Hệ thống pháp luật

giai đoạn thực hiện tội phạm

"giai đoạn thực hiện tội phạm" được hiểu như sau:

Mức độ thực hiện tội phạm (cố ý) được quy định trong luật: chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt và phạm tội hoàn thành.Chế định giai đoạn thực hiện tội phạm quy định dấu hiệu của từng giai đoạn và xác định trách nhiệm hình sự đối với các trường hợp việc thực hiện tội phạm đang diễn ra ở giai đoạn đóCác dấu hiệu chung của chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt được quy định trong phần chung của Bộ luật hình sự năm 1999. Đó là những dấu hiệu cho phép phân biệt chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt với trường hợp tội phạm đã được thực hiện (tội phạm hoàn thành). Theo đó, chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt và phạm tội hoàn thành được hiểu như sau: 1) Chuẩn bị phạm tội là tạo ra điều kiện cần thiết cho việc thực hiện tội phạm cụ thể nhưng chưa bắt đầu thực hiện tội phạm đó thì phải dừng lại vì nguyên nhân ngoài ý muốn; 2) Phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng vì nguyên nhân khách quan hành vi đã thực hiện chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu khách quan của cấu thành tội phạm; 3) Phạm tội hoàn thành là trường hợp hành vi phạm tội đã thỏa mãn hết các dấu hiệu của cấu thành tội phạm.Theo Luật hình sự Việt Nam, vấn đề trách nhiệm hình sự được đặt ra không phải chỉ cho trường hợp phạm tội hoàn thành mà cho cả trường hợp chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt vi ý thức chủ quan của người phạm tội vẫn mong muốn thực hiện tội phạm đến cùng, việc dừng lại là vì trở ngại khách quan. Tuy nhiên, Luật hình sự Việt Nam không đặt mức độ trách nhiệm hình sự của chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt ngang bằng với mức độ trách nhiệm hình sự của trường hợp phạm tội hoàn thành (có các tình tiết khác tương đương) vì đây là những trường hợp có mức độ thực hiện ý định phạm tội khác nhau và do vậy có mức độ nguy hiểm cho xã hội cũng khác nhau. Chuẩn bị phạm tội chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự khi tội định phạm là tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng và mức độ trách nhiệm hình sự được giảm so với phạm tội hoàn thành. Phạm tội chưa đạt tuy phải chịu trách nhiệm hình sự trong mọi trường hợp nhưng mức độ trách nhiệm được giảm so với phạm tội hoàn thành.Luật hình sự Việt Nam chỉ đặt vấn đề các giai đoạn thực hiện tội phạm đối với các tội cố ý trực tiếp. Trong khi đó, về mặt lý thuyết, tội cố ý gián tiếp vẫn có thể có các giai đoạn thực hiện tội phạm.Theo pháp luật hiện hành của Việt Nam, các dấu hiệu chung của chuẩn bị phạm tội và phạm tội chưa đạt được quy định tại Điều 14 (được sửa đổi bởi Khoản 4 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự năm 2017) và Điều 15 Bộ luật hình sự năm 2015 do Quốc hội khóa 13 ban hành ngày 27 tháng 11 năm 2015.