tuyên ngôn độc lập của nước việt nam dân chủ cộng hòa 02.9.1945

"tuyên ngôn độc lập của nước việt nam dân chủ cộng hòa 02.9.1945" được hiểu như sau:

Văn kiện công bố với toàn thể quốc dân Việt Nam, với nhân dân và các quốc gia trên thế giới về sự ra đời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, do Hồ Chí Minh, Chủ tịch Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà đọc tại cuộc mít tinh quần chúng gần một triệu người tham dự chiều ngày 2.9.1945 tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội.Tuyên ngôn độc lập Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh soạn thảo, được tập thể Chính phủ lâm thời thông qua và cùng ký tên trong cuộc họp Hội đồng Chính phủ trước ngày 2.9.Trong phần mở đầu, Tuyên ngôn độc lập khẳng định một nguyên lí có ý nghĩa của thời đại mới - thời đại tất cả các dân tộc bị chế độ thuộc địa - thực dân đày đọa vùng lên đòi quyền sống: “Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do", đồng thời “Tuyên ngôn...” lại khẳng định nguyên lí: Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi theo tinh thần của Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1789, vì “đó là những lẽ phải không ai chối cãi được".Từ những cơ sở nguyên lý mang đậm tính nhân văn, nhân bản cao cả đó, Tuyên ngôn độc lập Việt Nam lên án mạnh mẽ bọn thực dân Pháp đã lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng để áp bức đồng bào ta. Chúng tuyệt đối không cho dân ta một chút tự do, dàn chủ nào.Bản Tuyên ngôn đã mạnh mẽ lên án bọn thực dân thi hành những pháp luật dã man, lập ra nhà tù nhiều hơn trường học, ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân, bóc lột dân ta đến tận xương tuỷ, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác tiêu điều. Chúng nhận mình là người bảo hộ nhưng đã hai lần bán nước ta cho phát xít Nhật, làm cho dân ta chịu hai tầng xiềng xích, dân ta càng cực khổ, nghèo nàn, kết quả là hơn 2 triệu đồng bào ta bị chết đói. Đây là một hành vi, một loại tội mang tính diệt chủng.Trước ngày 9.3, khi thực dân Pháp bị phát xít Nhật lật đổ, Việt Minh đã kêu gọi người Pháp liên minh để chống Nhật, nhưng chúng không những không đáp ứng, lại thẳng tay khủng bố Việt Minh, thậm chí đến khi thua chạy, chúng lại nhẫn tâm giết nốt số đông tù chính trị mà chúng giam giữ.Tuyên ngôn chỉ rõ, là từ mùa Thu năm 1940, Việt Nam đã thành thuộc địa của Nhật. Khi Nhật đầu hàng đồng minh thì nhân dân cả nước ta đã nổi dậy đánh đổ xiềng xích thực dân, đánh đổ chế độ quân chủ giành chính quyền lập nên nước Việt Nam dân chủ cộng hoà.Với tư cách là người làm chủ nước nhà, nhân dân Việt Nam mà người đại diện chân chính là Chính phủ lâm thời, tuyên bố thoát ly hẳn quan hệ thực dân với Pháp, xóa bỏ hết những hiệp ước mà Pháp đã ký về nước Việt Nam. xoá bỏ tất cả mọi đặc quyền của Pháp trên đất nước Việt Nam.Đứng vững trên lập trường dân tộc tự quyết, quyền sống trong độc lập, tự do của một dân tộc gần 100 năm đã đấu tranh chống ách thống trị của thực dân Pháp và đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít, nhân dân Việt Nam tin chắc rằng, các nước Đồng minh đã công nhận quyền dân tộc tự quyết, quyết không thể không công nhận độc lập của dân Việt Nam và trịnh trọng tuyên bố với thế giới: Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thật đã trở thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và tài sản để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy.Tuyên ngôn độc lập 2.9 chỉ gốm hơn 1000 từ đã thể hiện một cách thật sống động, súc tích tất cả những gì là cơ bản nhất cần được đề cập trong một bản Tuyên ngôn độc lập: đó là đanh thép kết tội 100 năm thống trị tàn bạo của chế độ thực dân, là cuộc đấu tranh ngoan cường, quyết liệt của dân tộc Việt Nam trong suốt thời gian đó thể hiện phẩm chất, bản lĩnh của dân tộc Việt Nam xứng đáng được hưởng độc lập, tự do và cả quyết tâm sắt đá bảo vệ độc lập, tự do vừa giành được, và điều cũng rất cơ bản - điều cơ bản có tính thời đại: như chỉ ra cho các dân tộc trên thế giới cùng thấy, tất cả các dân tộc sinh ra đều bình đẳng; các dân tộc và mọi người đều có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do. Với nội dung đó, Tuyên ngôn độc lập Việt Nam không những chỉ thực hiện được quyền của dân tộc Việt Nam mà chính cũng đã nói đến quyền thiêng liêng của tất cả các dân tộc sống trong độc lập, tự do và quyền đấu tranh của tất cả các dân tộc lúc bấy giờ đang rên xiết dưới ách thống trị thực dân đứng lên giành quyền cơ bản để sống độc lập, tự do.Với tinh thần đó, Tuyên ngôn độc lập Việt Nam cũng là lời tuyên ngôn của tất cả các dân tộc, là lời kêu gọi thống thiết gửi đến tất cả các dân tộc đang sống dưới ách thống trị thực dân đứng lên giành tự do “lấy sức ta mà giải phóng cho ta". Đó là quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm của tất cả các dân tộc.Tuyên ngôn độc lập Hồ Chí Minh thực sự là một áng thiên cổ hùng văn có một giá trị văn hóa tinh thần cao cả, đó cũng chính là “một đạo luật mới của nhân dân thế giới khẳng định quyền tự do, độc lập, bất khả xâm phạm của các dân tộc bị áp bức" (Lời của ông Giám đốc Trường đại học Băng Đung phát biểu trong dịp nhà trường tổ chức lễ trao bằng tiến sĩ Luật danh dự cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi người thăm Indonesia năm 1959).