Đòi lại xe nhờ người khác đứng tên

I. Cơ sở pháp lý:

– Bộ luật dân sự năm 2005;

– Bộ luật Tố tụng dân sự 2004;

II. Luật sư tư vấn:

1. Bản chất giao dịch giữa chị A và anh B.

Bản chất giao dịch dân sự giữa chị A và anh B là giao dịch dân sự, một thoả thuận dân sự thông thường được quy định tại Bộ luật dân sự năm 2005.

Điều 121. Giao dịch dân sự

Giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

Pháp luật Việt Nam chưa có quy định về việc cấm đứng tên trên giấy tờ xe vì trên thực tế không thể kiểm soát được ý chí của cá nhân khi tham gia vào giao dịch dân sự. 

Công việc mà chị A nhờ anh B thực hiện là việc đứng tên trên giấy tờ xe thay mình. Vì thế, giao dịch dân sự được xác lập trong trường hợp này là nghĩa vụ phải thực hiện một công việc (Khoản 1 Điều 291 Bộ Luật dân sự 2005).

Điều 291. Nghĩa vụ phải thực hiện hoặc không được thực hiện một công việc

1. Nghĩa vụ phải thực hiện một công việc là nghĩa vụ mà theo đó bên có nghĩa vụ phải thực hiện đúng công việc đó.

2. Quyền sở hữu chiếc xe trong giao dịch dân sự nhờ người khác đứng tên đăng ký.

Theo quy định tại Thông tư số 15/2014/TT-BCA quy định về đăng ký xe

Điều 6. Trách nhiệm của chủ xe

1. Chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật về đăng ký xe; có hồ sơ xe theo quy định và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp của xe và hồ sơ đăng ký xe; đưa xe đến cơ quan đăng ký xe để kiểm tra và nộp lệ phí đăng ký, cấp biển số xe theo quy định.

Trường hợp chủ xe được cơ quan đăng ký xe trước đây giao quản lý một phần hồ sơ xe thì khi làm thủ tục cấp, đổi lại giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe; sang tên, di chuyển xe; thu hồi giấy chứng nhận đăng ký, biển số xe phải nộp lại phần hồ sơ đó.

….

4. Nghiêm cấm mọi hành vi giả mạo hồ sơ, đọc xoá số máy, số khung để đăng ký xe.

Theo  quy định của pháp luật, giấy tờ đăng ký xe do cơ quan nhà nước cấp là giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của chủ sở hữu đối với tài sản cần đăng ký quyền sở hữu. Trong trường hợp này, giấy tờ đăng ký xe do anh họ (anh B) đứng tên là giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của anh B đối với chiếc xe đó. Do đó mà anh họ bạn có quyền thực chất (quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt) chiếc xe đó.

3. Khi mua xe, chị A trả tiền xe, phiếu thu chi vẫn giữ thì chị A có quyền đòi lại chiếc xe hay không?

Do thoả thuận giữa chị A và anh B không được xác thực bằng văn bản nên trong trường hợp chị A muốn đòi lại quyền sở hữu chiếc xe, chị A cần đưa ra những chứng cứ như bản ghi âm, ghi hình có nguồn gốc xác minh, người làm chứng cho việc xác lập thoả thuận giữa anh B và chị A và giấy tờ như phiếu thu chi ghi tên chị A khi  chị A trả tiền xe. Chị A có thể yêu cầu Toà án giải quyết để lấy lại xe.

Tuy nhiên, nếu chị A chỉ có phiếu thu chi trả tiền mua xe thì rất khó có khả năng chị A lấy lại được chiếc xe mà chị chỉ có thể yêu cầu anh B trả lại tiền mua xe cho chị còn quyền sở hữu chiếc xe vẫn thuộc anh B. 

4. Phương thức khởi kiện mà chị A có thể thực hiện để bảo vệ quyền lợi của mình?

Thứ nhất, việc khởi kiện phải được thực hiện dưới hình thức đơn khởi kiện. Đơn khởi kiện bao gồm nội dung đầy đủ rõ ràng, đơn khởi kiện đã có mẫu sẵn. Nội dung đơn phải trình bày được những vấn đề cơ bản theo quy định tại Khoản 2 Điều 164 Bộ luật Tố tụng dân sự 2004.

Thứ hai, người khởi kiện phải gửi kèm theo đơn khởi kiện tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho những yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp.

Trong trường hợp này, chị A có thể gửi kèm các chứng cứ như bản ghi âm, ghi hình có nguồn gốc xác minh, người làm chứng cho việc xác lập thoả thuận giữa anh B và chị A và giấy tờ như phiếu thu chi ghi tên chị A khi  chị A trả tiền xe để chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp.