Để tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, thúc đẩy quản lý, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn lực tài chính nhà nước, ngày 18/11/2008, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 108/2008/TT-BTC hướng dẫn xử lý ngân sách cuối năm và lập, báo cáo quyết toán NSNN hàng năm. Bộ Tài chính đề nghị các Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc và cấp dưới tổ chức thực hiện nghiêm các quy định tại Thông tư số 108/2008/TT-BTC và trong quá trình tổ chức thực hiện cần lưu ý một số vấn đề sau:

1. Về thời hạn chi, tạm ứng ngân sách:

Điểm 1 Mục I Thông tư số 108/2008/TT-BTC quy định thời hạn chi, tạm ứng ngân sách (kể cả tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản) đối với các nhiệm vụ được bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm được thực hiện chậm nhất đến hết ngày 31 tháng 12. Trường hợp đã có khối lượng, công việc thực hiện đến hết ngày 31 tháng 12, thì thời hạn chi ngân sách (gồm cả thanh toán tạm ứng) được thực hiện đến hết ngày 31 tháng 01 năm sau.

Theo quy định trên thì thời hạn tạm ứng ngân sách (kể cả tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản) chỉ được thực hiện đến hết ngày 31/12; vì vậy, trong tháng 01 năm sau chỉ được chi ngân sách (gồm cả thanh toán tạm ứng) cho khối lượng, công việc đã thực hiện đến hết ngày 31/12 năm trước.

Riêng đối với vốn đầu tư xây dựng cơ bản năm 2008, thực hiện Nghị quyết số 30/2008/NQ-CP ngày 11/12/2008 của Chính phủ về những giải pháp cấp bách nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, thì thời hạn giải ngân đến hết tháng 6/2009; đối với vốn trái phiếu Chính phủ, thời hạn giải ngân đến hết năm 2009. Vì vậy, số dư dự toán, số dư tạm ứng sau ngày 31/01/2009, Kho bạc Nhà nước thực hiện chuyển sang năm 2009 theo quy định và thực hiện thanh toán, tạm ứng theo chế độ quy định. Trường hợp chủ đầu tư cần tạm ứng vốn trong tháng 1 năm 2009 thì Kho bạc nhà nước căn cứ hồ sơ tạm ứng của chủ đầu tư gửi đến, làm thủ tục chuyển ngay số dư dự toán sang năm 2009 để tạm ứng, thanh toán và hạch toán, quyết toán vào ngân sách năm 2009.

2. Về thời hạn gửi hồ sơ, chứng từ chi ngân sách (kể cả thanh toán các khoản tạm ứng):

Điểm 1 Mục I Thông tư số 108/2008/TT-BTC quy định thời hạn đơn vị sử dụng ngân sách (gồm cả chủ đầu tư) gửi hồ sơ, chứng từ rút dự toán chi ngân sách, tạm ứng ngân sách đến Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch chậm nhất đến hết ngày 30 tháng 12. Trường hợp đã có khối lượng, công việc thực hiện đến hết ngày 31 tháng 12 thì thời hạn đơn vị sử dụng ngân sách (gồm cả chủ đầu tư) gửi hồ sơ, chứng từ chi ngân sách (kể cả thanh toán các khoản tạm ứng) theo chế độ quy định đến Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch chậm nhất đến hết ngày 25 tháng 01 năm sau.

Riêng đối với năm 2008, do những ngày cuối tháng 1 năm 2009 trùng với những ngày nghỉ Tết nguyên đán nên các trường hợp đã có khối lượng, công việc thực hiện đến hết ngày 31 tháng 12 thì thời hạn đơn vị sử dụng ngân sách (gồm cả chủ đầu tư) gửi hồ sơ, chứng từ chi ngân sách (kể cả thanh toán các khoản tạm ứng) theo chế độ quy định đến Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch chậm nhất đến hết ngày 21 tháng 01 năm 2009; Kho bạc Nhà nước thực hiện kiểm soát, thanh toán đến hết ngày 31 tháng 01 năm 2009 và hạch toán vào niên độ ngân sách 2008. Riêng đối với vốn đầu tư xây dựng cơ bản năm 2008, được tiếp tục giải ngân đến hết tháng 6/2009, hồ sơ, chứng từ gửi đến Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch nhậm nhất hết ngày 25/6/2009; đối với vốn trái phiếu Chính phủ được tiếp tục giải ngân trong năm 2009, thì hồ sơ, chứng từ gửi đến Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch chậm nhất hết ngày 25/12/2009.

3. Về thời gian chỉnh lý quyết toán:

Điểm 4 Mục I Thông tư số 108/2008/TT-BTC quy định thống nhất thời gian chỉnh lý quyết toán ngân sách các cấp (gồm ngân sách trung ương, ngân sách cấp tỉnh, ngân sách cấp huyện, ngân sách cấp xã) đến hết ngày 31 tháng 01 năm sau.

Do thời gian chỉnh lý quyết toán ngân sách các cấp chỉ còn 1 tháng, vì vậy đề nghị các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc và cấp dưới khẩn trương tổ chức rà soát, đối chiếu số liệu, xử lý sai sót trong quá trình hạch toán kế toán đối với các khoản thu, chi ngân sách đã phát sinh từ ngày 31/12 trở về trước, hạch toán chi ngân sách đối với các khoản tạm ứng đã đủ thủ tục thanh toán … để hoàn thành các thủ tục liên quan về xử lý ngân sách cuối năm đúng thời hạn quy định.

4. Về các trường hợp thuộc diện được cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định cho chi tiếp vào năm sau:

Tiếp a, Điểm 3 Mục I Thông tư số 108/2008/TT-BTC đã quy định cụ thể các trường hợp thuộc diện được xem xét, quyết định cho chi tiếp vào năm sau. Trong đó cần lưu ý đối với các trường hợp cần thiết khác là các trường hợp như: triển khai chậm do nguyên nhân khách quan, các nhiệm vụ phải thực hiện tiếp trong năm sau nhưng năm sau không bố trí dự toán, vốn đối ứng các dự án ODA, viện trợ không hoàn lại đang trong thời gian thực hiện dự án,…

5. Về hạch toán chi ngân sách đối với các nhiệm vụ theo chế độ quy định hoặc được cơ quan có thẩm quyền cho chi tiếp vào năm sau:

Theo quy định tại Điểm 4 Mục I Thông tư số 108/2008/TT-BTC thì thời gian chỉnh lý quyết toán ngân sách các cấp đến hết ngày 31 tháng 01 năm sau. Vì vậy, các nhiệm vụ chi được cơ quan có thẩm quyền chấp nhận bằng văn bản cho chuyển sang ngân sách năm sau chi tiếp và các nhiệm vụ chi được chuyển sang ngân sách năm sau chi tiếp theo chế độ quy định (cơ quan có thẩm quyền không phải xét chuyển) quy định tại điểm 2, 3, 5 và điểm 7 của Mục I Thông tư số 108/2008/TT-BTC, khi thực hiện thanh toán sau ngày 31/01 năm sau thì phải hạch toán, quyết toán vào ngân sách năm sau. Ví dụ như: Vốn dự án trồng mới 5 triệu ha rừng, thanh toán trong các tháng từ tháng 2 đến tháng 4 và các tháng tiếp theo của năm 2009 hoặc vốn của các dự án đầu tư XDCB theo quy định tại Nghị quyết số 30/2008/NQ-CP ngày 11/12/2008 của Chính phủ về những giải pháp cấp bách nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, thanh toán trong các tháng từ tháng 2 đến tháng 6, cho khối lượng đã thực hiện trong thời hạn quy định thì hạch toán, quyết toán vào ngân sách năm 2009.

6. Về thực hiện ghi thu, ghi chi các khoản phí, lệ phí và các khoản thu sự nghiệp, phần phải hạch toán ghi thu ghi chi NSNN theo chế độ quy định:

Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp ban hành kèm theo Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC ngày 30/3/2006 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định hàng quí các đơn vị hành chính sự nghiệp phải lập báo cáo tổng hợp tình hình kinh phí và quyết toán kinh phí đã sử dụng gửi cơ quan tài chính, Kho bạc Nhà nước, cấp trên.

Căn cứ báo cáo số thực hiện thu, chi của 3 quý đầu năm theo quy định tại Quyết định số 19/2006/QĐ-BTC ngày 30/3/2006 về chế độ kế toán đơn vị hành chính sự nghiệp, đơn vị dự toán cấp I kiểm tra, tổng hợp, gửi cơ quan tài chính đồng cấp để làm thủ tục ghi thu ghi chi vào NSNN theo nguyên tắc quy định tại điểm 8 mục I Thông tư số 108/2008/TT-BTC. Kết thúc năm ngân sách, căn cứ báo cáo thu, chi từ nguồn thu phải ghi thu ghi chi vào NSNN, đơn vị dự toán cấp I tổng hợp gửi cơ quan tài chính đồng cấp kiểm tra, thực hiện ghi thu ghi chi số còn lại (sau khi đã loại trừ số đã ghi thu ghi chi theo báo cáo 3 quý đầu năm) và quyết toán vào NSNN năm sau (do đã hết thời hạn hạch toán vào NSNN năm trước).

7. Về trách nhiệm của đơn vị dự toán trong việc đối chiếu sử dụng kinh phí NSNN với KBNN:

Quyết toán của các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước phải khớp đúng với số thực chi theo kết quả kiểm soát chi tại Kho bạc Nhà nước nơi giao dịch. Trường hợp số quyết toán chi NSNN của đơn vị sử dụng ngân sách không khớp đúng với số chi ngân sách đã được KBNN nơi giao dịch kiểm soát chi và xác nhận, thì cơ quan có thẩm quyền duyệt, thẩm định quyết toán ngân sách yêu cầu đơn vị báo cáo quyết toán làm rõ nguyên nhân và xác định trách nhiệm để xử lý thu hồi nộp NSNN đối với các khoản chi sai chế độ, tiêu chuẩn, định mức hoặc chưa có chứng từ theo đúng quy định tại Thông tư số 01/2007/TT-BTC ngày 02/01/2007 về hướng dẫn xét duyệt, thẩm định và thông báo quyết toán năm đối với các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, tổ chức được ngân sách nhà nước hỗ trợ và ngân sách các cấp.

Trên đây là một số vấn đề cần lưu ý khi tổ chức thực hiện Thông tư số 108/2008/TT-BTC. Đề nghị các Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở trung ương, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quan tâm chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc và cấp dưới thực hiện.