CHỈ THỊ

VỀ TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ, BẢO VỆ TÀI NGUYÊN NƯỚC DƯỚI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẦN THƠ

Nước là nguồn tài nguyên có vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội cũng như đời sống sinh hoạt của con người. Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng được đánh giá là vùng có nguồn nước mặt dồi dào với hệ thống sông, kênh, rạch chằng chịt, tuy nhiên phần lớn nguồn nước mặt trong vùng được cung cấp từ thượng nguồn Mê Công. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng phức tạp, sự gia tăng sử dụng nước của các quốc gia thượng nguồn cùng với quá trình phát triển công nghiệp và đô thị hóa trong vùng dẫn đến nguồn nước mặt ngày càng suy giảm cả về số lượng và chất lượng, dẫn đến việc khai thác, sử dụng nước dưới đất có chiều hướng gia tăng trong thời gian gần đây, gây nguy cơ suy thoái, cạn kiệt nguồn nước dưới đất, sụt lún đất, đặc biệt có thể làm mất đi nguồn nước dự trữ cho tương lai. Trước tình hình đó, công tác quản lý và bảo vệ nước dưới đất cần được đặc biệt quan tâm.

Thời gian qua, công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước, đặc biệt là quản lý nguồn nước dưới đất luôn được lãnh đạo đảng, chính quyền địa phương quan tâm chỉ đạo thực hiện, xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên và lâu dài. Trước thời điểm sáp nhập, các địa phương đã triển khai thực hiện nhiều nhiệm vụ về điều tra, đánh giá nguồn nước dưới đất; ban hành các văn bản chỉ đạo về tăng cường công tác quản lý nước dưới đất, hạn chế khai thác nước dưới đất ở những khu vực có hệ thống cấp nước tập trung, các khu chế xuất, khu, cụm công nghiệp, các khu vực có khả năng khai thác từ nguồn nước mặt; công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tài nguyên nước được đẩy mạnh, công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tài nguyên nước được thực hiện thường xuyên, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý nguồn nước; việc chấp hành quy định pháp luật về khai thác, sử dụng tài nguyên nước của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn từng bước được thực hiện theo quy định của pháp luật và có nhiều chuyển biến tích cực, đi vào nề nếp.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phối hợp, tham mưu thực hiện chức năng quản lý nhà nước về nước dưới đất trên địa bàn thành phố vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế. Công trình khai thác nước dưới đất nhỏ lẻ, tự phát của người dân để phục vụ các hoạt động sản xuất trên địa bàn liên tục tăng lên và chưa bảo đảm tuân thủ theo quy định về đăng ký, cấp phép khai thác, dẫn đến khó kiểm soát, gây nguy cơ ảnh hưởng xấu đến nguồn nước dưới đất như hạ thấp mực nước, nhiễm bẩn, xâm nhập mặn và sụt lún đất, làm ảnh hưởng xấu tới nguồn cấp nước cho sinh hoạt. Mặt khác, tại một số khu vực trên địa bàn thành phố nguồn nước dưới đất có chất lượng không đạt quy chuẩn cho phép, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân khi sử dụng trực tiếp.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những tồn tại nêu trên do thiếu sự tập trung, phối hợp trong công tác quản lý của các ngành, các cấp; công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tài nguyên nước mang lại hiệu quả chưa cao, nhất là đối với các hộ gia đình, cá nhân khai thác cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi thủy sản. Việc khai thác, sử dụng nước dưới đất chưa tối ưu hóa được lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường do nguồn nước dưới đất mang lại.

Nhằm chấn chỉnh và tăng cường hiệu quả công tác quản lý nhà nước về nước dưới đất, tối ưu hóa lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường; khắc phục tình trạng khai thác nước dưới đất không phép, đe dọa khai thác vượt quá giới hạn cho phép, bảo đảm an ninh nguồn nước và bảo vệ sức khỏe cho người dân trên địa bàn trước tình trạng nguồn nước mặt đang chịu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và suy giảm dòng chảy từ thượng nguồn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ yêu cầu Giám đốc, Thủ trưởng các sở, ban ngành, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường và các đơn vị liên quan trong phạm vi chức năng, quyền hạn của mình tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, cụ thể như sau:

1. Các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm tổ chức, thực hiện hiệu quả và chấp hành nghiêm quy định của Luật Tài nguyên nước và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan; thực hiện tốt công tác quản lý, thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất, hành nghề khoan nước dưới đất, quan trắc, phân tích chất lượng nguồn nước trên địa bàn thành phố theo đúng quy định để đảm bảo an ninh nguồn nước.

Hoạt động thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất và hành nghề khoan nước dưới đất phải tuân thủ đúng quy định của Pháp luật. Nghiêm cấm các hành vi: Đổ chất thải, rác thải, đổ hoặc làm rò rỉ các chất độc hại, xả khí thải độc hại vào nguồn nước dưới đất; xả nước thải vào nguồn nước dưới đất; xả nước thải, đưa các chất thải vào vùng bảo hộ vệ sinh khu vực lấy nước sinh hoạt; thăm dò, khai thác, sử dụng tài nguyên nước và hành nghề khoan nước dưới đất trái phép; làm sai lệch thông tin, dữ liệu về tài nguyên nước dưới đất.

2. Kết hợp hoặc luân phiên khai thác nước mặt với khai thác nước dưới đất, nước mưa và tăng cường tuần hoàn, tái sử dụng nước nhằm tối ưu hoá việc sử dụng nguồn nước cho các mục đích sử dụng và lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường do nguồn nước mang lại.

3. Tuân thủ nguyên tắc khoanh định vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất và áp dụng biện pháp hạn chế khai thác nước dưới đất theo quy định của pháp luật. Bảo đảm yêu cầu bảo vệ nước dưới đất; đồng thời, phải bảo đảm hài hòa quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân có liên quan. Ưu tiên nguồn nước dưới đất cho việc cấp nước sinh hoạt, cấp nước phục vụ phòng, chống thiên tai và phòng cháy, chữa cháy.

4. Sở Nông nghiệp và Môi trường

a) Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, tập huấn các quy định về quản lý và bảo vệ nước dưới đất đến các tổ chức, cá nhân có liên quan và các địa phương nhằm đảm bảo thực hiện tốt các quy định về khai thác, bảo vệ nước dưới đất; ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật về khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước dưới đất.

b) Tiếp tục thực hiện hiệu quả chương trình quốc gia bảo đảm cấp nước an toàn, thực hiện tốt các phương án đảm bảo cấp nước cho sinh hoạt, đảm bảo duy trì tỷ lệ số dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt tỷ lệ sử dụng nước sạch từ công trình cấp nước tập trung theo Nghị quyết hằng năm của Hội đồng nhân dân thành phố.

c) Tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố tổ chức thực hiện kế hoạch bảo vệ nước dưới đất; lập danh mục vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất và áp dụng các biện pháp trong vùng cấm, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất theo quy định.

d) Duy trì các hoạt động mạng lưới quan trắc động thái nước dưới đất trên địa bàn thành phố, kịp thời phát hiện, báo cáo và tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố có biện pháp khắc phục đối với các khu vực có nguồn nước dưới đất bị suy thoái. Nghiên cứu, đề xuất phương án, xây dựng các công trình bổ sung nhân tạo nước dưới đất. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc chấp hành quy định về các hoạt động khoan, đào, thăm dò, khai thác nước dưới đất, quan trắc, giám sát nước dưới đất.

đ) Tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố tổ chức thẩm định hồ sơ cấp giấy phép thăm dò, khai thác nước dưới đất và hành nghề khoan nước dưới đất, đảm bảo phát huy hiệu quả khai thác, sử dụng nước dưới đất theo kế hoạch bảo vệ nước dưới đất và theo danh mục hạn chế khai thác nước dưới đất. Chủ động triển khai các giải pháp quản lý nguồn tài nguyên nước để phục vụ cho các mục đích sinh hoạt, sản xuất và kinh doanh, dịch vụ để tránh xảy ra tranh chấp nguồn nước.

e) Chủ động theo dõi diễn biến thời tiết do các cơ quan chức năng cung cấp, kịp thời cung cấp thông tin cho các đối tượng khai thác, sử dụng nguồn nước để có kế hoạch điều tiết hoạt động sản xuất đảm bảo nguồn nước trong mùa khô và chủ động thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác hại do hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn gây ra, bảo đảm đáp ứng tốt nhất nhu cầu nước sinh hoạt và sản xuất.

5. Sở Xây dựng

a) Chủ trì, phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Công Thương, Ủy ban nhân dân xã, phường và đơn vị có liên quan hướng dẫn xây dựng phương án khai thác, sử dụng nguồn nước dự phòng cấp cho sinh hoạt đô thị trong trường hợp xảy ra sự cố ô nhiễm nguồn nước, hạn hán, thiếu nước trên địa bàn và kế hoạch cấp nước an toàn khu vực đô thị.

b) Chủ trì, phối hợp với các đơn vị cấp nước thuộc phạm vi quản lý xây dựng phương án, lộ trình thay thế hoặc khai thác luân phiên giữa nguồn nước mặt và nguồn nước dưới đất đối với các công trình hiện đang khai thác nước dưới đất phục vụ cấp nước sinh hoạt, bảo đảm cung cấp đầy đủ nguồn nước sạch cho người dân sử dụng, đồng thời hạn chế tối đa khai thác từ nguồn nước dưới đất.

c) Chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành và Ủy ban nhân dân cấp xã để triển khai, đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt tại các đô thị trên địa bàn thành phố để đảm bảo nước thải sinh hoạt đô thị được xử lý đạt quy chuẩn quy định, góp phần bảo vệ và nâng cao chất lượng nguồn nước.

6. Sở Y tế

a) Thường xuyên kiểm tra chất lượng nước cấp cho mục đích sinh hoạt đối với các đơn vị kinh doanh nước sạch trên địa bàn; nếu chất lượng nước không đạt tiêu chuẩn, phải hướng dẫn, yêu cầu các đơn vị có biện pháp khắc phục kịp thời và xử lý nghiêm những trường hợp cố tình vi phạm.

b) Tiếp tục chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng, hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật địa phương về chất lượng nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt trên địa bàn thành phố, trình Ủy ban nhân dân thành phố ban hành theo quy định.

7. Báo và Phát thanh, Truyền hình thành phố

a) Chủ động chỉ đạo, định hướng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thông tin kịp thời, thường xuyên về tình hình tài nguyên nước, các giải pháp tiết kiệm nước và trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo vệ nguồn nước theo quy định tại Luật Tài nguyên nước năm 2023.

b) Thực hiện đưa tin kịp thời, khuyến khích sử dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước trong nông nghiệp, nhất là trong canh tác lúa và nuôi trồng thủy sản, chuyển đổi cây trồng phù hợp với điều kiện nguồn nước; xây dựng và triển khai các mô hình khai thác, sử dụng nguồn nước bền vững, ưu tiên các giải pháp tái sử dụng và trữ nước.

8. Giám đốc Sở, Thủ trưởng cơ quan, ban, ngành

a) Phối hợp Sở Nông nghiệp và Môi trường và Ủy ban nhân dân xã, phường tuyên truyền, phổ biến quy định của pháp luật về tài nguyên nước; hướng dẫn, đôn đốc các tổ chức, cá nhân có khai thác tài nguyên nước tuân thủ nghiêm quy định về đăng ký, cấp phép khai thác tài nguyên nước; tối ưu hoá việc sử dụng nguồn nước cho các mục đích sử dụng và lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường do nguồn nước mang lại.

b) Giao Thanh tra thành phố tổ chức thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về tài nguyên nước theo định kỳ hoặc đột xuất đối với các tổ chức thực hiện khai thác, sử dụng tài nguyên nước cho nuôi trồng thủy sản, sản xuất công nghiệp, kinh doanh, dịch vụ và các mục đích khác theo quy định của Luật Tài nguyên nước (trong đó, chú trọng các cơ sở chăn nuôi có diện tích vùng nuôi và lưu lượng khai thác lớn; các trường hợp công trình khai thác thuộc trường hợp phải có giấy phép theo quy định nhưng khai thác không có giấy phép). Qua kết quả thanh tra, tùy mức độ sai phạm (nếu có), kiến nghị xử lý theo quy định pháp luật.

c) Giao Công an thành phố kịp thời phát hiện và xử lý các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên nước;

d) Giao Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp Cần Thơ chỉ đạo các đơn vị kinh doanh hạ tầng khu chế xuất, khu, cụm công nghiệp có trách nhiệm:

- Đối với các khu, cụm công nghiệp đã được cung cấp nước tập trung lấy từ nguồn nước mặt, tiếp tục duy trì hoạt động cấp nước phục vụ cho hoạt động của khu chế xuất, khu, cụm công nghiệp đảm bảo liên tục; xây dựng giải pháp sử dụng nước tuần hoàn, tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên nước.

- Đối với các khu chế xuất, khu, cụm công nghiệp chưa có mạng lưới cấp nước sạch tập trung hoặc đã có mạng lưới cấp nước tập trung nhưng đang khai thác, sử dụng nước dưới đất, khẩn trương xây dựng giải pháp sử dụng nước tuần hoàn, tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên nước. Có giải pháp ưu tiên, thay thế sử dụng nguồn nước dưới đất bằng nguồn nước mặt để cung cấp nước sạch cho hoạt động của khu chế xuất, khu, cụm công nghiệp nhằm bảo vệ nước dưới đất, hạn chế các nguy cơ gây hạ thấp mực nước, xâm nhập mặn, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước, sụt, lún đất.

- Vận động các doanh nghiệp thuộc khu vực quản lý thực hiện các giải pháp sản xuất tiết kiệm nước, ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm giảm thất thoát, lãng phí nước; đồng thời, khuyến khích các dự án đầu tư vào sản xuất, kinh doanh có giải pháp sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước theo quy định tại Điều 59 Luật Tài nguyên nước năm 2023.

9. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố

Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên, các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ nước dưới đất. Tuyên truyền, vận động tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, hợp lý; chấp hành nghiêm các quy định về kê khai, đăng ký, cấp phép khai thác, sử dụng nước dưới đất. Tăng cường công tác giám sát, phản biện đối với công tác quản lý, bảo tài nguyên nước.

10. Ủy ban nhân dân xã, phường

a) Đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền về tài nguyên nước, đặc biệt là nước dưới đất nhằm nâng cao nhận thức về bảo vệ tài nguyên nước, khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả.

b) Thực hiện rà soát, thống kê tất cả các công trình khai thác nước dưới đất trên địa bàn, hoàn thành trước ngày 31/12/2025 và tổng hợp báo cáo về Sở Nông nghiệp và Môi trường. Thực hiện kê khai, đăng ký khai thác nước dưới đất theo đúng quy định; đồng thời có văn bản đôn đốc, nhắc nhở các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tài nguyên nước thuộc trường hợp phải có giấy phép để thực hiện lập hồ sơ đề nghị cấp giấy phép theo đúng quy định của pháp luật về tài nguyên nước.

c) Thực hiện các biện pháp bảo vệ tài nguyên nước theo thẩm quyền; phối hợp với cơ quan, tổ chức quản lý trạm, công trình quan trắc, đo đạc, giám sát tài nguyên nước, công trình thăm dò, khai thác nước, xả nước thải vào nguồn nước để bảo vệ các công trình này.

d) Tăng cường kiểm tra, giám sát việc chấp hành quy định về các hoạt động khoan, đào, thăm dò, khai thác nước dưới đất, quan trắc, giám sát tài nguyên nước dưới đất, hành nghề khoan nước dưới đất trái phép trên địa bàn và có biện pháp xử lý phù hợp theo quy định.

11. Các đơn vị cấp nước sạch trên địa bàn thành phố có trách nhiệm

a) Tiếp tục đầu tư, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, mở rộng và nâng cấp mạng lưới cấp nước nhằm đảm bảo đạt tỷ lệ sử dụng nước từ công trình cấp nước theo Nghị quyết hằng năm của Hội đồng nhân dân thành phố.

Đối với các công trình xây mới, ưu tiên việc khai thác, sử dụng nguồn nước mặt; đối với các công trình đang hoạt động đẩy nhanh lộ trình khai thác nguồn nước mặt thay thế nguồn nước dưới đất hoặc kết hợp khai thác hợp lý giữa nguồn nước mặt và nguồn nước dưới để sản xuất, cung cấp nước sạch tập trung nhằm góp phần bảo vệ nước dưới đất, hạn chế nguy cơ gây suy thoái, ô nhiễm, cạn kiệt nguồn nước dưới đất.

b) Phối hợp, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu đấu nối nước sạch thuộc mạng lưới cấp nước sạch tập trung do đơn vị xây dựng, quản lý và vận hành để phục vụ sinh hoạt và các hoạt động sản xuất.

12. Các tổ chức, cá nhân và hộ gia đình khai thác sử dụng tài nguyên nước dưới đất trên địa bàn có trách nhiệm

a) Thực hiện các quy định về khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất và nghĩa vụ trong khai thác, sử dụng tài nguyên nước dưới đất; chấp hành nghiêm quy định về kê khai, đăng ký, cấp phép khai thác tài nguyên nước.

b) Khuyến khích sử dụng nước từ hệ thống cấp nước tập trung hoặc từ nguồn nước mặt cho sinh hoạt và sản xuất nhằm hạn chế khai thác từ nguồn nước dưới đất hoặc kết hợp luân phiên sử dụng nước sạch khi được cung cấp với khai thác nước dưới đất, nước mưa và tuần hoàn, tái sử dụng nước nhằm tối ưu hoá việc sử dụng nguồn nước cho các mục đích sử dụng và lợi ích về kinh tế - xã hội, môi trường do nguồn nước mang lại.

c) Hạn chế khoan, đào mới các giếng khai thác nước dưới đất để phục vụ cho mục đích sinh hoạt tại những khu vực đã có nguồn nước sạch đảm bảo về chất lượng và số lượng.

d) Khuyến khích tổ chức, cá nhân xây dựng, áp dụng tiêu chuẩn, nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến để quản lý, bảo vệ, phục hồi, phát triển nguồn nước; khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước; thu gom, sử dụng nước mưa, bổ sung nhân tạo nước dưới đất; phục hồi nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm; phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra.

Trên đây là Chỉ thị về tăng cường công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên nước dưới đất trên địa bàn thành phố Cần Thơ, yêu cầu Giám đốc sở, Thủ trưởng cơ quan, ban, ngành thành phố, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường và các tổ chức, cá nhân có liên quan có trách nhiệm tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị này. Trong quá trình thực hiện có phát sinh khó khăn, vướng mắc thì kịp thời phản ánh về Sở Nông nghiệp và Môi trường để tổng hợp, báo cáo Ủy ban nhân dân thành phố xem xét, giải quyết./.