phạm tội chưa đạt

"phạm tội chưa đạt" được hiểu như sau:

(Chủ thể) đã cố ý thực hiện tội phạm nhưng vì nguyên nhân khách quan hành vi đã thực hiện chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu khách quan của cấu thành tội phạm.Phạm tội chưa đạt là một trong ba loại trường hợp phạm tội của tội phạm cố ý (chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt và tội phạm hoàn thành - trường hợp phạm tội bình thường). Trường hợp phạm tội chưa đạt có những dấu hiệu khác với chuẩn bị phạm tội và trường hợp tội phạm hoàn thành. Điều này đòi hỏi luật hình sự phải có quy định cụ thể về dấu hiệu cũng như vấn đề trách nhiệm hình sự của phạm tội chưa đạt. Luật hình sự Việt Nam luôn xác định trường hợp phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự nhưng được giảm nhẹ hơn so với trường hợp phạm tội bình thường (tội phạm hoàn thành). Tuy nhiên, các dấu hiệu của phạm tội chưa đạt cũng như vấn đề trách nhiệm hình sự của phạm tội chưa đạt chỉ được chính thức quy định trong luật từ khi có Bộ luật hình sự năm 1985. Trong Bộ luật hình sự năm 1999, các dấu hiệu của phạm tội chưa đạt cũng như vấn đề trách nhiệm hình sự của phạm tội chưa đạt được tiếp tục quy định và riêng vấn đề trách nhiệm hình sự của phạm tội chưa đạt được quy định rõ ràng, cụ thể hơn.Theo Bộ luật hình sự năm 1999, phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng chưa thực hiện được đến cùng vì nguyên nhân khách quan. Theo đó, phạm tội chưa đạt có ba dấu hiệu: 1) Người phạm tội đã thực hiện tội phạm; 2) Người phạm tội phải dừng lại khi hành vi phạm tội chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu khách quan của cấu thành tội phạm; 3) Việc người phạm tội phải dừng lại là vì nguyên nhân khách quan.Được coi là đã thực hiện tội phạm khi người phạm tội đã thực hiện hành vi được mô tả trong mặt khách quan của cấu thành tội phạm như hành vi đâm, hành vi bắn hoặc đã thực hiện được hành vi đi liền trước hành vi này như hành vi nhặt dao để đâm, hành vi giương súng để bắn...Trường hợp hành vi phạm tội chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu khách quan của cấu thành tội phạm có thể là: 1) Chưa gây ra hậu quả của tội phạm (ở các tội có cấu thành tội phạm vật chất). Ví dụ: Chưa gây ra hậu quả chết người ở tội giết người; 2) Chưa thực hiện hết các hành vi thuộc dấu hiệu hành vi khách quan của cấu thành tội phạm (ở các tội mà dấu hiệu hành vi khách quan bao gồm nhiều hành vi khác nhau). Ví dụ: Người phạm tội hiếp dâm mới thực hiện được hành vi dùng vũ lực mà chưa thực hiện được hành vi giao cấu; 3) Chưa thực hiện được hành vi khách quan của cấu thành tội phạm mà mới  chỉ thực hiện được hành vi đi liền trước. Ví dụ: Người phạm tội mới giương súng để bắn mà chưa kịp bóp cò thì đã bị bắt giữ.Việc người phạm tội phải dừng lại như trên hoàn toàn vì nguyên nhân khách quan. Ý muốn chủ quan của người phạm tội trong trường hợp này vẫn mong muốn thực hiện tội phạm đến cùng. Chính vì vậy, luật hình sự Việt Nam quy định mọi trường hợp phạm tội chưa đạt đều phải chịu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, mức độ trách nhiệm được giảm nhẹ so với trường hợp tội phạm hoàn thành.Phạm tội chưa đạt có thể được phân thành phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành và phạm tội chưa đạt đã hoàn thành cũng như được phân thành phạm tội chưa đạt vô hiệu và các trường hợp phạm tội chưa đạt khác.Phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành là phạm tội chưa đạt (ở các tội có cấu thành tội phạm vật chất) trong đó người phạm tội chưa thực hiện được hết các hành vi khách quan cho là cần thiết để gây ra hậu quả của tội phạm. Ví dụ: định đâm nhiều nhát để cho nạn nhân chết nhưng mới đâm được một nhát vào tay nạn nhân thì đã bị bắt giữ và kết quả nạn nhân không chết. Đây là trường hợp chưa hoàn thành hành vi và cũng chưa đạt hậu quả. Khác với trường hợp này là trường hợp phạm tội chưa đạt đã hoàn thành.Phạm tội chưa đạt đã hoàn thành là phạm tội chưa đạt (ở các tội có cấu thành tội phạm vật chất) trong đó người phạm tội đã thực hiện được hết các hành vi khách quan cho là cần thiết để gây ra hậu quả của tội phạm nhưng hậu quả đó không xảy ra vì nguyên nhân khách quan. Ví dụ: đã đặt mìn vào thiết bị cần phá hủy và đã khởi động bộ phận hẹn giờ nổ nhưng do bộ phận hẹn giờ hoạt động giữa chừng thì bị hỏng nên mìn không nổ. Đây là trường hợp đã hoàn thành hành vi nhưng chưa đạt hậu quả. Khác với trường hợp này là trường hợp phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành. Phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành và phạm tội chưa đạt đã hoàn thành là hai trường hợp phạm tội chưa đạt ở các tội có cấu thành tội phạm vật chất. Sự khác nhau của hai trường hợp này ở chỗ người phạm tội đã thực hiện hết hay chưa thực hiện hết những hành vi mà họ cho là cần thiết để có thể gây ra hậu quả của tội phạm.Phạm tội chưa đạt vô hiệu là phạm tội chưa đạt mà nguyên nhân chưa đạt là do người phạm tội nhầm khách thể hoặc do công cụ, phương tiện không có tác dụng. Ví dụ: đưa hối lộ nhầm cho kẻ lừa đảo; giết người nhưng súng bắn không nổ; đầu độc nhưng dùng phải thuốc ngủ giả hoặc đâm nhầm vào người đã chết... Phạm tội chưa đạt vô hiệu là một loại trường hợp phạm tội chưa đạt. Do vậy, trách nhiệm hình sự trong trường hợp này được giải quyết như các trường hợp phạm tội chưa đạt khác.Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, phạm tội chưa đạt được quy định tại Điều 15 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015: “Phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội.Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt.”.