phạm vi điều chỉnh của pháp luật

"phạm vi điều chỉnh của pháp luật" được hiểu như sau:

Giới hạn của sự điều chỉnh các quan hệ xã hội của pháp luật.Nếu xét theo nghĩa trực tiếp, pháp luật được ban hành là để điều chỉnh các quan hệ xã hội xuất hiện trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội trong một quốc gia như dân sự, lao động, tài chính, đất đai, hôn nhân và gia đình, sở hữu trí tuệ... khi đó phạm vi điều chỉnh của pháp luật là tổng hợp phạm vi điều chỉnh của tất cả các ngành luật riêng lẻ. Tuy nhiên, các ngành luật điều chỉnh các nhóm quan hệ xã hội trên từng lĩnh vực của đời sống xã hội không tồn tại một cách tách biệt với sự chia cắt bởi các đường ranh giới riêng biệt mà có khi giao thoa, xen kẽ, có khi trùng nhau, bao trùm lên nhau. Pháp luật nói chung của một quốc gia để điều chỉnh các quan hệ xã hội nói chung. Hệ thống pháp luật của một nước hợp lại từ nhiều ngành luật với tính chất, nội dung, phương pháp điều chỉnh khác nhau tương thích với các nhóm quan hệ xã hội có nội dung, tính chất khác nhau thuộc các lĩnh vực khác nhau của đời sống một đất nước.Đồng thời, vấn đề phạm vi điều chỉnh của pháp luật đòi hỏi phải tính đến yếu tố không gian, thời gian có hiệu lực của đạo luật. Pháp luật một nước là sự hiện thân của chủ quyền quốc gia có quan hệ khăng khít với phạm trù lãnh thổ quốc gia nhưng vẫn có những đặc thù riêng như pháp luật về hải quan vẫn có thể được vận dụng, thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội có liên quan đến lĩnh vực hải quan ở khu vực đặc khu kinh tế hoặc thềm lục địa... tức là có thể vận dụng vượt ra ngoài lãnh thổ quốc gia. Một số ngành luật khác xét về mặt không gian, cũng có những đặc thù cụ thể, tương ứng. Xét về mặt thời gian, phạm vi điều chỉnh của pháp luật cũng có những đặc thù như pháp luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày được Chủ tịch nước ký lệnh công bố. Nói chung, không có hiệu lực ngược về trước, nhưng trong những trường hợp thật cần thiết, văn bản quy phạm pháp luật mới được quy định có hiệu lực ngược về trước (hiệu lực hồi tố)...