích thi đua làm cơ sở cho việc đánh giá xét khen, nhưng cũng cần giữ một tương quan tương đối thoả đáng giữa các ngành học, cấp học, các địa phương; phải quan tâm đúng mức đến những công tác trọng tâm, đến những công tác có nhiều hoàn cảnh khó khăn như bổ túc văn hoá, mẫu giáo, vỡ lòng, đến những miền hẻo lánh và điều kiện làm việc, sinh hoạt gian khổ (như miền núi, đặc biệt là vùng cao, hải đảo…); phải chú ý khuyến khích đối với phụ nữ, các dân tộc ít người.

II. PHƯƠNG CHÂM KHEN THƯỞNG

Phương châm khen thưởng là chính xác, kịp thời, khen thưởng về tinh thần kết hợp với việc khuyến khích bằng vật chất. Việc khen thưởng phải công bằng, đúng chính sách mới động viên thi đua đúng hướng và bảo đảm đoàn kết. Khi xét khen phải làm kịp thời để phát huy được nhanh tác dụng tốt của những thành tích.

III. ĐỐI TƯỢNG KHEN THƯỞNG

Công tác khen thưởng biểu dương kết quả lao động sáng tạo của tập thể, đồng thời cũng khuyến khích tác dụng tích cực của mỗi người trong tập thể. Đối tượng khen thưởng trước hết phải là những tập thể, những người đã đạt được những danh hiệu thi đua như: trường lá cờ đầu, tổ lao động xã hội chủ nghĩa, trường tiên tiến, tổ tiên tiến và thầy giáo giỏi, chiến sĩ thi đua, lao động tiên tiến, học sinh giỏi, học sinh tiên tiến, sinh viên tiên tiến.

Đối tượng khen thưởng tập thể, ngoài các trường tiên tiến, các lá cờ đầu, chủ yếu là các tổ giáo viên, tổ công tác, vì tổ là đơn vị cơ sở của phong trào ở khắp mọi nơi. Tình hình thi đua của tổ mạnh hay yếu, có tác dụng rất lớn đến phong trào thi đua của trường học, của cơ quan. Các tập thể, cá nhân thuộc các ngành khác thuộc các đoàn thể và nhân dân, nếu có thành tích về công tác giáo dục đều là đối tượng của công tác khen thưởng.

IV. TIÊU CHUẨN VÀ MỨC ĐỘ KHEN THƯỞNG

A. Tiêu chuẩn khen thưởng

Khi xét khen thưởng, cần dựa chủ yếu vào tình hình thực hiện các tiêu chuẩn đề ra cho các danh hiệu thi đua: đó là nội dung chính của các tiêu chuẩn khen thưởng. Cần phân tích đánh giá, căn cứ vào mấy điểm sau:

1. Trước hết là tình hình phấn đấu thực hiện hai yêu cầu cơ bản trong các tiêu chuẩn thi đua:

- Nâng cao hiệu suất và chất lượng công tác, chất lượng giáo dục và giảng dạy, thực hiện tốt nhiệm vụ, chương trình, kế hoạch công tác đã đề ra.

- Xây dựng con người mới, tập thể lao động mới.

2. Phạm vi, tác dụng của thành tích, sáng kiến, bài học kinh nghiệm trong công tác, trong phong trào thi đua.

3. Thời gian liên tục được lựa chọn các danh hiệu thi đua.

4. Chiếu cố đến những điều kiện đặc biệt: hoàn cảnh khó khăn, thuận lợi của địa phương về điều kiện sinh hoạt và làm việc.

Đối với những trường hợp, trong những năm gần đây, nếu đã được khen một mức nào rồi, mà thành tích trong năm học này không đáng được khen cao hơn thì không được khen lại mức cũ nữa mà chỉ được công nhận danh hiệu thi đua.

B. Mức độ khen thưởng

1. Đối với cá nhân

- Lao động tiên tiến – Lao động tiên tiến cả năm (được chọn hai kỳ) được tặng từ giấy khen của Ủy ban hành chính huyện hoặc của hiệu trưởng, thủ trưởng cơ quan nếu là trường hay cơ quan lớn trực thuộc tỉnh, thành, khu hay Bộ. Lao động tiên tiến cả năm là cán bộ lãnh đạo thì được xét tặng giấy khen của Ủy ban hành chính địa phương hay của thủ trưởng cấp trên trực tiếp. Lao động tiên tiến liên tục ba năm trở lên thì có thể được đề nghị tặng bằng khen của Ủy ban hành chính khu, thành, tỉnh, Bộ hoặc của Thủ tướng Chính phủ nếu vào loại xuất sắc trong phạm vi tỉnh, thành, khu.

- Chiến sĩ thi đua - Chiến sĩ thi đua hàng năm nói chung được tặng bằng khen của Ủy ban hành chính khu, thành, tỉnh. Đối với các chiến sĩ thi đua xuất sắc của các tỉnh, thành, khu có thể đề nghị tặng bằng khen của Bộ hay bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Chiến sĩ thi đua xuất sắc có sáng kiến, kinh nghiệm có giá trị phổ biến rộng rãi, có những sáng chế, phát minh khoa học hoặc được bầu liên tục trong 7, 8 năm liền có thể được xét tặng huân chương Lao động hạng ba.

- Giáo viên giỏi và học sinh giỏi trong các cấp học giáo dục phổ thông – Hàng năm được lựa chọn để đề nghị Hồ Chủ tịch tặng thưởng (theo chủ trương của Hồ Chủ tịch).

- Đối với học sinh, sinh viên các trường đại học và trung học chuyên nghiệp - Việc khen thưởng chủ yếu là do các trường giải quyết, nếu có những thành tích học tập hay nghiên cứu khoa học xuất sắc, có thể đề nghị các cấp chính quyền địa phương hoặc Bộ Giáo dục hay Bộ sở quan khen thưởng.

2. Đối với tập thể

- Tổ tiên tiến - Tổ tiên tiến cả năm (được chọn hai kỳ) được tặng bằng khen của Ủy ban hành chính khu, thành, tỉnh hay của Bộ. Tổ tiên tiến xuất sắc của tỉnh có thể được xét tặng bằng khen của Bộ hay của Thủ tướng Chính phủ.

- Tổ lao động xã hội chủ nghĩa - Tổ lao động xã hội chủ nghĩa hàng năm, sau khi được công nhận, được tặng bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho đến huân chương Lao động. Tổ lao động xã hội chủ nghĩa có thành tích xuất sắc hoặc liên tục trong nhiều năm có thể được xét tặng huân chương Lao động hạng ba trở lên.

- Trường tiên tiến (hoặc là đơn vị tiên tiến của cơ quan) - Trường tiên tiến (hay đơn vị) hàng năm được tặng bằng khen của Ủy ban hành chính khu, thành, tỉnh hoặc của Bộ. Trường (hay đơn vị) tiên tiến xuất sắc của các tỉnh hay liên tục nhiều năm thì có thể được xét tặng bằng khen của Bộ, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ hay huân chương Lao động hạng ba. Trường (hay đơn vị) tiên tiến xuất sắc nhất của từng ngành học, cấp học hoặc lá cờ đầu của từng địa phương có thể được xét tặng huân chương Lao động hạng ba trở lên.

- Trường (hay đơn vị) lá cờ đầu của toàn ngành có thể được xét tặng huân chương Lao động hạng nhì hay huân chương Lao động hạng nhất.

- Đơn vị (ngang với trường học) lao động xã hội chủ nghĩa có thể xét tặng huân chương Lao động hạng ba đến huân chương Lao động hạng nhất.

3. Đối với những trường hợp có thành tích xuất sắc đột xuất như hoàn thành xuất sắc và trước thời hạn nhiệm vụ chương trình, kế hoạch công tác, hoặc có những thành công lớn về thí nghiệm, áp dụng khoa học kỹ thuật về phát minh, sáng chế khoa học kỹ thuật, những hành động nêu cao phẩm chất đạo đức xã hội chủ nghĩa bảo vệ tài sản và tính mạng của nhân dân thì các cấp lãnh đạo trực tiếp cần biểu dương và xét khen thưởng kịp thời. Mức khen sẽ tuỳ tình hình cụ thể mà định cho phù hợp với chính sách chung.

4. Các tập thể và cá nhân trong hội đồng phụ huynh học sinh (hay các ban bảo trở nhà trường) Đoàn Thanh niên lao động, Đội Thiếu niên tiền phong, nếu có thành tích xuất sắc trong công tác giáo dục và các mặt hoạt động của nhà trường cũng như Ủy ban hành chính các cấp hay Bộ Giáo dục xét khen hoặc đề nghị Chính phủ khen thưởng thích đáng.

5. Các đơn vị hành chính (xã, huyện, tỉnh), các cơ sở sản xuất hoặc các đơn vị thuộc các ngành khác (hợp tác xã, xí nghiệp, cơ quan, đơn vị bộ đội…) và các đoàn thể hay cá nhân thuộc các đơn vị đó, nếu có thành tích tốt về công tác giáo dục, như bổ túc văn hoá, xây dựng cơ sở vật chất, giáo dục học sinh…cũng được Ủy ban hành chính các cấp hay Bộ Giáo dục xét khen hoặc đề nghị Chính phủ khen thưởng.

V. VIỆC PHÂN CẤP XÉT DUYỆT VÀ ĐỀ NGHỊ KHEN THƯỞNG

Căn cứ Thông tư số 06-TTg ngày 18-01-1963 của Phủ Thủ tướng, dưới đây Bộ sắp xếp hệ thống lại những quy định về trách nhiệm giữa Bộ và các Ủy ban hành chính tỉnh, thành, khu trong việc xét duyệt và đề nghị khen thưởng.

Trong quá trình xét khen thưởng, Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với các Ủy ban hành chính địa phương để có sự nhất trí trong những trường hợp Bộ khen hay đề nghị Chính phủ khen.

VI. THỜI GIAN XÉT KHEN THƯỞNG

Để việc xét khen thưởng được tốt và nhanh gọn, tránh tình trạng chậm trễ, kéo dài, hàng năm sẽ tập trung vào hai đợt sau:

Đợt I – Đây là đợt khen thưởng chính đối với giáo dục, làm vào dịp tổng kết năm học. Cácđịa phương vàcơ sở trong khi tổng kết năm học,xét chọn, công nhận và đề nghị công nhận các danh hiệu thi đua cho cá nhân, đơn vị, đồng thời xét và đề nghị khen thưởng. Những đề nghị khen thưởng phải gửi về Bộ hoặc Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15 tháng 7 để kịp giải quyết vào dịp Quốc khánh 02-09 và khai giảng năm học mới.

Đợt II – Xét khen thành tích tổng kết công tác hàng năm của những cơ quan chỉ đạo hành chính và những trường hợp còn lại về thành tích tổng kết năm học, về bổ túc văn hoá. Những đề nghị khen phải gửi về Bộ trước ngày 10 tháng 01 để kịp giải quyết vào dịp khen đầu năm dương lịch hoặc chậm nhất là vào dịp kỷ niệm Quốc tế lao động 01-05.

Từ nay, Bộ chỉ nhận xét khen thưởng những đề nghị mà nội dung thành tích và thời hạn phù hợp với quy định trên. Nơi nào việc xét khen quá chậm trễ thì nên dứt khoát dừng lại hoặc kết hợp vào thành tích năm sau mà đề nghị.

VII. VỀ CHỈ ĐẠO THỰC HIỆN

Bộ đề ra mấy việc cần thiết:

- Việc xét khen phải dựa trên cơ sở lựa chọn các danh hiệu thi đua tốt, phải làm ngay trong khi lựa chọn và xét duyệt danh hiệu thi đua.

- Cần nắm vững nhiệm vụ, phương hướng, nội dung và các thủ tục cần thiết về công tác khen thưởng.

- Các cấp chính quyền địa phương nên có sự quan tâm thích đáng và chỉ đạo chặt chẽ đối với việc xét duyệt khen thưởng.

- Các Sở, Ty Giáo dục cần chủ động và tích cực đề xuất, chuẩn bị tốt giúp cho việc xét duyệt ở địa phương được chu đáo, kịp thời.

Mỗi Sở, Ty cần cử cán bộ chuyên trách về công tác thi đua và khen thưởng thi đua.

- Năm nay các khu, tỉnh miền núi cần đặc biệt chú ý đề nghị khen thưởng các cá nhân và đơn vị có thành tích, chú ý đến các trường thanh niên dân tộc, các trường ở vùng cao, các trường có ký túc xá tốt, các đơn vị có thành tích về xoá nạn mù chữ, bổ túc văn hoá, học và sử dụng chữ dân tộc.

Phong trào thi đua yêu nước đang trở thành cao trào trên toàn miền Bắc, vì vậy yêu cầu động viên thi đua ngày càng lớn. Việc khen thưởng thi đua nếu làm được tốt sẽ có tác dụng tích cực đến việc nâng cao chất lượng giáo dục và bồi dưỡng phát triển phong trào thi đua “2 tốt”.

Bộ mong các cấp chính quyền địa phương, các Sở, Ty Giáo dục chú trọng tăng cường chỉ đạo tốt công tác khen thưởng thi đua.

Chú thích: Thông tư này thay thế cho Chỉ thị 37 ngày 30-05-1963 quy định tạm thời về công tác khen thưởng của Bộ trước đây.