Hệ thống pháp luật

cá thể hoá hình phạt

"cá thể hoá hình phạt" được hiểu như sau:

Làm cho hình phạt được tuyên phù hợp với tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, phù hợp với nhân thân cũng như hoàn cảnh phạm tội của người phạm tội.Cá thể hóa hình phạt được xác định là nguyên tắc cơ bản của luật hình sự Việt Nam và đòi hỏi phải được tuân thủ trong khi xây dựng, giải thích và áp dụng luật hình sự để hình phạt đã tuyên có cơ sở đạt được mục đích trừng trị và giáo dục, cải tạo.Để cá thể hóa hình phạt trong khi áp dụng luật đòi hỏi phải có sự phân hóa trách nhiệm hình sự trong luật và giải thích luật. Trách nhiệm hình sự càng được phân hóa trong luật và trong giải thích luật thì càng có cơ sở cho việc cá thể hóa hình phạt trong áp dụng. Giữa cá thể hóa hình phạt trong áp dụng luật và phân hóa trách nhiệm hình sự trong bộ luật có quan hệ chặt chẽ với nhau. Phân hóa trách nhiệm hình sự trong luật là cơ sở cho cá thể hóa hình phạt trong áp dụng. Ngược lại, phân hóa trách nhiệm hình sự trong luật chỉ có ý nghĩa thực tiễn và đạt được mục đích khi có sự cá thể hóa hình phạt trong áp dụng luật.Trong thực tế, cá thể hóa hình phạt có thể được hiểu là sự thống nhất giữa phân hóa trách nhiệm hình sự trong luật và cá thể hóa hình phạt trong áp dụng luật. Nhưng cá thể hóa hình phạt cũng có thể được hiểu chỉ là cá thể hóa hình phạt trong áp dụng luật.Các biểu hiện của phân hóa trách nhiệm hình sự trong luật có thể là: phân loại tội phạm thành các nhóm tội khác nhau để có các quy định khác nhau về trách nhiệm hình sự; đa dạng hóa hệ thống hình phạt; cụ thể hóa các căn cứ quyết định hình phạt; cụ thể hóa các dấu hiệu của cấu thành tội phạm cơ bản để phân hóa tội danh; phân hóa chế tài của mỗi tội thành nhiều khung hình phạt khác nhau...Luật hình sự Việt Nam, kể từ Bộ luật hình sự năm 1985 qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung đến Bộ luật hình sự năm 2015 đều theo xu hướng ngày càng phân hóa trách nhiệm hình sự một cách cụ thể hơn.Để cá thể hóa hình phạt trong áp dụng cần phải: định tội đúng; định khung đúng; quyết định đúng loại và mức hình phạt phù hợp trong khung hình phạt cho phép.Để tạo điều kiện cho cá thể hóa hình phạt trong áp dụng, luật hình sự không chỉ quy định rõ các dấu hiệu định tội cũng như các dấu hiệu định khung hình phạt trong cấu thành tội phạm, mà còn quy định cụ thể các căn cứ quyết định hình phạt nhằm tạo cơ sở thống nhất cho việc quyết định hình phạt.Đây là nguyên tắc của việc lượng hình trong xét xử hình sự, đòi hỏi phải quyết định hình phạt riêng biệt đối với từng tội phạm cụ thể của từng bị cáo đích danh; hay một vụ phạm tội có nhiều bị cáo thì mỗi bị cáo bị hình phạt theo hành vi phạm tội mà người ấy tham gia; bị cáo phạm nhiều tội bị xét xử cùng một lần thì mỗi tội bị xử theo một hình phạt, sau đó quyết định hình phạt chung cho các tội mà người ấy phải chịu.