công cụ quản lý vĩ mô

"công cụ quản lý vĩ mô" được hiểu như sau:

Các phương tiện kinh tế, hành chính, pháp lý được Nhà nước sử dụng để quản lý, điều tiết hoạt động kinh tế, xã hội ở tầm vĩ mô.Trong lịch sử phát triển xã hội loài người, các công cụ quản lý vĩ mô (cũng có thể gọi là công cụ điều tiết vĩ mô) đã từng được Nhà nước sử dụng bao gồm: 1) Các chính sách kinh tế - xã hội quan trọng như chính sách tài khóa; chính sách tiền tệ; chính sách đầu tư; chính sách lao động; chính sách điều tiết thu nhập; chính sách ngoại hối; chính sách xuất, nhập khẩu; chính sách trợ giá và trợ cấp của Chính phủ...; 2) Các chương trình, kế hoạch mang tính định hướng về phát triển kinh tế - xã hội ngắn hạn, trung hạn và dài hạn; 3) Hệ thống pháp luật.Trong số các công cụ kể trên thì các chính sách kinh tế - xã hội có vai trò trọng tâm. Các chính sách này có đặc trưng cơ bản là chúng được xây dựng và vận hành trên nguyên tắc tôn trọng các quy luật kinh tế, xã hội khách quan, nhất là các quy luật thị trường. Vì thế, các chính sách này chẳng những không làm mất đi quyền tự chủ vốn có của các chủ thể kinh doanh mà trái lại, chúng còn có tác dụng khuyến khích, hỗ trợ và phát huy cao độ quyền tự chủ của các chủ thể này trong quá trình kinh doanh nhằm đem lại hiệu quả cao nhất cho các hoạt động kinh tế.Trong quá trình điều tiết nền kinh tế, mỗi công cụ quản lý vĩ mô như trên đây được Nhà nước sử dụng linh hoạt, ở những mức độ khác nhau trong từng thời kỳ nhằm đem lại hiệu quả điều chỉnh cao nhất của mỗi công cụ. Mặt khác, giữa các công cụ này cũng có mối quan hệ tác động qua lại với nhau, chi phối và ảnh hưởng lẫn nhau, trong đó điển hình nhất là mối quan hệ giữa công cụ chính sách kinh tế vĩ mô và công cụ pháp luật, Thông qua việc thể chế hóa bằng pháp luật, các chính sách kinh tế vĩ mô sẽ có khả năng thực thi tốt hơn nhờ ở tính bắt buộc thi hành của pháp luật. Tùy thuộc vào bản chất kinh tế của từng loại chính sách vĩ mô mà chúng được quy định trong những văn bản pháp luật của từng lĩnh vực pháp luật khác nhau. Chẳng hạn, chính sách tài khóa bao giờ cũng được quy định trong các văn bản pháp luật về tài chính, trong khi chính sách tiền tệ quốc gia lại được quy định trong các văn bản pháp luật về ngân hàng; còn chính sách lao động tiền lương và chính sách đầu tư lại được quy định trong các văn bản pháp luật về lao động hay pháp luật đầu tư...Trong bối cảnh nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung trước đây ở Việt Nam và một số nước xã hội chủ nghĩa khác, các công cụ quản lý vĩ mô như hệ thống chính sách kinh tế trên đây rất ít được áp dụng, thay vào đó là việc Nhà nước sử dụng triệt để các công cụ quản lý mang tính chất hành chính ở tầm vi mô như việc chỉ định kế hoạch hoạt động cho các doanh nghiệp, việc phân phối, sắp đặt thị trường theo một kế hoạch tổng thể của nền kinh tế quốc dân thống nhất.Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, các công cụ quản lý vĩ mô được Nhà nước sử dụng rộng rãi, phổ biến và triệt để nhằm tạo điều kiện cho hoạt động kinh tế diễn ra theo đúng quy luật tự nhiên vốn có của thị trường. Việc sử dụng triệt để các công cụ quản lý vĩ mô trong điều kiện nền kinh tế thị trường từng được xem là sự lựa chọn hoàn hảo nhất cho các quốc gia chấp nhận phát triển nền kinh tế theo hướng thị trường có sự kiểm soát của Nhà nước.