Bài tập tình huống về tội trộm cắp và cướp giật tài sản

Hệ thống pháp luật Việt Nam (hethongphapluat.com) xin chân thành cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi đến chúng tôi. Sau khi nghiên cứu, đối chiếu với quy định của pháp luật hiện hành, chúng tôi xin đưa ra câu trả lời có tính chất tham khảo như sau:

1. Căn cứ pháp lý

– Nghị quyết 01/2013/NQ-HĐTP.      

2. Luật sư tư vấn:

Câu 1. Khoản 3 Điều 8 Bộ luật hình sự năm 1999 quy định như sau:

"Tội phạm ít nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại không lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến ba năm tù; tội phạm nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến bảy năm tù; tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại rất lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến mười lăm năm tù; tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm gây nguy hại đặc biệt lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên mười lăm năm tù, tù chung thân hoặc tử hình."

Như vậy, căn cứ vào Khoản 3 Điều 8 Bộ luật hình sự năm 1999 và hành vi của H, H đã thực hiện hai tội phạm.

Tội phạm thứ nhất, H thực hiện tội phạm được quy định tại Khoản 1 Điều 138 Bộ luật hình sự năm 1999: Theo Khoản 1 Điều 138 Bộ luật hình sự năm 1999, hành vi thực hiện theo quy định tại khoản này có mức cao nhất của khung hình phạt là ba năm tù. Như vậy, tội phạm thứ nhất mà H thực hiện là tội phạm ít nghiêm trọng.

Tội phạm thứ hai H thực hiện tội phạm được quy định tại Khoản 4 Điều 136 Bộ luật hình sự năm 1999. Theo khoản 4 điều 136 Bộ luật hình sự năm 1999, hành vi thực hiện theo quy định tại khoản này có mức cao nhất của khung hình phạt là tù chung thân. Như vậy, tội phạm thứ hai mà H thực hiện là tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Câu 2. Việc áp dụng quy định đối với người chưa thành niên phạm tội được quy định tại Chương X những quy định đối với người chưa thành niên phạm tội. Theo quy định của Điều 74 Bộ luật hình sự năm 1999, tù có thời hạn:

1. Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười tám năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư  mức phạt tù mà điều luật quy định;

2.  Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười hai năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai  mức phạt tù mà điều luật quy định.”

Áp dụng vào trường hợp H thực hiện tội phạm khi mới 17 tuổi.

Đối với tội phạm thứ nhất, căn cứ vào Điều 74 Bộ luật hình sự năm 1999 và Khoản 1 Điều 138 Bộ luật hình sự năm 1999, mức cao nhất của khung hình phạt tù mà H có thể phải chịu là 2 năm 4 tháng.

Đối với tội phạm thứ hai, căn cứ vào Điều 74 Bộ luật hình sự năm 1999 và khoản 4 Điều 136 Bộ luật hình sự năm 1999 thì mức cao nhất của khung hình phạt là 18 năm tù.

Căn cứ vào Điều 75 Bộ luật hình sự năm 1999, quy định về tổng hợp hình phạt:

"Đối với người phạm nhiều tội, có tội được thực hiện trước khi đủ 18 tuổi, có tội được thực hiện sau  khi đủ 18 tuổi, thì việc tổng hợp hình phạt áp dụng như sau:

1. Nếu tội nặng nhất được thực hiện khi người đó  chưa đủ 18 tuổi, thì hình phạt chung không được vượt quá mức hình phạt cao nhất quy định tại Điều 74 của Bộ luật này;

2. Nếu tội nặng nhất được thực hiện khi người đó đã đủ 18 tuổi, thì hình phạt chung áp dụng như đối với người đã thành niên phạm tội."

Như vậy, ta nhận thấy, H thực hiện cả hai tội phạm khi mới 17 tuổi, vậy, mức cao nhất của khung hình phạt chung không được vượt quá mức hình phạt cao nhất quy định tại Điều 74 Bộ luật hình sự năm 1999 tức là không được vượt quá 18 năm tù.

Câu 3. Điều 50 Bộ luật hình sự năm 1999 quy định:

"Khi xét xử cùng một lần một người phạm nhiều tội, Toà án quyết định hình phạt đối với từng tội, sau đó tổng hợp hình phạt theo quy định sau đây:

1.  Đối với hình phạt chính :

a) Nếu các hình phạt đã tuyên cùng là cải tạo không giam giữ hoặc cùng là tù có thời hạn, thì các hình phạt đó được cộng lại thành hình phạt chung; hình phạt chung không được vượt quá ba năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, ba mươi năm đối với hình phạt tù có thời hạn;

b) Nếu các hình phạt đã tuyên là cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, thì hình phạt cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành hình phạt tù theo tỷ lệ cứ ba ngày cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành một ngày tù để tổng hợp thành hình phạt chung theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều  này;

…"

H bị tuyên hai loại hình phạt, bao gồm: cải tạo không giam giữ và tù có thời hạn. Theo quy định của Điều 50, 3 năm cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành 1 năm phạt tù. Vậy, tổng mức hình phạt tù mà H phải chịu là 16 năm tù giam.

Điều 33 Bộ luật hình sự năm 1999 quy định: Thời gian tạm giữ, tạm giam được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù, cứ một ngày tạm giữ, tạm giam bằng một ngày tù, theo đầu bài, H đã phải thực hiện 4 tháng tạm giam, như vậy, 4 tháng tạm giam được trừ vào thời hạnh chấp hành hình phạt tù.

Tóm lại, tổng hợp mức hình phạt tù mà H phải chịu là 15 năm 8 tháng.

Câu 4. Nếu như H phạm tội cướp giật tài sản bị truy tố theo Khoản 1 Điều 136 Bộ luật hình sự năm 1999 thì khung hình phạt tù là từ một năm đến năm năm.

Tội trộm cắp tài sản như tình huống sẽ có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc có khung hình phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.

Như vậy, H hoàn toàn có thể nhận mức hình phạt thấp hơn 3 năm tù giam. 

Căn cứ vào Điều 2 Nghị quyết 01/2013/NQ-HĐTP: