phân quyền

"phân quyền" được hiểu như sau:

(Chế độ quản lý hành chính) phân cho một tập thể hay một đơn vị hành chính - lãnh thổ tự quản lý, có tư cách pháp nhân, có những quyền hạn và những nguồn lực nhất định, dưới sự kiểm tra của Nhà nước.Có ba kiểu phân quyền: 1) Phân quyền theo lãnh thổ với việc pháp luật quy định vị trí pháp lý của các cấp chính quyền địa phương do vậy được chủ động quyết định kế hoạch và ngân sách, có các quyền hạn được trung ương phân cấp về quản lý các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, giáo dục, xã hội, quản lý công chức, chịu trách nhiệm về trật tự, an toàn xã hội và về đời sống nhân dân trên lãnh thổ. Chính quyền địa phương phải tôn trọng pháp luật nhà nước, các quyết định của Chính phủ và các bộ trưởng; 2) Phân quyền theo ngành (theo chức năng), pháp luật quy định vị trí pháp lý của các bộ và Bộ trưởng, các quyền hạn được Chính phủ phân cấp, chế độ quản lý của bộ trưởng đối với hoạt động của toàn ngành hay lĩnh vực trong phạm vi cả nước; 3) Phân quyền kỹ thuật, công sở được giao quyền quyết định những vấn đề có tính chất chuyên môn, kỹ thuật như các vấn đề nghiệp vụ chuyên môn, các quy phạm kỹ thuật, các tiêu chuẩn sản phẩm nhà nước do Chính phủ ban hành (hoặc giao cho một số bộ quản lý tổng hợp ban hành), các quy phạm kỹ thuật, tiêu chuẩn sản phẩm ngành giao cho các bộ trưởng ban hành, các quy tắc kỹ thuật do bộ trưởng giao cho các cơ quan quản lý cấp dưới ban hành.Phân quyền còn được hiểu là cơ sở của một học thuyết về tổ chức nhà nước đó là Thuyết phân lập các quyền do Lôckơ, nhà triết gia người Anh thế kỷ XVII nêu ra và được Môngtexkiơ, nhà xã hội học người Pháp thế kỷ XVIII phát triển thêm. Từ luận đề người có quyền thì có xu hướng lạm quyền, muốn bảo vệ quyền tự do dân chủ của công dân, chống lạm quyền thì phải sắp xếp quyền lực sao cho “quyền lực ngăn cản quyền lực". Từ đó, loại trừ khả năng chuyên quyền, độc đoán, bảo đảm các quyền và tự do của công dân, thực thi quyền làm chủ của nhân dân, chủ trương các quyền lực nhà nước không tập trung vào một cơ quan duy nhất mà phải giao cho nhiều cơ quan, hay ít nhất là các cơ quan khác nhau, với những chức năng riêng biệt, độc lập, ức chế, kiểm tra, đối trọng lẫn nhau. Quyền lực được phân chia chủ yếu thành ba quyền cho ba cơ quan là lập pháp, hành pháp và tư pháp.Về mặt khoa học, chủ nghĩa Mác coi sự phân quyền là sự phân công lao động bình thường trong nội bộ bộ máy nhà nước và nguyên tắc phân quyền được thực hiện dưới những hình thức tổ chức nhà nước khác nhau như phân lập cứng nhắc (chế độ tổng thống); phân lập mềm dẻo (chế độ nghị viện), hỗn hợp, không phân chia (chế độ nghị hội).Ở Việt Nam, Nhà nước được tổ chức theo nguyên tắc quyền lực nhà nước thống nhất, có phân công rành mạch giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp.