HƯỚNG DẪN

CÔNG TÁC KIỂM SÁT VIỆC TẠM GIỮ, TẠM GIAM VÀ THI HÀNH ÁN HÌNH SỰ NĂM 2021

Thực hiện Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 31/12/2020 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân và Kế hoạch số 01/KH-VKSTC ngày 05/01/2021 về công tác trọng tâm của Viện kiểm sát nhân dân tối cao năm 2021; tiếp tục thực hiện phương châm “Đoàn kết, đổi mới - Trách nhiệm, kỷ cương - Thực chất, hiệu quả”; để hoàn thành tốt nhiệm vụ kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự, Viện kiểm sát (VKS) các cấp cần tập trung thực hiện nhiệm vụ như sau:

I. NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

Nhiệm vụ trọng tâm công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự năm 2021 được xác định:

1. Tiếp tục phương châm đổi mới tư duy công tác, đổi mới cách nghĩ, cách làm để công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự thực chất, hiệu lực, hiệu quả. Toàn Ngành tập trung kiểm sát nhằm quan tâm bảo vệ quyền con người, bảo đảm hoạt động giam, giữ, bắt buộc chữa bệnh và thi hành án hình sự đúng pháp luật; phát hiện đầy đủ, kịp thời và ban hành kháng nghị, kiến nghị để xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật của các cơ quan tư pháp trong lĩnh vực này.

Kiểm sát chặt chẽ: Việc Tòa án giao, gửi bản án, ra quyết định hoặc ủy thác ra quyết định thi hành án hình sự; việc gửi quyết định thi hành án hình sự cho Viện kiểm sát, người bị kết án và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; công tác quản lý thi hành án hình sự tại cộng đồng.

Tăng cường và phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội đồng nhân dân, cơ quan quản lý tạm giữ, tạm giam cùng cấp trong công tác kiểm tra, giám sát liên ngành, trong định kỳ trực tiếp kiểm sát tại cơ sở giam giữ nhằm bảo đảm điều kiện về giam giữ được thực hiện đúng các quy định của pháp luật.

2. Tham mưu Viện trưởng VKSND tối cao ban hành Chỉ thị về tăng cường và nâng cao chất lượng công tác kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc áp dụng và thi hành biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh.

3. Tổ chức Hội nghị tập huấn toàn Ngành quán triệt, triển khai Nghị định, Thông tư và các văn bản hướng dẫn mới liên quan đến Luật Thi hành án hình sự; hướng dẫn nội dung kiểm sát áp dụng, thi hành biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh trong giai đoạn thi hành án hình sự; giải đáp khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng Luật có liên quan đến kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.

4. Triển khai sửa đổi, bổ sung Quy chế công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự ban hành kèm theo Quyết định số 501/QĐ-VKSTC ngày 12/12/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao; sửa đổi, bổ sung hệ thống biểu mẫu nghiệp vụ liên quan đến công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.

II. GIẢI PHÁP, BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

Để thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, VKS các cấp thực hiện một số giải pháp, biện pháp như sau:

1. Tiếp tục đổi mới phương thức kiểm sát, nâng cao chất lượng kiểm sát hằng ngày, hằng tuần tại nhà tạm giữ, trại tạm giam; tập trung kiểm sát việc thực hiện chế độ đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam nhằm bảo đảm điều kiện về giam giữ được thực hiện đúng quy định của pháp luật nhất là về cơ sở vật chất như buồng giam, buồng kỷ luật, diện tích chỗ nằm, thiết bị quan sát an ninh, đồng thời kiểm sát phát hiện bất cập trong bố trí lực lượng cán bộ (cán bộ y tế, cán bộ quản giáo nữ); kiểm sát chặt chẽ về số lượng, điều kiện, tiêu chuẩn và việc sử dụng phạm nhân phục vụ tại các Cơ sở giam giữ. Phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội đồng nhân dân, cơ quan quản lý tạm giữ, tạm giam cùng cấp trong kiểm tra, giám sát và trong các kỳ trực tiếp kiểm sát để bảo đảm việc phát hiện, kiến nghị, khắc phục, sửa chữa vi phạm được hiệu quả.

Bảo đảm mọi trường hợp người bị tạm giữ, người bị tạm giam, phạm nhân, trốn, chết do tự sát, do tai nạn hoặc bị đánh; bị gây thương tích; phạm tội mới hoặc khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng trong công tác quản lý và thực hiện chế độ đối với người bị giam giữ, phải tiến hành kiểm sát đột xuất để làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm.

Yêu cầu Tòa án và các cơ quan hữu quan cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan để kiểm sát các quyết định về thi hành án hình sự, kịp thời phát hiện những trường hợp vi phạm pháp luật về thủ tục, đối tượng, điều kiện để kháng nghị, kiến nghị yêu cầu khắc phục. Kiểm sát chặt chẽ việc xếp loại thi đua chấp hành án phạt tù, kịp thời phát hiện vi phạm đối với các trường hợp có đơn xác nhận gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, lao động duy nhất; chủ động kiểm sát ngay từ đầu việc lập hồ sơ xét đề nghị giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện, chú trọng đến các trường hợp Hội đồng xét của trại và Hội đồng thẩm định để lại; việc tổ chức lao động, sản xuất, phân phối, sử dụng kết quả lao động của phạm nhân, việc thực hiện chế độ cấp phát cho phạm nhân theo hướng dẫn thi hành Luật Thi hành án hình sự.

Kiểm sát chặt chẽ công tác quản lý thi hành án hình sự tại cộng đồng, tập trung kiểm sát các trường hợp trốn thi hành án, các trường hợp vi phạm nghĩa vụ chấp hành án, phạm tội mới để làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm và việc quản lý đối tượng hoãn, tạm đình chỉ thi hành án phạt tù tại cộng đồng.

Tiếp nhận và giải quyết 100% đơn khiếu nại, tố cáo về tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù thuộc thẩm quyền. Kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các cơ quan trong giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi hành án hình sự.

2. Tăng cường quản lý, theo dõi chặt chẽ tình hình chấp hành pháp luật trong công tác tạm giữ, tạm giam và thi hành hành án hình sự và kết quả công tác kiểm sát. VKS các cấp chủ động lựa chọn, xây dựng một số chuyên đề, để theo dõi, quản lý tình hình về: Người bị tạm giữ, người bị tạm giam, phạm nhân, trốn, chết, phạm tội mới; về giảm thời hạn chấp hành hình phạt; về thi hành quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện; về thi hành quyết định hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù nhằm đánh giá tính hiệu quả việc thi hành các quy định của pháp luật. Từ đó, kịp thời phát hiện, tổng hợp khó khăn, vướng mắc trong thi hành quy định của pháp luật có liên quan đến kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự để kịp thời hướng dẫn.

Phối hợp với các cơ quan, đơn vị đối chiếu, rà soát các trường hợp bị kết án tử hình, kịp thời phát hiện những sai sót về thủ tục, thời hạn, tổng hợp kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.

Quản lý chặt chẽ tình hình, số liệu về áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh, định kỳ báo cáo theo yêu cầu tại Công văn số 5458/VKSTC-V8 ngày 30/11/2020 của VKSND tối cao để phục vụ công tác kiểm sát thi hành biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh.

3. VKS cấp trên tăng cường kiểm tra nghiệp vụ đối với VKS cấp dưới trong việc thực hiện quy chế, quy định của Ngành để bảo đảm sự thống nhất trong hoạt động kiểm sát; thông qua công tác kiểm tra, quản lý tình hình kịp thời ban hành thông báo rút kinh nghiệm để chỉ đạo khắc phục hạn chế, thiếu sót trong công tác, chỉ dẫn các thao tác nghiệp vụ cơ bản.

4. Phối hợp chặt chẽ với Tòa án, cơ quan thi hành án hình sự Công an cùng cấp, tiếp tục thực hiện hướng dẫn số 27/HD-VKSTC ngày 27/9/2020 của VKSND tối cao về định kỳ hằng tháng rà soát, đối chiếu việc tiếp nhận bản án với số lượng người bị kết án phải thi hành nhằm đảm bảo việc Tòa án gửi bản án, ra quyết định về thi hành án hình sự đúng quy định của pháp luật; trong đó lưu ý đến rà soát và quản lý chặt chẽ các trường hợp bị kết án phạt tù đang ở ngoài xã hội.

Tiếp tục thực hiện quy định phối hợp giữa đơn vị Kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam với các đơn vị Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra thuộc VKSND tối cao để nắm, xử lý thông tin liên quan đối tượng bị giam giữ trong các vụ án trọng điểm, được dư luận xã hội quan tâm phục vụ quá trình kiểm sát và giải quyết vụ án, để thống nhất thực hiện trong toàn Ngành.

Phối hợp trong việc cung cấp, xử lý thông tin, nguồn tin có dấu hiệu tội phạm liên quan đến trách nhiệm trong công tác quản lý tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự theo thẩm quyền cho Cơ quan điều tra VKSND tối cao như các trường hợp vi phạm nghiêm trọng về thời hạn trong tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự; các trường hợp người bị tạm giữ, người bị tạm giam, phạm nhân trốn, chết do tự sát, do tai nạn hoặc bị đánh; bị gây thương tích; phạm tội mới...

5. Trên cơ sở Kế hoạch của VKSND tối cao, VKS các cấp đánh giá, xây dựng báo cáo kết quả 03 năm thực hiện Quy chế công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự ban hành kèm theo Quyết định số 501/QĐ-VKSTC ngày 12/12/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao; đánh giá kết quả sử dụng hệ thống biểu mẫu nghiệp vụ trong công tác này để đề xuất sửa đổi, bổ sung. Kịp thời tổng hợp khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng Luật có liên quan đến kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự và đề xuất biện pháp giải quyết.

6. Toàn Ngành tập trung tổng hợp, đánh giá kết quả kiểm sát về điều kiện đảm bảo thi hành giam giữ; về quản lý đối tượng hoãn, tạm đình chỉ thi hành án phạt tù tại cộng đồng; về kiểm sát lập hồ sơ đề nghị giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, tha tù trước thời hạn có điều kiện.

III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Căn cứ vào nhiệm vụ công tác của Ngành năm 2021, Hướng dẫn của VKSND tối cao và thực tế tình hình của đơn vị, địa phương, VKS các cấp tổ chức thực hiện các nội dung:

1. VKSND cấp tỉnh xây dựng Hướng dẫn công tác đối với VKSND cấp huyện; xây dựng Chương trình công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự năm 2021, chú ý phân công đối với từng chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể, thời gian hoàn thành và biện pháp tổ chức thực hiện, gửi (thay báo cáo) về VKSND tối cao (Vụ 8) trước ngày 20/01/2021.

2. Trên cơ sở công tác quản lý tình hình, VKS các cấp đề ra các giải pháp và lựa chọn cách thức kiểm sát phù hợp với thực tế tình hình địa phương, đảm bảo thực hiện đủ số lượng, đạt chất lượng theo Hệ thống chỉ tiêu nghiệp vụ của Ngành. Tăng cường kiểm tra đột xuất đối với VKS cấp dưới để kịp thời phát hiện những hạn chế, thiếu sót trong chỉ đạo, điều hành đối với công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự.

3. Thực hiện nghiêm chế độ thông tin, báo cáo và quản lý công tác trong ngành Kiểm sát nhân dân và Quy chế công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

4. VKS các cấp quan tâm trang bị đồ dùng bảo hộ phòng chống dịch Covid cũng như phương tiện kỹ thuật cần thiết bảo đảm điều kiện làm việc cho công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát.

5. Thời gian hoàn thành các chỉ tiêu nghiệp vụ xong trước ngày 30/11/2021.

Nhận được Hướng dẫn này, đề nghị đồng chí Viện trưởng VKSND cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự trung ương nghiên cứu, tổ chức thực hiện. Trong quá trình triển khai thực hiện có khó khăn, vướng mắc kịp thời báo cáo bằng văn bản về VKSND tối cao (Vụ 8) để chỉ đạo giải quyết./.