Căn cứ Nghị định số 55/2011/NĐ-CP ngày 04/7/2011 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế (Nghị định số 55/2011/NĐ-CP); Nghị định số 56/2024/NĐ-CP ngày 18/5/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 55/2011/NĐ-CP ngày 04/7/2011 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế (Nghị định số 56/2024/NĐ-CP) và Quyết định số 1647/QĐ-BGDĐT ngày 20/6/2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) ban hành Chương trình hành động của Bộ GDĐT thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 140/NQ-CP ngày 17/5/2025 của Chính phủ, Bộ GDĐT hướng dẫn nhiệm vụ năm học 2025 - 2026 về Công tác pháp chế như sau:

I. NHIỆM VỤ CHUNG

1. Tiếp tục củng cố, kiện toàn và phát huy vai trò của tổ chức pháp chế trong bối cảnh mới, bảo đảm thực hiện đầy đủ chức năng tham mưu, kiểm soát tính hợp pháp, hỗ trợ pháp lý, đồng thời tăng cường kiểm tra nội bộ trong điều kiện tổ chức thanh tra chuyên trách tại các Bộ, ngành và địa phương đã được sắp xếp lại. Trên cơ sở quy định tại Nghị định số 55/2011/NĐ-CP và Nghị định số 56/2024/NĐ- CP, các sở giáo dục và đào tạo, cơ sở giáo dục cần chủ động kiện toàn tổ chức thanh tra - pháp chế theo hướng chuyển thành tổ chức pháp chế và kiểm tra nội bộ, không làm tăng đầu mối, biên chế nhưng đảm bảo nâng cao hiệu lực giám sát nội bộ, kiểm soát rủi ro pháp lý, phục vụ tốt hơn cho quản trị đơn vị và nâng cao kỷ cương, kỷ luật hành chính trong toàn ngành.

2. Tổ chức thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phát triển giáo dục và đào tạo, trọng tâm là triển khai thi hành Luật Nhà giáo; góp ý các dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) và các chính sách lớn của Chính phủ về chuyển đổi số, phân cấp, phân quyền, đổi mới quản trị giáo dục và tự chủ đại học. Đồng thời, đẩy mạnh xây dựng và chuẩn hóa hệ thống văn bản nội bộ trong các nhà trường, đảm bảo đồng bộ, minh bạch, khả thi và phù hợp với thực tiễn quản lý, góp phần tăng cường hiệu lực pháp luật trong hoạt động giáo dục.

3. Đẩy mạnh rà soát, đánh giá, hoàn thiện hệ thống pháp luật giáo dục, kịp thời phát hiện, xử lý các quy định mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập, không còn phù hợp với thực tiễn và yêu cầu đổi mới giáo dục. Tổ chức lấy ý kiến của các tổ chức, cá nhân chịu sự tác động, chuyên gia, nhà khoa học, giáo viên, người học... nhằm đảm bảo tính khả thi, hiệu quả và đồng thuận xã hội của các chính sách pháp luật được ban hành.

4. Công tác xây dựng và thi hành pháp luật cần được thực hiện gắn với tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về “Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”, coi đây là khâu đột phá trong hoàn thiện thể chế, phát triển bền vững đất nước. Nghị quyết số 66-NQ/TW là nguồn động lực mới cho hoạt động xây dựng và thực thi pháp luật, trong đó ngành giáo dục cần chủ động đóng vai trò tiên phong.

5. Đổi mới mạnh mẽ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) theo hướng lấy người học và nhà trường làm trung tâm; lựa chọn nội dung thiết thực, hình thức truyền thông đa dạng, sinh động; gắn PBGDPL với giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, trách nhiệm công dân, phòng chống vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội trong môi trường giáo dục; tổ chức hiệu quả các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam, xây dựng văn hóa pháp lý trong nhà trường và xã hội học tập; chú trọng tới các nội dung chính sách liên quan đến đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy. Bên cạnh đó tập trung phổ biến quy định pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường, tệ nạn xã hội, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; bạo hành trẻ em; các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng…

6. Nâng cao hiệu quả công tác theo dõi, kiểm tra thi hành pháp luật và xử lý vi phạm hành chính, bảo đảm tính đồng bộ giữa xây dựng - tổ chức thi hành - đánh giá thực hiện pháp luật trong lĩnh vực giáo dục. Phát huy vai trò kiểm tra nội bộ, giám sát pháp lý ngay trong mỗi cơ sở giáo dục, góp phần phòng ngừa vi phạm, chấn chỉnh kịp thời những sai sót, nâng cao hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả quản lý nhà nước và chất lượng dịch vụ giáo dục.

II. NHIỆM VỤ CỤ THỂ

1. Đối với các Sở Giáo dục và Đào tạo

Các Sở GDĐT tổ chức thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ về công tác pháp chế được quy định tại Nghị định số 55/2011/NĐ-CP và Nghị định số 56/2024/NĐ- CP, đồng thời tập trung thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể sau đây:

a) Kiện toàn tổ chức pháp chế và nâng cao năng lực kiểm tra nội bộ

- Rà soát, kiện toàn tổ chức pháp chế theo hướng hợp nhất với chức năng kiểm tra nội bộ, thay thế mô hình thanh tra - pháp chế trước đây. Đây là vấn đề cấp thiết trong bối cảnh hệ thống thanh tra chuyên trách không còn, nhằm đảm bảo duy trì cơ chế giám sát pháp lý và kiểm soát nội bộ hiệu quả trong toàn hệ thống giáo dục địa phương.

- Tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là tỉnh) ban hành Quyết định sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, đa năng, hiệu năng- hiệu lực - hiệu quả, không tăng biên chế nhưng vẫn đáp ứng được yêu cầu kiểm soát rủi ro, tuân thủ pháp luật và phòng ngừa vi phạm.

- Chuẩn bị nguồn lực thực hiện Luật Nhà giáo (hiệu lực từ 01/01/2026): xây dựng phương án lồng ghép triển khai các nội dung pháp lý mới vào hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ; phối hợp với các đơn vị có liên quan đề xuất các điều kiện bảo đảm về nhân lực, tài chính, tổ chức để triển khai thống nhất và hiệu quả luật mới trong toàn tỉnh.

- Cử cán bộ làm công tác pháp chế tham gia các chương trình bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật, kỹ năng pháp chế, kiểm tra nội bộ và quản trị pháp lý theo đúng yêu cầu của Nghị định số 56/2024/NĐ-CP, các kế hoạch của Bộ GDĐT, của địa phương và đơn vị tổ chức chuyên môn triển khai, thực hiện.

b) Chủ động xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực thi pháp luật

- Chủ động rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi các văn bản pháp luật liên quan đến giáo dục tại địa phương, bảo đảm thống nhất với các luật mới đang được Quốc hội sửa đổi (Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp).

- Tham gia vào quá trình xây dựng chính sách, cung cấp thực tiễn quản lý nhà trường, hoạt động giảng dạy - học tập - thi, tổ chức lại hệ thống trường lớp… làm căn cứ phản biện chính sách trong quá trình sửa đổi, bổ sung luật.

- Hướng dẫn các cơ sở giáo dục rà soát và chuẩn hóa hệ thống văn bản nội bộ, từng bước xây dựng mô hình quản trị pháp lý trong nhà trường theo hướng tự chủ - trách nhiệm - minh bạch - hiệu quả.

c) Đổi mới công tác PBGDPL và truyền thông chính sách

- Tổ chức phổ biến sâu rộng Luật Nhà giáo và các văn bản mới ban hành đến từng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh, sinh viên theo hướng thiết thực, dễ hiểu, gắn với các tình huống thực tế trong trường học.

- Đa dạng hóa hình thức truyền thông chính sách pháp luật, tích cực sử dụng công cụ số, mạng xã hội, tài liệu học liệu mở để tăng độ phủ, đặc biệt đối với giáo viên trẻ và học sinh phổ thông.

- Phối hợp với ngành tư pháp, đoàn thể và cơ quan truyền thông địa phương để định hướng dư luận, tạo đồng thuận xã hội đối với các chính sách mới, nhất là những nội dung cải cách về chế độ, chính sách giáo viên.

d) Tăng cường kiểm tra việc thi hành pháp luật, xử lý vi phạm

- Triển khai cơ chế kiểm tra nội bộ định kỳ và chuyên đề đối với các đơn vị trực thuộc, tập trung vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao như tài chính, kỷ luật, tuyển sinh, dân chủ cơ sở.

- Tích hợp công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật với kiểm tra hành chính, kiểm tra chuyên môn - nghiệp vụ, bảo đảm không chồng chéo, lãng phí nguồn lực nhưng vẫn giám sát được đầy đủ việc chấp hành pháp luật trong toàn ngành.

- Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm vi phạm pháp luật, chủ động phòng ngừa và chấn chỉnh sai phạm ngay từ cơ sở, đồng thời kiến nghị xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm để tăng tính răn đe và củng cố kỷ cương pháp luật trong ngành Giáo dục.

2. Đối với các cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng, trường trung cấp

Các cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng, trường trung cấp tổ chức thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ về công tác pháp chế được quy định tại Nghị định số 56/2024/NĐ-CP, đồng thời tập trung thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể sau đây:

a) Kiện toàn tổ chức pháp chế - kiểm tra nội bộ, nâng cao năng lực pháp lý trong quản trị.

- Rà soát, kiện toàn tổ chức pháp chế theo định hướng của Nghị định số 56/2024/NĐ-CP, đảm bảo gắn với chức năng kiểm tra nội bộ, trở thành bộ phận then chốt trong hệ thống kiểm soát quyền lực, giám sát tuân thủ và hỗ trợ pháp lý trong toàn trường.

- Cân nhắc đổi tên “Phòng Thanh tra - Pháp chế” thành “Phòng Pháp chế và Kiểm tra nội bộ”, quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn trong Quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở, bảo đảm không hình thức, không chồng chéo, phát huy thực chất vai trò kiểm soát nội bộ trong môi trường tự chủ.

- Cử cán bộ tham gia các chương trình bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật, kỹ năng pháp chế, kiểm tra nội bộ và quản trị pháp lý theo đúng yêu cầu của Nghị định số 56/2024/NĐ-CP, các kế hoạch của Bộ GDĐT và đơn vị tổ chức chuyên môn triển khai, thực hiện.

b) Chủ động xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản nội bộ - nền tảng cho quản trị tự chủ

- Xây dựng và duy trì hệ thống văn bản nội bộ là nhiệm vụ cốt lõi của mỗi cơ sở giáo dục trong điều kiện tự chủ, đồng thời là công cụ pháp lý bảo đảm hoạt động của trường diễn ra minh bạch, đúng luật, hiệu quả và có thể kiểm tra, đánh giá được.

- Tổ chức rà soát toàn bộ các quy chế, quy định, quy trình đã ban hành, đối chiếu với các luật hiện hành, đặc biệt là Luật Nhà giáo, các luật giáo dục đang sửa đổi để sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới phù hợp.

- Ban hành “Quy chế ban hành văn bản nội bộ” nhằm chuẩn hóa quy trình xây dựng, lấy ý kiến, thẩm định pháp lý, ban hành và công bố văn bản, đồng thời quy định rõ trách nhiệm giải trình của từng tổ chức, cá nhân có liên quan.

- Số hóa hệ thống văn bản nội bộ, tích hợp trên nền tảng quản trị số của trường, đảm bảo công khai, dễ tra cứu, thuận tiện kiểm tra và cập nhật, phù hợp với định hướng chuyển đổi số toàn ngành.

c) Triển khai hiệu quả Luật Nhà giáo và tham gia sửa các luật: Luật Giáo dục năm 2019, Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi), Luật Giáo dục đ ại học (sửa đổi) theo tư duy thực tiễn

- Chủ động xây dựng kế hoạch triển khai Luật Nhà giáo có hiệu lực từ 01/01/2026, trong đó xác định rõ các nội dung cần rà soát, điều chỉnh trong quy chế nhân sự, chế độ làm việc, đánh giá nhà giáo, bảo vệ danh dự, xử lý vi phạm.

- Gắn triển khai Luật Nhà giáo với các nhiệm vụ đổi mới quản trị nhân sự, phát triển năng lực đội ngũ, kiểm soát chất lượng hoạt động chuyên môn và quản trị tài chính, tài sản trong điều kiện tự chủ, đồng thời báo cáo khó khăn, vướng mắc kịp thời về Bộ GDĐT để tháo gỡ thống nhất.

- Tích cực góp ý, phản biện chính sách trong quá trình sửa đổi Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp, dựa trên thực tiễn triển khai cơ chế tự chủ tại đơn vị, nhằm đóng góp xây dựng một hệ thống pháp luật giáo dục thực chất, hiện đại, có tính khả thi cao.

d) Phát triển văn hóa pháp lý nội bộ, nâng cao nhận thức pháp luật trong nhà trường

- Tổ chức phổ biến pháp luật một cách thiết thực, hiệu quả, tập trung vào các văn bản pháp luật mới ban hành, đặc biệt là Luật Nhà giáo, các quy định liên quan đến quyền - nghĩa vụ - trách nhiệm của cán bộ, giảng viên, sinh viên và người lao động.

- Lồng ghép giáo dục pháp luật vào hoạt động học thuật, sinh hoạt sinh viên, giảng dạy kỹ năng nghề nghiệp và chương trình đào tạo chính khóa, góp phần hình thành ý thức pháp quyền, năng lực tuân thủ và hành vi đạo đức nghề nghiệp cho người học.

- Xây dựng môi trường học thuật và quản trị minh bạch, tôn trọng pháp luật, quyền con người và các giá trị học thuật, lấy người học làm trung tâm, người dạy làm gốc, nhà trường là hạt nhân của văn hóa pháp lý và đạo đức công vụ.

đ) Tăng cường kiểm tra nội bộ và theo dõi thi hành pháp luật

- Thiết lập và duy trì cơ chế kiểm tra nội bộ định kỳ, đột xuất theo chuyên đề, đặc biệt trong các lĩnh vực trọng yếu như tuyển sinh, đào tạo, tài chính, đầu tư, hợp tác quốc tế, quản lý tài sản công, xử lý kỷ luật, khiếu nại tố cáo.

- Tổ chức thực hiện nghiêm túc Kế hoạch theo dõi tình hình thi hành pháp luật và xử lý vi phạm hành chính theo chỉ đạo của Bộ GDĐT, tích hợp với hệ thống kiểm tra nội bộ để nâng cao hiệu quả giám sát, phòng ngừa vi phạm, kiến nghị sửa đổi quy định bất hợp lý (nếu có).

- Tăng cường trách nhiệm giải trình của các đơn vị và cá nhân trong thi hành pháp luật, thông qua cơ chế giám sát chéo, công bố công khai thông tin và tiếp nhận kiến nghị pháp lý, đảm bảo pháp luật được thực thi thống nhất, nghiêm minh và công bằng trong toàn cơ sở giáo dục.

III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Giám đốc các Sở giáo dục và đào tạo tổ chức quán triệt, triển khai hướng dẫn này đến cán bộ, giáo viên, nhân viên và người lao động chỉ đạo tổ chức pháp chế hoặc người làm công tác pháp chế căn cứ vào tình hình thực tiễn của địa phương xây dựng kế hoạch công tác pháp chế; phê duyệt kế hoạch công tác pháp chế năm học 2025 - 2026; thực hiện báo cáo kết quả công tác pháp chế năm học trước ngày 15/6/2026; thực hiện chế độ báo cáo đột xuất khi được yêu cầu.

2. Giám đốc đại học, học viện; hiệu trưởng trường đại học; hiệu trưởng trường cao đẳng, trường trung cấp tổ chức quán triệt, triển khai hướng dẫn này đến cán bộ, giảng viên, nhân viên, người học; chỉ đạo Phòng Pháp chế, tổ chức pháp chế hoặc người làm công tác pháp chế căn cứ vào tình hình thực tiễn của cơ sở xây dựng kế hoạch công tác pháp chế; phê duyệt kế hoạch công tác pháp chế năm học 2025 - 2026; thực hiện chế độ báo cáo tổng kết công tác pháp chế năm học trước ngày 30/6/2026; thực hiện chế độ báo cáo đột xuất khi được yêu cầu.

Trong quá trình triển khai nhiệm vụ năm học về công tác pháp chế, nếu có vấn đề khó khăn, vướng mắc, đề nghị các Sở giáo dục và đào tạo; các cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng, trường trung cấp phản ánh kịp thời về Bộ GDĐT (Vụ Pháp chế) để phối hợp giải quyết.

Địa chỉ liên hệ: Vụ Pháp chế - Bộ Giáo dục và Đào tạo, số 35 đường Đại Cồ Việt, TP. Hà Nội; Email: vupc@moet.gov.vn, vttthuy@moet.gov.vn; điện thoại: 0904825588.