quyền lực xã hội
"quyền lực xã hội" được hiểu như sau:
Khả năng, năng lực chi phối và điều khiển xã hội.Quyền lực xã hội tồn tại ở khắp mọi nơi, trong tất cả các tập thể có tính cộng đồng của con người: trong các bộ lạc, thị tộc của xã hội nguyên thỦy; trong gia đình, tôn giáo, đoàn thể; tại một công ty, một xí nghiệp; trong một cuộc vui chơi tập thể... Sự tồn tại của các cộng đồng người làm phát sinh nhu cầu điều hòa, phối hợp, đưa các hành vi riêng lẻ, cá biệt của cộng đồng phục tùng một ý chí có tính chỉ huy, điều hành; chỉ bằng cách đó mới xác lập được trật tự, đưa lại sự an ninh cho từng cá nhân cũng như của toàn thể cộng đồng.Hồ Chí Minh trong tác phẩm “Đạo đức cách mạng” đã đặc biệt lưu ý đến đặc trưng này của đời sống con người làm phát sinh nhu cầu về quyền lực xã hội trong quản lý, điều hành các hoạt động cộng đồng: Từ lúc đầu, loài người đã phải đấu tranh đối với giới tự nhiên để sống còn, như chống thú dữ, chống mưa nắng... Muốn thắng lợi, thì mỗi người phải dựa vào lực lượng của số đông người, tức là của tập thể, của xã hội. Riêng lẻ từng cá nhân thì nhất định không thắng nổi tự nhiên, không sống còn được... Quyền lực xã hội cũng đặc biệt cần thiết trong tổ chức nền sản xuất xã hội. Như vậy, quyền lực xã hội đã ra đời, tồn tại với tính cách là một nhu cầu khách quan, có vai trò của một chức năng xã hội, một thuộc tính không thể thiếu được của cuộc sống cộng đồng, dù nhỏ hay lớn. Tùy thuộc vào nhu cầu tổ chức, quản lý mà tính chất của quyền lực xã hội có những biểu hiện khác nhau: trong một đoàn thể, một chính đảng, tính chất của quyền lực xã hội khác với quyền lực xã hội trong một gia đình, một dòng họ, một hội đoàn theo nghề nghiệp. Tùy thuộc vào thành phần dân cư của cộng đồng - thuần nhất hay đa dạng, đối lập nhau về quyền lợi mà tính chất của quyền lực xã hội lại khác: trong một chính đảng gồm những người cùng chí hướng, tự nguyện gia nhập phấn đấu vì một lý tưởng khác với tính chất của quyền lực xã hội tồn tại trong một quốc gia với những tầng lớp dân cư khác nhau về vị trí xã hội, đối lập nhau về lợi ích... Một yếu tố khác có tính chất cũng rất cơ bản là phương thức thiết lập quyền lực xã hội: trên cơ sở một sự tự nguyện, tự giác chấp nhận hay bằng phương thức áp đặt, cưỡng chế, bạo lực... Từ đó, quyền lực xã hội được hình thành trên cơ sở các quy tắc đạo đức, phong tục, tập quán, nghi lễ tôn giáo và sự thừa nhận quyền uy của người đứng đầu.Quyền lực xã hội bao gồm rất nhiều loại hình: quyền lực nhà nước, quyền lực của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các tập hợp quần chúng, quyền lực của cộng đồng dân cư, của các tổ chức tôn giáo, của dư luận xã hội. Trong nhà nước xã hội chủ nghĩa, quyền lực nhà nước và quyền lực xã hội luôn luôn thống nhất với nhau.