1. Nghiên cứu và trình Hội đồng Chính phủ ban hành các chính sách, thể lệ về địa chất; tổ chức và chỉ đạo thực hiện các chính sách, thể lệ ấy.

2. Nghiên cứu và trình Hội đồng Chính phủ phê chuẩn kế hoạch dài hạn và ngắn hạn về nghiên cứu, khảo sát, tìm kiếm, thăm dò địa chất, tổ chức và chỉ đạo thực hiện kế hoạch ấy.

3. Nghiên cứu tình hình cấu tạo địa chất của nước ta. Áp dụng các phương pháp kỹ thuật tiên tiến về nghiên cứu, khảo sát, tìm kiếm, thăm dò địa chất, nhằm đẩy mạnh việc điều tra tài nguyên khoáng sản, phục vụ nhu cầu trước mắt và lâu dài về phát triển kinh tế. Xây dựng cơ sở khoa học địa chất Việt nam.

4. Khảo sát địa chất công trình, địa chất thủy văn trong phạm vi trách nhiệm của Tổng cục, và giúp đỡ các ngành, các cấp và công tác này.

5. Hướng dẫn, khuyến khích, đẩy mạnh phong trào nhân dân tìm quặng, báo quặng. Giúp đỡ các Ủy ban hành chính địa phương trong việc tìm kiếm, thăm dò, phát hiện quặng mỏ để phục vụ công cuộc phát triển công nghiệp địa phương.

6. Cấp giấy phép khai thác mỏ cho các xí nghiệp thuộc trung ương và của địa phương; kiểm tra việc khai thác mỏ của các xí nghiệp này. Đề nghị Chính phủ đình chỉ khai thác mỏ nếu xét thấy việc khai thác này không theo đúng nguyên tắc bảo vệ tài nguyên của Nhà nước. Cùng các cơ quan hữu quan xét duyệt địa điểm xây dựng các công trình công nghiệp và dân dụng để tránh những nơi có tài nguyên khoáng sản có ích.

7. Thi hành các hiệp định mà nước ta đã ký kết với nước ngoài về mặt địa chất. Trong phạm vi ủy quyền của Chính phủ, ký kết các hiệp định về hợp tác khoa học kỹ thuật địa chất với các nước anh em.

8. Bảo quản tốt hồ sơ, tài liệu và bảo tàng địa chất. Cung cấp cho các ngành những tài liệu cần thiết về tình hình địa chất, về khoáng sản theo nguyên tắc bảo mật của Nhà nước.

9. Quản lý tài sản, tài vụ, vật tư trong ngành, quản lý vốn của Nhà nước giao cho Tổng cục. Thực hiện chế độ hạch toán kinh tế trong việc cung cấp máy móc, thiết bị, nguyên liệu, dụng cụ và kinh phí cho các đoàn thăm dò địa chất.

10. Quản lý tổ chức, cán bộ, biên chế, lao động tiền lương trong ngành theo chế độ chung của Nhà nước

Quản lý các đoàn thăm dò địa chất và các cơ sở nghiên cứu địa chất thuộc Tổng cục.

Đào tạo cán bộ, công nhân kỹ thuật, chuyên nghiệp của ngành để đáp ứng kịp yêu cầu ngày càng phát triển của công tác địa chất.