KẾ HOẠCH

THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH QUẢN LÝ SỨC KHỎE CÂY TRỒNG TỔNG HỢP (IPHM) GIAI ĐOẠN 2026-2030 TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA

Thực hiện Quyết định số 3592/QĐ-BNN-BVTV ngày 23/9/2022 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) về việc phê duyệt Kế hoạch hành động thúc đẩy ứng dụng quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) trên cây trồng chủ lực ở Việt Nam, giai đoạn 2022-2030; Quyết định số 5416/QĐ-BNN-BVTV ngày 18/12/2023 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc phê duyệt Đề án Phát triển quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) đến năm 2030; Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM), giai đoạn 2026-2030 trên địa bàn tỉnh, với các nội dung sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích:

- Tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động trong toàn ngành và xã hội về Chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM), góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu Kế hoạch thực hiện Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

- Xác định các hoạt động cụ thể, cần ưu tiên thực hiện để thúc đẩy ứng dụng IPHM trên cây trồng chủ lực trên địa bàn tỉnh.

2. Yêu cầu:

- Kế hoạch hành động là căn cứ để các cơ quan, đơn vị thuộc Sở và các địa phương xây dựng kế hoạch cụ thể, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các đơn vị có liên quan để thúc đẩy ứng dụng IPHM trên địa bàn tỉnh, góp phần thực hiện Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững giai đoạn 2026-2030.

- Khai thác, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ thúc đẩy ứng dụng Chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) trên cây trồng chủ lực giai đoạn 2026-2030.

- Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, giám sát, kịp thời tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện kế hoạch; kịp thời điều chỉnh những nội dung không phù hợp, nhân rộng các mô hình, cách làm hay, đồng thời làm tốt công tác thi đua khen thưởng.

II. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung:

Đẩy mạnh ứng dụng Chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) nhằm chủ động phòng chống sinh vật gây hại cây trồng, giảm chi phí đầu vào, giảm sử dụng hóa chất độc hại, giảm phân bón hóa học, giảm phát thải khí nhà kính; đồng thời tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, hiệu quả sản xuất; đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu.

2. Mục tiêu cụ thể:

2.1. Giai đoạn 2026-2028:

- Trên 80% số phường/xã trong kế hoạch thực hiện có đội ngũ nông dân nòng cốt có hiểu biết, kỹ năng và ứng dụng hiệu quả IPHM, có khả năng hướng dẫn nông dân khác ứng dụng IPHM, đánh giá hiệu quả và phổ biến kết quả cho cộng đồng.

- Phấn đấu có 90% diện tích lúa, ngô, mía, rau màu, cây ăn quả trong kế hoạch thực hiện ứng dụng IPHM qua đó giảm 30% lượng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) và 30% lượng phân bón hóa học (phân bón vô cơ) và phát động phong trào thu gom bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trên đồng ruộng bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Mở rộng diện tích ứng dụng quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) trên các cây trồng, cụ thể:

+ Cây lúa: Có trên 90% diện tích trong vùng sản xuất lúa tập trung được ứng dụng IPHM vào sản xuất.

+ Cây rau màu: 100% diện tích sản xuất rau an toàn (VietGap) được ứng dụng IPHM.

+ Cây ăn quả: Có trên 70% diện tích sản xuất cây ăn quả ứng dụng IPHM theo VietGap, GlobaGap,…

+ Cây trồng chủ lực khác: Đến năm 2030, có trên 90% diện tích ứng dụng IPHM.

2.2. Định hướng đến năm 2030:

- Phấn đấu có trên 90% diện tích lúa, ngô, mía, rau màu, cây ăn quả ứng dụng IPHM trên địa bàn tỉnh (trong đó, tập trung cho cây lúa và cây ăn quả); giảm 50% lượng thuốc BVTV hóa học và 50% lượng phân bón hóa học (ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ và thuốc BVTV sinh học).

- Trên 80% số phường/xã (có sản xuất nông nghiệp tập trung) có đội ngũ nông dân nòng cốt (ít nhất 02 hướng dẫn viên IPHM cộng đồng và 05 nông dân nòng cốt/phường, xã) có hiểu biết, kỹ năng và ứng dụng hiệu quả IPHM, có khả năng hướng dẫn nông dân khác ứng dụng IPHM, đánh giá hiệu quả và phổ biến kết quả cho cộng đồng.

III. NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP

1. Xác định đối tượng cây trồng, quy mô và địa điểm sản xuất để thực hiện Chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM)

Căn cứ Quyết định 1638/QĐ-UBND ngày 20/5/2021 của Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Danh mục sản phẩm nông nghiệp chủ lực tỉnh Thanh Hóa, xác định đối tượng cây trồng, gồm:

- Cây lúa: Diện tích đất chuyên lúa ổn định đến năm 2030 khoảng 100.000 ha.

- Cây ăn quả có múi: Chủ yếu trên cây cam và cây bưởi với quy mô khoảng trên 3.500 ha.

- Cây mía: Gồm mía nguyên liệu và mía ăn tươi với quy mô khoảng 18.000 ha.

- Cây rau: Tập trung trên diện tích chuyên rau và sản xuất theo các tiêu chuẩn an toàn, VietGap với quy mô khoảng 14.300 ha.

- Ngô: Diện tích 20.000 ha/năm.

2. Đào tạo giảng viên chính (TOT-IPHM) cho các địa phương

- Đối tượng: Là cán bộ kỹ thuật nông nghiệp các xã, phường; Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp; cán bộ kỹ thuật của các doanh nghiệp nông nghiệp trong tỉnh đã được tập huấn, đào tạo giảng viên TOT-IPHM, có năng lực tiếp thu và triển khai ra cộng đồng các kiến thức về IPHM.

- Phương pháp đào tạo tập trung, bao gồm lý thuyết và thực hành.

- Nội dung đào tạo: Gồm 12 chuyên đề:

+ Biến đổi khí hậu;

+ Sức khỏe đất và dinh dưỡng cho cây trồng (đất và phân bón);

+ Giống khỏe (giống chất lượng và trồng cây khỏe);

+ Nông nghiệp sinh thái (sinh thái nông nghiệp và bảo vệ môi trường);

+ Quản lý cỏ dại bền vững (lúa nước và cây trồng cạn);

+ Thuốc bảo vệ thực vật (tập trung vào thuốc BVTV sinh học);

+ Biện pháp đấu tranh sinh học;

+ Phân bón (tập trung bón phân cân đối và phân hữu cơ);

+ Yêu cầu kỹ thuật trong xuất khẩu nông sản Việt Nam (các yêu cầu kỹ thuật về KDTV, ATTP, xuất xứ, truy xuất nguồn gốc, mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói,...);

+ Chuỗi liên kết sản xuất (sản xuất theo nhu cầu thị trường; liên kết sản xuất; hiệu quả kinh tế và môi trường);

+ Nông nghiệp 4.0 và chuyển đổi số;

+ Kỹ năng truyền thông, marketing.

- Số lượng lớp và số lượng học viên đào tạo: 05 lớp, 150 học viên (Mỗi đối tượng cây trồng đào tạo 01 lớp, mỗi lớp tối đa 30 học viên).

- Giảng viên: Mời cán bộ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, cán bộ Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã được tập huấn, đào tạo giảng viên (TOT).

3. Đào tạo, huấn luyện cho nông dân tiêu biểu, cán bộ các hợp tác xã dịch vụ, chủ trang trại (lớp FFS mẫu)

- Nội dung: Đào tạo kỹ thuật sản xuất, thâm canh cây trồng, cách điều tra nhận biết và quản lý các đối tượng dịch hại; phân bón và thuốc bảo vệ thực vật; kỹ năng hoạt động cộng đồng…

- Số lượng lớp: Lựa chọn các xã, phường nằm trong vùng sản xuất các cây trồng chủ lực (6-8 xã, phường mở 01 lớp trên mỗi đối tượng cây trồng).

- Tổng số: 15 lớp trên các cây trồng chủ lực.

- Giảng viên: Cán bộ của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, giảng viên các xã, phường, Trung tâm dịch vụ nông nghiệp đã được đào tạo về chương trình IPHM.

4. Tập huấn, tuyên truyền cộng đồng

- Mục đích: Nâng cao nhận thức của người dân, của người sản xuất và của cộng đồng về chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp IPHM.

- Đối tượng: Học viên là nông dân trực tiếp sản xuất.

- Tổng số lớp: 100 lớp trên các loại cây trồng chính.

- Số lượng học viên: 50 học viên/lớp.

- Thời gian: 01 ngày/lớp/cây trồng.

- Nội dung:

+ Tập huấn, tuyên truyền, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật sử dụng các biện pháp trong quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp IPHM để quản lý các đối tượng sinh vật gây hại.

+ Tập huấn, tuyên truyền, chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật an toàn, hiệu quả; hướng dẫn thu gom và xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng.

- Giảng viên: Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã được đào tạo về chương trình IPHM và Giảng viên TOT-IPHM của xã, phường đã được đào tạo tại Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật.

5. Xây dựng mô hình điểm về quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) trên một số đối tượng cây trồng chủ lực

- Xây dựng mô hình điểm tại các xã, phường có diện tích cây trồng chủ lực lớn trong tỉnh, tổ chức đánh giá kết quả thực hiện, hiệu quả của mô hình, tổ chức cho cán bộ cơ sở và nhân dân thăm quan học tập kinh nghiệm để nhân ra diện rộng.

- Số lượng mô hình: 15 mô hình, trên các cây trồng chủ lực.

6. Truyền thông, tuyên truyền nâng cao nhận thức về IPHM

- Xây dựng in ấn phát hành 10.000 tờ rơi phát cho nông dân, 1.000 sổ tay hướng dẫn tuyên truyền về chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) trên cây lúa, cây rau màu, cây ăn quả, cho các Hợp tác xã, tổ hợp tác, chủ trang trại.

- Xây dựng các bản tin, phóng sự phát trên Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình Thanh Hóa về chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM), tập trung vào các nội dung: thông tin tuyên truyền chủ trương về sản xuất, quản lý sức khỏe tổng hợp, kỹ thuật sử dụng thuốc BVTV, giới thiệu các mô hình, địa phương làm tốt, tuyên truyền các quy định của nhà nước về cơ chế, chính sách phát triển sản xuất cây trồng, sản phẩm chủ lực…xây dựng 10 chuyên mục/năm; tổng số 50 chuyên mục.

IV. KINH PHÍ THỰC HIỆN

Kinh phí thực hiện kế hoạch Chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM), giai đoạn 2026-2030 trên địa bàn tỉnh được bố trí từ nguồn ngân sách tỉnh, ngân sách xã, phường và các nguồn huy động hợp pháp khác của các tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện Chương trình. Trong đó, ngân sách tỉnh hỗ trợ các hoạt động đào tạo giảng viên chính, lớp huấn luyện mẫu, tập huấn cộng đồng, xây dựng các mô hình và thông tin tuyên truyền.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Nông nghiệp và Môi trường

- Chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành và UBND các xã, phường, các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao tại Kế hoạch này.

- Chỉ đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật lập dự toán kinh phí chi tiết hàng năm để xây dựng thực hiện Kế hoạch triển khai Đề án phát triển quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM) đến năm 2030.

- Theo dõi, kiểm tra đôn đốc việc triển khai thực hiện các nội dung của Kế hoạch, đảm bảo tiến độ và chất lượng theo yêu cầu. Phối hợp với UBND các xã, phường tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.

- Định kỳ hoặc đột xuất tổng hợp những khó khăn, vướng mắc và kết quả triển khai thực hiện Chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM), báo cáo Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Chủ tịch UBND tỉnh theo quy định.

2. Sở Tài chính: Hằng năm trên cơ sở dự toán kinh phí thực hiện do Sở Nông nghiệp và Môi trường lập, căn cứ khả năng cân đối ngân sách Sở Tài chính tổng hợp, tham mưu, trình cấp thẩm quyền xem xét, quyết định kinh phí để thực hiện kế hoạch theo quy định của pháp luật hiện hành.

3. Các sở, ngành có liên quan: Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, chủ động phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường triển khai thực hiện có hiệu quả các nội dung của Kế hoạch này.

4. UBND các xã, phường: Chỉ đạo các phòng chuyên môn, các HTX và các đơn vị liên quan tham gia thực hiện đầy đủ các nội dung của Kế hoạch. Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường trong công tác chỉ đạo sản xuất, phát triển mô hình ứng dụng IPHM trên địa bàn.

5. Đề nghị Ủy ban MTTQ tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội:

- Tổ chức tuyên truyền, giáo dục, truyền thông, vận động nâng cao nhận thức hội viên, nông dân về mục đích ý nghĩa, lợi ích mô hình ứng dụng IPHM. Phát động hội viên, nông dân tham gia các phong trào thi đua ứng dụng khoa học kỹ thuật, ứng dụng IPHM trên các cây trồng vào sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất bảo vệ môi trường nông thôn.

- Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường và UBND các xã, phường tuyên truyền, phổ biến, triển khai công tác vận động, phát động các phong trào ứng dụng IPHM; đồng thời, tăng cường công tác giám sát cộng đồng trong việc ứng dụng IPHM vào sản xuất nông nghiệp; kịp thời phát hiện đấu tranh với những hành vi vi phạm an toàn thực phẩm.

Trên đây là Kế hoạch thực hiện Chương trình quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp (IPHM), giai đoạn 2026-2030 trên địa bàn tỉnh; yêu cầu các đơn vị, địa phương khẩn trương triển khai thực hiện đảm bảo theo đúng các nội dung của Kế hoạch và các quy định hiện hành của pháp luật./.