Qua kết quả kiểm tra việc thực hiện chính sách thuế theo tỷ lệ nội địa hóa xe hai bánh gắn máy và qua theo dõi việc thực hiện chính sách thuế theo tỷ lệ nội địa hóa các mặt hàng cơ khí - điện - điện tử trong năm 2001 và những tháng đầu năm 2002, theo quy định tại Thông tư liên tịch số 176/1998/TTLT-BTC-BCN-TCHQ ngày 25/12/1998, Thông tư liên tịch số 120/2000/TTLT-BTC-BCN-TCHQ ngày 25/12/2000 của liên Bộ Tài chính - Công nghiệp - Tổng cục Hải quan và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại công văn số 938/CP-KTTH ngày 18/10/2001 của Chính phủ, Bộ Tài chính nhận thấy có một số doanh nghiệp đã lợi dụng chính sách ưu đãi thuế để trốn thuế nhập khẩu; Biểu hiện cụ thể: kê khai tỷ lệ nội địa hóa các linh kiện, phụ tùng trong nước không có khả năng sản xuất; khai giảm giá linh kiện nhập khẩu; mua linh kiện, phụ tùng trôi nổi không xác định được nguồn gốc (các biểu hiện này đều được các Doanh nghiệp hợp pháp hóa bằng hóa đơn tài chính), dẫn đến tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm, phụ tùng theo kê khai, đăng ký (có kiểm tra, xác nhận của Bộ Công nghiệp) và tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm, phụ tùng theo báo cáo quyết toán của doanh nghiệp (có xác nhận của cơ quan Kiểm toán) quá cao, vượt xa khả năng thực tế của sản xuất trong nước.

Để tránh thất thu cho Ngân sách Nhà nước, thực hiện đúng mục tiêu của chính sách nội địa hóa, đảm bảo chính sách nội địa hóa thực sự thúc đẩy phát triển sản xuất trong nước, đặc biệt là các ngành sản xuất linh kiện, phụ tùng, Bộ Tài chính đề nghị:

1- Bộ Công nghiệp:

- Thực hiện kiểm tra đánh giá chính xác việc sản xuất linh kiện, phụ tùng trong nước để cung cấp cho các đơn vị sản xuất, lắp ráp các sản phẩm, phụ tùng ngành cơ khí - điện - điện tử. Khi kiểm tra, xác nhận tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm do các doanh nghiệp kê khai, đăng ký phải thực hiện nguyên tắc: tính vào giá trị phần nhập khẩu các linh kiện, phụ tùng trong nước không có khả năng sản xuất, các linh kiện, phụ tùng mua của các đơn vị thương mại và các linh kiện, phụ tùng mua trôi nổi trên thị trường không xác định được nguồn gốc.

- Xây dựng quy chuẩn mức tỷ lệ nội địa hóa linh kiện, phụ tùng của các sản phẩm cơ khí - điện - điện tử, để đảm bảo việc xác nhận điều kiện kỹ thuật, năng lực công nghệ và mức tỷ lệ nội địa hóa cho sản phẩm, phụ tùng thuộc các ngành cơ khí - điện - điện tử của các doanh nghiệp được công bằng, chính xác.

2- Tổng cục Hải quan:

Chỉ đạo Hải quan các địa phương thực hiện đúng các quy định về việc đăng ký hồ sơ, việc áp dụng thuế suất thuế nhập khẩu theo tỷ lệ nội địa hoá các sản phẩm, phụ tùng thuộc ngành cơ khí - điện - điện tử của các doanh nghiệp và yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện quyết toán hàng nhập khẩu theo đúng quy định. Đối với trường hợp tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm, phụ tùng theo báo cáo Quyết toán của doanh nghiệp (có xác nhận của cơ quan kiểm toán) cao hơn mức tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm, phụ tùng doanh nghiệp đăng ký - được Bộ Công nghiệp kiểm tra, xác nhận dẫn đến doanh nghiệp được áp dụng mức thuế nhập khẩu thấp hơn theo tỷ lệ nội địa hóa thực tế và được hoàn thuế nhập khẩu đã nộp cho cơ quan Hải quan và các trường hợp có nghi vấn, đề nghị Tổng cục Hải quan chỉ đạo Hải quan các địa phương lập danh sách các doanh nghiệp được hoàn thuế nhập khẩu, các doanh nghiệp nghi vấn gửi Cục thuế các địa phương nơi quản lý doanh nghiệp (kèm theo hồ sơ nhập khẩu theo quy định và báo cáo Quyết toán của doanh nghiệp). Trên cơ sở danh sách các doanh nghiệp do cơ quan Hải quan cung cấp, Cục thuế các địa phương phối hợp với cơ quan Hải quan địa phương thực hiện kiểm tra đối chiếu giữa các đơn vị cung cấp phụ tùng với các doanh nghiệp sản xuất lắp ráp, đối chiếu hồ sơ đăng ký nội địa hóa, xác định tỷ lệ nội địa hóa thực tế của doanh nghiệp, báo cáo kết quả kiểm tra từng doanh nghiệp về Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, để có ý kiến chỉ đạo trước khi thực hiện truy thu, truy hoàn thuế cho doanh nghiệp.

Bộ Tài chính có ý kiến để Bộ Công nghiệp, Tổng cục Hải quan được biết và chỉ đạo thực hiện. Trường hợp có vướng mắc đề nghị Bộ Công nghiệp, Tổng cục Hải quan phản ảnh về Bộ Tài chính để xem xét, xử lý kịp thời./.