hòa ước nhâm tuất 1862
"hòa ước nhâm tuất 1862" được hiểu như sau:
Văn kiện được ký kết giữa triều đình Huế với Pháp và Tây Ban Nha ngày 05.6.1862, có tên gọi là "Hòa ước hòa bình và hữu nghị”, gọi tắt theo năm âm lịch là “Hòa ước Nhâm Tuất”, được ký tại Sài Gòn dưới đời vua Tự Đức năm thứ 15.Sau khi đánh chiếm được hai tỉnh Định Tường (14.8.1864) và Vĩnh Long (22.3.1862), Bôna (Bonard), thiếu tướng hải quân, Tổng chỉ huy liên quân Pháp - Tây Ban Nha phái trung tá hải quân Ximông dẫn thuyền chiến tiến vào cửa Thuận An hoạt động gây sức ép buộc triều đình Huế giảng hòa. Sau một số buổi thương lượng với đại diện Huế, Ximông trở về Sài Gòn báo cáo. Ít lâu sau, Xi Mông trở lại Thuận An mang theo tối hậu thư buộc triều đình Huế phái ngay xứ thần có đầy đủ thẩm quyền vào Sài Gòn bàn lập hiệp ước. Phái đoàn của triều đình Huế là Thượng thư Phan Thanh Giản làm Chánh sứ và Lâm Duy Hiệp làm Phó sứ. Đoàn của Pháp - Tây Ban Nha do Bona dẫn đầu.Hòa ước gồm 12 điều khoản, nội dung chủ yếu là 3 tỉnh miền Đông là Gia Định, Định Tường, Biên Hòa và đảo Côn Lôn hoàn toàn thuộc chủ quyền của Pháp; các loại thương thuyền và chiến thuyền của Pháp có quyền tự do vận chuyển trên sông cửu Long và các chi nhánh của sông này; triều đình Huế không được cắt đất giải hòa với bất cứ nước nào nếu chưa được nước Pháp đồng ý. Triều đình Huế bị buộc phải chấp thuận việc mở 3 cửa biển Đà Nẵng, Ba Lạt, Quảng Văn cho thương nhân Pháp và Tây Ban Nha sang tự do buôn bán (Điều 5).Pháp và Tây Ban Nha buộc triều đình Huế phải bồi thường chiến phí. Tổng số tiền phải bồi thường là 4 triệu đôla, trả trong 10 năm. Việt Nam không dùng đô la nên quy đổi một đô la bằng 0,72 lạng bạc, trả trong 4 năm. Như vậy, mỗi năm triều đình Huế phải trả 288.000 lạng bạc (Điều 8). Theo yêu cầu của phía Pháp, triều đình huế phải nhận trách nhiệm truy lùng và bắt giữ và giao cho phía Pháp tất cả những ai có hành động chống đối chính quyền Pháp mà ẩn náu trong vùng thuộc triều đình Huế cai quản (Điều 9).Thực dân Pháp ra điều kiện sẽ trả lại tỉnh thành Vĩnh Long cho triều đình Huế khi chấm dứt được các cuộc khởi nghĩa chống đối Pháp ở các tỉnh Gia Định, Định Tường và phải gọi tất cả các thủ lĩnh nghĩa quân trở về, tuyệt đối không còn bóng dáng một ai ở hai tỉnh đó nữa (Điều 11).