Hệ thống pháp luật

ngay tình

"ngay tình" được hiểu như sau:

Lòng ngay thẳng, thật thà, tình thế rõ ràng.Thuật ngữ “ngay tình" được sử dụng trong Bộ luật dân sự Việt Nam năm 1995, tại Điều 195 quy định về trường hợp chiếm hữu tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình. Bộ luật dân sự Việt Nam năm 2005, được Quốc hội Khóa XI, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 14.6.2005, tiếp tục sử dụng thuật ngữ này trong trường hợp đã nêu.Việc chiếm hữu tài sản không phù hợp với quy định của Bộ luật dân sự, tức là trường hợp người chiếm hữu không phải là chủ sở hữu tài sản; không phải là người được chủ sở hữu Ủy quyền quản lý tài sản; không phải là người được chuyển giao quyền chiếm hữu thông qua giao dịch dân sự phù hợp với ý chí của chủ sở hữu và cũng không phải là người phát hiện ra tài sản vô chủ hoặc bị đánh rơi, bỏ quên, bị chôn giấu, bị chìm đắm phù hợp với các điều kiện do pháp luật quy định, thì đó là việc chiếm hữu không có căn cứ pháp luật. Trong trường hợp có sự chiếm hữu không có căn cứ pháp luật thì đòi hỏi hành vi chiếm hữu ấy phải bị xử lý bằng quy định pháp luật cụ thể. Tuy nhiên, trong những trường hợp này, Bộ luật dân sự gián tiếp có sự phân biệt trường hợp chiếm hữu tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình với trường hợp việc chiếm hữu vừa không có căn cứ pháp luật vừa không ngay tình.Người chiếm hữu tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, tức là người đó chiếm hữu tài sản mà không biết và không thể biết việc đó là không có căn cứ pháp luật, khác với trường hợp không ngay tình là biết việc chiếm hữu đó là không có căn cứ pháp luật mà vẫn chiếm hữu như trường hợp người mua phải của gian mà không biết và không thể biết đó là của gian khác với trường hợp biết là của gian mà vẫn cố mua.Cần phân biệt ngay tình và không ngay tình vì điều đó đưa lại những hậu quả pháp lý khác hẳn nhau: nếu việc chiếm hữu tài sản không có căn cứ pháp luật mà lại không ngay tình, thì việc chiếm hữu đó không được bảo vệ, giao dịch dân sự mà người chiếm hữu không ngay tình thực hiện đưa đến sự chiếm hữu đó là vô hiệu và theo Bộ luật dân sự năm 2005 thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên từ thời điểm xác lập, các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận và ngược lại. Đối với trường hợp ngay tình, thì giao dịch của người đó vẫn có hiệu lực; nếu tài sản giao dịch bị tịch thu sung công quỹ nhà nước hoặc trả lại cho người có quyền nhận tài sản thì người đó có quyền yêu cầu người cùng mình xác lập giao dịch bồi thường cho mình thiệt hại xảy ra.